Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2009, Page 22

ÁGRIP AF SÖGU MINNINGARMARKA OG STEINSMÍÐI Á ÍSLANDI 21
Vera má að steinarnir tveir úr Arnarbæliskirkjugarði séu meðal þessara
þátta og mætti reyna að bregða þeim í þennan sama hnút þótt seint yrði
kallaður fullriðinn.
Annar þessara steina var settur barninu Jóni Oddssyni sem lést átta ára
þann 8. febrúar 1687.30 Öll rök hníga að því að hann sé prest ssonurinn
í Arnarbæli, sonur síra Odds Árnasonar (1645-1705) sem þar sat 1676-
1689. Kona hans og móðir Jóns var Katrín Jónsdóttir prests í Arnarbæli
Daðasonar. Jón hefur líklega verið frumburður þeirra fæddur 1679. Árið
eftir lát Jóns fæddist þeim annað barn og var það skírt Jón, líklegast eftir
Jóni bróður sínum. Sá nam í Skálholtsskóla en lést í bólunni 1707. Vera
má að óyndi hafi sett að þeim hjónum eftir missi Jóns litla en tveimur
árum síðar 1689 fékk síra Oddur Kálfatjörn í skiptum við síra Sigurð
Eyjólfsson (um 1643-1707)31. Kona síra Sigurðar var Ingibjörg Högna-
dóttir lögréttumanns í Gufunesi. Hana missti síra Sigurður sama ár
og hann tók við Arnarbæli. Hún hvílir í Arnarbæliskirkjugarði og var
henni settur hinn Garðasteinninn sem hér er fjallað um. En víkjum
nú frekar að tengingunni við Garða. Síra Sigurður var sonur Eyjólfs
Jónssonar (d. 1669) lögréttumanns á Brunnastöðum á Vatns leysuströnd.32
Eyjólfur hvílir í Kálfatjarnarkirkjugarði og er yfir hann leg steinn eftir
steinsmiðinn í Görðum. Tengdafaðir síra Sigurðar, Högni Sigurðsson,
lögréttumaður í Gufunesi (d. 1671) hvílir þar og yfir hann var settur
enn einn Garðasteinninn. Matthías Þórðarson hefur bent á að Högni
hafi líklega verið ráðsmaður á Bessastöðum og vitnar til annála Björns á
Skarðsá.33 Þegar horft er til þessara tveggja Garðasteina koma fram sterk
tengsl við steinsmiðinn í Görðum. Síra Sigurður var aðstoðarprestur á
Kálfatjörn þegar faðir hans lést og ekki er leiðin löng milli Kálfatjarnar og
Garða. Hefur hann að líkindum látið Garðasmiðinn meitla föður sínum
legstein og tengdaföður sínum tveimur árum síðar. Enn leitar hann á
náðir steinsmiðs tæpum tveimur ára tugum síðar þegar hann setti konu
sinni legsteininn árið 1689 og telja verður líklegt að síra Oddur hafi árið
1687 beðið síra Sigurð vin sinn um að hlutast svo til að smiðurinn gerði
einnig legstein yfir Jón son sinn. En hér rekum við okkur á, ef trú okkar
er sú að síra Þorkell hafi meitlað alla steinana. Þegar steinninn var settur
Jóni litla voru liðin tíu ár frá láti síra Þorkels sem helst er talinn hafa verið
steinsmiðurinn mikli í Görðum. Aðeins er hægt að fullyrða um legstein
Jóns, en um engan Garðastein annan, að síra Þorkell hafi alls ekki getað
meitlað því Jón er fæddur tíu árum eftir lát hans. Sé þessi steinn einn
Garðasteinanna eins og allar tengingar benda til er því um annan steinsmið
að ræða og nafn hans okkur hulið í þoku heimildaskortsins. Þá vaknar