Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2009, Blaðsíða 35

34 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Innfluttir granítsteinar
Á seinni hluta 19. aldar hófst innf lutningur á legsteinum úr graníti sem
er afar sterkt og endingargott efni. Þessir steinar kepptu við íslensku
legsteinana sem stétt íslenskra steinsmiða meitlaði af þrótti. Svo virðist
sem meirihluti þessara innf luttu granítlegsteina hafi komið frá dönsku
steinsmiðjunni Schannong sem stofnuð var 1884 en eitthvað mun hafa
komið frá öðrum steinsmiðjum þótt höfundur telji það hafa verið í
litlum mæli. Í þessu sambandi má geta þess að danski steinsmiðurinn
Oscar Svenstrup auglýsti legsteina frá fyrirtæki sínu nokkrum sinnum
í Morgunblaðinu árið 1917 en hvorki fyrr né síðar. Bauð hann þar leg-
steina úr fægðu graníti, marmara og sandsteini auk granít- og marmara-
skjalda.58 Erfitt er að meta hvort granítsteinar frá Oscar Svenstrup séu
margir hér á landi því ekki er gott að greina á milli steina frá honum
og steina frá steinsmiðju Schannongs í Kaupmannahöfn. Vörulista frá
fyrirtækjunum er ekki að finna hér á landi svo vitað sé en líklega mætti
grafa upp eitthvað slíkt í Danmörku. Á þessari stundu er aðeins vitað
um einn legstein hér á landi sem með vissu er ættaður úr steinsmiðju
Svenstrups. Hann stendur í kirkjugarðinum í Saurbæ á Kjalarnesi og var
reistur Þórði Runólfssyni hreppstjóra (1839-1906), eiginkonu hans Ást-
ríði Jochumsdóttur (1853-1887) og dóttur þeirra Karitas (1871-1895).
Á málm plötu sem fest er við sökkul steinsins stendur Oscar Svenstrup’s
stenhuggerier og heimilisfangið það sama og í Morgunblaðsauglýsingunni
frá því 1917 eða við Amaliebrogade í Kaupmannahöfn.
Af lestri Morgunblaðsins frá þessum tíma má sjá að Sigurður nokkur
Jónsson hefur verið umboðsmaður Schannongs á Íslandi. Í Morgun-
blaðinu þann 10. júlí 1928 segir: „P[eter] Schannong og frú komu
með Gs. Island frá Kaupmannahöfn á sunnudaginn.“59 Rúmri viku
síðar birtist þessi auglýsing í blaðinu: „Tilkynning. Þeir sem ætla að
panta legsteina, eftir teikningum eða máli á meðan herra Schannong
dvelur hèr í bænum, gjöri svo vel að hringja í síma 648 í dag. Sigurður
Jónsson.“60 Ekki hefur höfundi gefist tækifæri til að kanna hver Sigurð-
ur umboðsmaður Schannongs var en líklega var hann kaup maður
eða verslunarstjóri. Peter Schannong, sá hinn sami og var hér á landi
sumarið 1928, auglýsir legsteina nokkrum sinnum á síðum Morgun-
blaðsins á árunum 1945-7. Svo seint sem árið 196061 birtist síðasta
auglýs ingin frá fyrirtækinu sem fundist hefur. Íslendingar virðast líka
hafa haldið tryggð við íslenska steinsmiði.