Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2009, Síða 195

194 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
í nokkurs konar málmhylki, sem „lok“ var svo sett yfir til hlífðar og
var það úr ýmsu efni. Áður en „hylkinu“ var lokað var komið fyrir
skynjurum í torfveggjunum, svo að hægt væri að fylgjast með hita og
rakastigi til að tryggja að torfið héldist rakt. (6. mynd).

Tilraunir með forvörsluefni
Á meðan byggingarvinnan hélt áfram var unnið að því að þróa for-
vörslu aðferð til að styrkja torfið. Eins og fyrr segir höfðu rannsóknir á
efninu sýnt að þetta gamla íslenska torf samanstóð einkum af ólífrænum
þáttum og því voru prófuð ýmis styrkingarefni sem venjulega eru
notuð við forvörslu steins. Ýmis slík efni voru valin til að reyna þau í
rann sóknarstofu á litlum bútum úr þurru og gömlu torfi. Nauðsynlegt
var að finna styrkingarefni sem gæti styrkt torfið verulega og stöðvað
niðurbrot þess. Markmiðið var einnig að halda upprunalegum litblæ
torfsins eftir því sem kostur væri. Styrkingarefnið varð einnig að vera
þannig að það smygi vel inn í efnið og torfið sem búið var að með-
höndla mátti ekki verða of þétt, til þess að raki úr jarðveginum undir
byggingunni gæti gufað upp í gegnum það. Að lokum var ákveðið að
notast við efni sem kallað er SILRES BS OH 100, og er notað til að
styrkja og forverja byggingar, einnig nefnt tetraeþýlorþósílíkat (á ensku
tetraethyl silicate).
Styrkingarefnið er tær vökvi sem verður til við efnahvörf milli
kísilsýru og alkóhóls. Efnið tekur í sig raka og breytist þá vökvinn í
stöðugt efni, kísilhlaup, þegar alkóhólið gufar upp. Ekki myndast neitt
f ljótandi alkóhól. Sílíköt finnast víða í náttúrunni, t.d. í algengum
steintegundum og gler er aðallega sílíkat. Gjóskan í torfinu er aðallega
6 mynd. Rústin hefur verið hulin og málmplötur reknar niður umhverfis hana (t.v.)/
skynjurum komið fyrir í torfveggjunum í júlí 2003 (t.h.).