Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2009, Blaðsíða 156

HVERNIG BYGGÐIST YTRIHREPPUR? 155
Ísabakki og Bryðjuholt liggja að Hvítá en allar hinar jarðirnar hafa
notið hlunninda af veiði í Litlu-Laxá. Grafarbakki taldist 30 hundraða
jörð en annars eru þetta ekki meira en meðaljarðir. Minnsta jörðin,
Hellisholt er þó talin 20 hundruð sem er mikið miðað við stærð.66
Í grennd við kirkjustaðinn Reykjadal eru býlin Berghylur, Þórarins-
staðir og Laugar, sem svipar til þéttbýlisins í kringum Gröf. Hér eru
bæirnir þó færri og skipting landsins ekki eins skipuleg. Nokkurt vot-
lendi er meðfram Reykjadalslæk sem er í mörkum milli Berghyls og
Þórarinsstaða annars vegar og Reykjadals hins vegar. Engjar á þessum
jörðum voru þó ekki taldar sérlega góðar, „heyskapur utan túns var
reytingssamur“.67 Skilyrði til veiða hafa verið svipuð og í byggðinni
við Gröf, einkum hefur veiði í Litlu-Laxá verið nærtæk á Berghyl
sem Landnáma segir bæ Bröndólfs landnámsmanns. Á hinn bóginn er
undirlendi minna en við Gröf og jarðirnar ná lengra upp til fjalla. Svæðið
hefur vafalaust hentað betur fyrir búskap með sauðfé en nautgripi. Laugar
og Þórarinsstaðir voru í Reykjadalsþingum á 14. öld og sjálfsagt einnig
Berghylur í fyrstu en var kominn í Hrunaþing á 14. öld.68
Í landnámi Naddoddssona er ekki að sjá skiptingu lands í samliggjandi
jarðir af miðlungsstærð eða minni nema í nágrenni við kirkjustaðina
Gröf og Reykjadal, sem ásamt aðliggjandi jörðum hafa að líkindum verið
búsetusvæði fyrstu landnemanna. Það er samfellt svæði meðfram Litlu-
Laxá utan frá Hvítá og upp fyrir Berghylsfjall. Frásögnin af landnámi
Haukadalsmanna þar fyrir ofan bendir til að stærð upphaf legs landnáms
Naddoddssona hafi verið tilbúningur landnámuritara eða heimildamanna
þeirra enda hafa þeir ekki getað nýtt það land allt. Skipting landnámsins
Mynd 4. Horft af Miðfelli upp í „Reykjadalinn“. Berghylur undir Berghylsfjalli til hægri
á myndinni, Hrunavöllur nær. Þórarinsstaðir nálægt miðri mynd. Laugar og Reykjadalur til
vinstri ofan við miðja mynd. Litla-Laxá í bugðum vinstra megin á myndinni.