Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2009, Page 62

„ALLTAF VAR ÞAR EITTHVAÐ SEM HÖFÐAÐI TIL FÓLKSINS“ 61
Ekkert kemur fram um jarðarför Tryggva Þórhallssonar í gerðabók
útvarpsráðs, en hún hefur áreiðanlega verið send út á kostnað útvarpsins
eins og útför Jóns Þorlákssonar, vafalítið að frumkvæði útvarpsstjóra eða
þá að ákvörðun þar að lútandi hafi verið tekin á milli funda ráðsins.
Fleiri jarðarförum var ekki útvarpað 1935 en árið eftir samtals 12,
þar af sex minningarathöfnum og var ein þeirra í Landakotskirkju
vegna Pourquoi pas? slyssins þegar hinn heimsfrægi franski vísindamaður
dr. Charcot drukknaði ásamt tugum manna. Formaður útvarpsráðs
taldi ástæðu til að gera athugasemdir við þennan „dagskrárlið“ í júní
1936 þar sem útvarp á jarðarförum, og jafnvel öðru efni, færi fram án
vitundar ráðsins. Af þessu tilefni greindi útvarpsstjóri frá því að stöðin
væri leigð undir slíka starfsemi og að greiddar væru 75 krónur fyrir
hverja jarðarför.120 Til samanburðar skal þess getið að framangreint ár
voru meðallaun verkamanna í Reykjavík 1,36 kr. á klukkustund en
verkakvenna 80 aurar.121 Það hefur því tekið verkamann 55 klst. að
vinna fyrir einni útvarpsjarðarför eða um eina viku. Þá má þess geta að
þremur árum áður var daglegur kostnaður við rekstur Ríkisútvarpsins
700 kr. og hefur því verið um hlutfallslega hátt gjald að ræða.122
Tekið skal fram að jarðarfarir töldust ekki hluti af formlegri dagskrá
og voru því aldrei kynntar sem slíkar, hvorki í útvarpi né blöðum
eins og tilfellið var með guðsþjónustur. Hins vegar var tekið fram
í jarðarfararauglýsingum í dagblöðum hvort athöfninni í kirkjunni
yrði útvarpað. Það var einnig gert í dánar- og útfarartilkynningum
í Ríkisútvarpinu. Hinn 1. september 1936 var lögð fram tillaga í
útvarps ráði um að hætt yrði að útvarpa jarðarförum en dánar- og
útfarartilkynningar f luttar ókeypis í staðinn eins og áður segir.123 Ekki
var talið fært að samþykkja þessa tillögu gegn vilja útvarpsstjóra.
Í byrjun janúar 1943 kynnti Jónas Þorbergsson fyrir útvarpsráði
gjörbreytt viðhorf sitt gagnvart útvarpi á jarðarförum. Sagðist hann
hafa tekið fyrir útsendingu á slíku efni frá og með áramótum og
tilgreindi sem ástæðu skort á starfsfólki. Útvarpsráð benti hins vegar á
að nauðsynlegt væri að auglýsa þessar breytingar. Þessi viðsnúningur
útvarpsstjóra vekur mikla furðu miðað við fyrri afstöðu hans. Ekki náði
þessi tillaga hans fram að ganga og var Jónasi falið að gera uppkast að
reglum um útsendingu á jarðarförum. Nokkuð var fjallað um þetta á
næstu fundum ráðsins og að lokum samþykktar sérstakar reglur þar að
lútandi 3. febrúar 1943:
Ríkisútvarpið útvarpar jarðarförum og minningarathöfnum,
þegar í hlut eiga: