Bókasafnið - 01.05.2012, Qupperneq 59

59
bókasafnið 36. árg. 2012
Í sveitinni voru Íslendingasög urnar geymdar inní bókaskáp
en skápurinn sá var inní svokallaðri baðstofu, en þar sváfum
við í ríki ömmu, var lokaður með glerhurðum sem hægt var að
renna til og frá. Ef að kom yfi r mann sú löngun að handfj atla
eða jafnvel strjúka yfi r kilina á þessum bókum þá var amma
ekki langt undan, hún heyrði þegar litlar hendur bisuðu við
að ýta til hurðunum. Þessar bækur vildi hún hafa í friði, ekki
það að hún læsi þær oft sjálf hún var örugglega búin að læra
þær utanað. Stundum fannst mér koma óendanlega margt úr
munni ömmu sem hún hafði lagt á minnið því alltaf átti hún
stöku í pokahorninu, morgunbæn fyrir úfna glókolla á hlaðinu
sem voru á leiðinni út í daginn eða jafnvel langan ljóðabálk
þegar lá við dauðans alvöru og hættan liðin hjá, þá leitaði hún
í Matthías og blessaði mann bak og fyrir. Í jólafríinu hlustaði
ég andaktug og skelfi ngu lostin á föðurbróður minn kyrja fyrir
mig Grýlukvæði eftir Stefán Ólafsson, sá þetta allt fyrir mér á
meðan hann þrumaði kvæðið ótrúlega glottaralegur.
Ég lærði að lesa með bandprjónsaðferðinni og það voru
langar seturnar á græna sófanum í háhýsinu með móður
minni þar sem ég ók mér og hugsaði til krakkanna utandyra.
Sennilega þurfti að drífa í þessu af því að það átti að senda
mig í tímakennslu til séra Árelíusar sem bauð uppá nokkurs
konar upphitun á hverju vori fyrir þá sem hófu skólagöngu
að hausti. Eftir að ég komst að leyndardómi þessara tákna
fannst mér þetta leikur einn. Það rann upp fyrir mér ljós, ég
áttaði mig á um hvað þetta snerist, uppgötvaði leyndardóm
mynstursins. Mér fannst sem ég kynntist orðunum hverju og
einu og þekkti þau aftur þegar ég rakst á þau. Fyrst kynntist
ég stuttu orðunum síðan þeim lengri, hraðinn jókst og mér
veittist aðgangur að nýjum víddum. Til Árelíusar þrammaði ég
síðan hreykin með hliðartösku um öxl með mynd af Mikka mús
og félögum, sem fékkst eftir mikinn grát í skólavörubúðinni
efst á Laugarveginum. Ég komst í tæri við ákafl ega heillandi
en jafnframt skelfi legar bókmenntir í tímakennslunni. Eftir
að við höfðum stritað við að skrifa stafi og hemja ótamda
fi ngur á beinum línum, föndri, mismunandi hressilegu stauti,
þá var lesið fyrir okkur. Ég beið í ofvæni eftir lestrarstundinni
og fann hvernig ég togaðist inní annan heim þar sem bjuggu
ræningjar í helli einum í mið Evrópu, dökkir á hörund og höfðu
í haldi ungan bjarthærðan pilt sem ekki fékk að sjá dagsljósið.
Þó að oft hefði ég sungið um tíu litla negrasráka þá hreyfðu
þeir engan veginn við mér eins og þessi ungi piltur gerði
sem og frásögnin af misgóðum félögum hans. Áhrifi n voru í
senn hrollur og sæla, ógleymanleg kynni og lykill að framandi
slóðum.
Bókasafnið var við túnfótinn á háhýsinu og þar eyddi ég
heilu og hálfu dögunum, ég man enn eftir andrúmsloftinu og
lyktinni af bókunum. Lata stelpan og sögurnar af Hjalta litla
héldu mér algerlega fanginni, Lína langsokkur var ólíkindatól
en Ævintýrabækurnar, Nancy og félagar fóru síðan með mig
til útlanda.
Ég leitaði því snemma á náðir bóka, komst á fl ug inní nýja
heima og var því fegnust á unglingsárunum í sveitinni þegar
rigningin glumdi á þakinu og ekki hægt að vera í heyskap
en ég drakk í mig lífi ð á götum Parísar og skálaði í Calvados
eplakoníaki með söguhetjum Sigurbogans. Það þótti samt
miður gott að vera bókaormur í sveitinni og verst var að
láta grípa sig með Tímann í tíma og ótíma, það kallaðist að
slæpast. Sóleyjarkvæði er ennþá í fersku minni, boðskapurinn,
föðurlandsástin og togstreita þess tíma, með tónlistinni varð
þetta að hunangi og sungið endalaust.
Þegar ég fór síðan að kynna bækur fyrir börnunum mínum
tók ég það mjög alvarlega, við vorum lengi í útlöndum og
ég með arfi nn í rassvasanum. Ég lá með þeim yfi r dásemdar-
bókum frá Þórarni Eldjárn, sögunum um Alla Nalla og Einar
Áskel ásamt söngvum sem aldrei voru langt undan. Ég lék
söguna um Glókoll en Guttavísur þegar þau voru óþekk
og söng fyrir þau ættjarðarsöngva fyrir svefninn, þau áttu
algerlega að vera í stakk búin til að hoppa inní íslenskt
samfélag!
Í dag kenni ég unglingum og reyni eftir fremsta megni að
fá þau til að kveikja á lestri góðra bóka en það er vandasamt
kapphlaup við tölvuna sem aðalleikfang. Ég verð alltaf jafn
himinsæl þegar þau uppgötva leyndardóma lestursins, þegar
þau gleyma sér og njóta. Kátust er ég þegar þau koma til mín
og segja: ,,Ingibjörg, af hverju sagðir þú mér ekki hvað þetta
er skemmtileg bók.“ Þá veit ég að þau eru komin á bragðið,
björninn unninn og þau sjá síðan um næstu skref.

Að gleyma sér í skræðunum
Ingibjörg Ingadóttir
Bækur og líf