Dagblaðið Vísir - DV - 19.06.2009, Blaðsíða 32

föstudagur 19. júní 200932 Helgarblað
Seinna í sumar er ár síðan Hanna
Birna Kristjánsdóttir varð borgarstjóri
Reykjavíkur. Þau tímamót mörkuðu
endalok eins undarlegasta tímabils í
sögu borgarmálanna sem segja má að
hafi byrjað með REI-málinu svokall-
aða sem komst í hámæli tæpu ári áður
en Hanna Birna settist í borgarstjóra-
stólinn. Eftir mikinn atgang og deilur,
sumir hafa notað sterkari orð eins og
„rýtingsstungur“ og „hjaðningavíg“,
lauk þessu tímabili með því að borg-
arstjórnarflokkur Sjálfstæðisflokks-
ins sleit meirihlutasamstarfi sínu við
borgarfulltrúa F-listans og þáverandi
borgarstjóra, Ólaf F. Magnússon, og
myndaði meirihluta með Framsókn-
arflokknum. Hanna Birna varð þar
með fjórði borgarstjóri Reykjavíkur á
tíu mánuðum.
„Ég upplifði á þessum tíma óvissu
sem mér fannst óþægileg,“ segir
Hanna Birna þegar blaðamaður spyr
hvernig hún upplifði þessa átakatíma
í borgarstjórn og meirihlutaslitin.
„Mér fannst óvissa um það hvernig við
myndum taka á þeim brýnu og erfiðu
verkefnum borgarbúa sem ætla mátti
að væru fram undan. Mér fannst þessi
óvissa einnig óþægileg og ósann-
gjörn gagnvart borgarbúum, ekki síst
vegna þess að í þessu samstarfi urðu
öll mál að stórmálum og ákvarðana-
taka var erfið, flókin og tímafrek. Ég
sá því ekki fram á að þessi meirihluti
væri fær um að bjóða fram þær lausn-
ir sem nauðsynlegar voru. Þess vegna
fannst mér erfitt að réttlæta það fyrir
sjálfri mér og fyrir borgarbúum að við
værum stödd á þeim stað þar sem við
vorum þá stödd.“
Í því ljósi segir Hanna Birna í raun
ekki annað hafa verið mögulegt en að
slíta meirihlutasamstarfinu við F-list-
ann í ágúst í fyrra. „Mér fannst í raun
og veru samvisku minnar og sannfær-
ingar vegna ekkert annað í boði en að
gera það sem við gerðum. Sú ákvörð-
un ein og sér var því ekki erfið. Þeg-
ar ég horfi til baka var þetta vissulega
snúinn tími og flókin atburðarás en
ég er sannfærð um að ákvörðunin var
rétt. Ég var sannfærð um það þá og ég
er ennþá sannfærðari um það í dag.“
Ekki undarlegt að
einhverjum sárni
Borgarfulltrúar sökuðu hver annan
um baktjaldamakk, rýtingsstungur
og fleira á þessum tíma, þar á meðal
sakaði Ólafur F. þig og borgarstjórn-
arflokk Sjálfstæðisflokksins um slíkt
athæfi. Hvernig hefur verið fyrir ykk-
ur borgarfulltrúana að vinna saman
síðan þá?
„Andinn í borgarstjórn er góð-
ur núna og samstarf á milli meiri-
hluta og minnihluta gengur vel. Þeg-
ar fimmtán manna hópur gengur
í gegnum svona margar kollsteyp-
ur á svona stuttum tíma þá auðvitað
hefur það áhrif á samskipti og ekk-
ert undarlegt við það að einhverjum
sárni. Ég hef áður sagt að ég kjósi að
fara ekki á þennan stað í persónulegri
gagnrýni á einstaka samstarfsfólk, því
um leið og þetta hefur auðvitað ver-
ið erfitt hefur þetta líka eflt samskipt-
in okkar á milli með ákveðnum hætti.
Hérna eru margir vinir sem eiga góð
og traust samskipti, hvort sem menn
sitja þessa stundina í meirihluta eða
minnihluta.“
Hanna Birna segir þetta tæpa ár
sitt í embætti hafa að mörgu leyti ver-
ið nokkuð öðruvísi en hún sá fyrir á
þeim tíma þegar hún tók við því, og
að mörgu leyti ekki.
„Ein meginástæðan fyrir því að
fyrri meirihluta var slitið var að mér
þótti einsýnt að þau viðfangsefni sem
blöstu við yrðu ekki leyst með farsæl-
um hætti með þeim meirihluta sem
þá var. Það var ástæðan fyrir því að
ég tók þá ákvörðun. Ég held að ég hafi
vitað, eins og margir aðrir sem starfa
á þessum vettvangi, að það væru erf-
ið verkefni fram undan og það þyrfti
traustan og öruggan meirihluta og
trausta og sameinaða borgarstjórn
til þess að takast á við viðfangsefnið.
En auðvitað sá ég ekki fyrir, frekar en
nokkur annar, þær miklu vending-
ar sem urðu í íslensku efnahagsum-
hverfi. Það óraði engan fyrir því að
þetta yrði staðan eftir ár þannig að
margt hefur verið óvænt í því, bæði
jákvætt og neikvætt.“
Þroski og kjarkur
Borgarstjórnarmeirihlutinn er með
mýmargar áætlanir og verkefni uppi
á borðum til að glíma við í ástandinu
sem nú ríkir hér á landi. En á tímum
þar sem nánast alls staðar er nauð-
synlegt að skera niður er leiðarljósið
í öllum aðgerðum að standa vörð um
grunnþjónustuna og gjaldskrár og
vernda störf.
„Þegar þessi meirihluti tók við var
það mjög eindregin afstaða okkar að
reyna að breyta hér algjörlega vinnu-
brögðum. Við fórum í sameiginlega
vegferð með minnihlutanum sem
hafði þann þroska og þann kjark sem
þarf til þess að taka slíkar ákvarðanir
með okkur. Aðgerðahópur borgarráðs
hefur unnið þessa vinnu frá því í ág-
úst síðastliðnum og við mótuðum þar
aðgerðaáætlun sem við samþykktum
einróma í október. Þar leggjum við
áherslu á að vernda grunnþjónust-
una, hækka ekki gjaldskrár og vernda
störfin. Við þessi þrjú atriði höfum við
staldrað í hvert einasta skipti sem við
tökum ákvarðanir er varða hag borg-
arbúa.
Þessar áherslur endurspegla þann
sameiginlega vilja borgarstjórnar að
standa fyrst og fremst með borgar-
búum við þessar aðstæður. Svo höf-
um við viðhaft algjörlega ný vinnu-
brögð sem ég held að séu lykillinn að
árangri nú. Þegar þú ert staddur á bát
þar sem fólk hefur á tilfinningunni að
allt sé í dálítilli óvissu, eins og staðan
er nú í íslensku samfélagi, þá er mjög
erfitt fyrir almenning að finnast þeir
sem eiga að vera að róa í sameigin-
lega átt vera stöðugt að takast á. Við
ákváðum því mjög snemma að fara
saman í verkefnin. Það hefur gengið
og í því hefur gæfa okkar verið fólgin.“
Lækjartorg tyrft
Hanna Birna segir borgarfulltrúa hafa
skynjað mjög sterkt í þessu ástandi
ákall íbúa um að fá fleiri tækifæri til
að njóta þess sem við höfum og eig-
um. Þetta sjáist meðal annars í því
að fleiri fara í sund, fleiri fara á söfn,
í Fjölskyldu- og húsdýragarðinn og
annað sem borgin býður. Um leið hafi
Hönnu Birnu og fleirum hins vegar
stundum fundist umræðan um mið-
borgina ekki jafngóð og hún gæti ver-
ið og fólk nyti hennar ekki jafnvel og
eigi að vera hægt.
„Við höfum því verið að vinna að
átaki sem við köllum Bjarta Reykjavík
sem gengur út á að minna á að mið-
borgin er staðurinn til að skapa og
staðurinn til að njóta. Við viljum að
fólk taki sér tíma til að koma í mið-
borgina með því hugarfari að það
þurfi ekkert endilega að eyða miklu
þar heldur bara vera þar. Þess vegna
fengum við þá sem gleggst til þekkja
í okkar kerfi til þess að greina öll þau
litlu svæði sem við getum notið og
hvernig við getum gert þau betri.
Við erum að gróðursetja meira, setja
bekki og borð og lítil leikföng, erum
að næra þessa staði og reyna að sjá
fegurðina í hinu smáa í miðborginni,“
segir Hanna Birna og nefnir í þessu
samhengi svæði eins og Arnarhól,
Lækjartorg, Bakarabrekkuna, Mæðra-
garðinn og Hljómskálagarðinn.
Átakinu var hleypt af stokkunum
síðasta föstudag með því að allir borg-
arfulltrúar Reykjavíkur tyrfðu um tvö
hundruð fermetra svæði á Lækjar-
torgi. Þá var opnað kaffihús í Hljóm-
skálanum í Hljómskálagarðinum og
viðburðatorg sett á laggirnar við Bak-
arabrekkuna sem stendur við útitaflið
kunna.
„Fólk getur fengið að vera með
atriði og uppákomur þar í sumar,“
segir Hanna Birna. „Þá erum við að
leggja meiri metnað í Mæðragarðinn
og Hallargarðinn. Auk kaffihússins í
Hljómskálagarðinum verða litlir bátar
settir þar þegar því verður komið við.
Enn fremur verður komið á fót mark-
aðstorgi á Sirkusreitnum við Lauga-
veg og síðan erum við að skipuleggja
framkvæmdir við Laugaveg 4 og 6
og hraða uppbyggingu á horni Lækj-
argötu og Austurstrætis.“ Þar með er
ekki allt upptalið en borgarbúar kom-
ast vart hjá því að sjá afrakstur Björtu
Reykjavíkur á næstu dögum og vikum
á ferð sinni um miðborgina.
Ekki jafn eftirsótt
og Gísli Marteinn
Áður en blaðamaður skiptir aðeins
um gír í samtalinu við Hönnu Birnu
og segir skilið við borgarmálin getur
hann ekki látið hjá líða að spyrja út í
siðareglur fyrir borgarfulltrúa en drög
að þeim voru lögð fram í desember
síðastliðnum. Reglurnar eru fyrsta
formlega tilraun kjörinna fulltrúa til
þess að siðvæða íslensk stjórnmál
með formlegum hætti og draga úr
hættu á spillingu.
„Það var mikil samstaða um að
koma á fót þessum reglum,“ segir
Hanna Birna. „Drögin voru send til
allra borgarstjórnarflokka og menn
fengu ráðrúm og tíma til að fara yfir
það í sínum hópi því þessar reglur
hafa ekkert gildi nema allir borgar-
fulltrúar taki undir þær. Fyrir margt
löngu hafa allir borgarstjórnarflokk-
arnir, fyrir utan F-listann, skilað sín-
um niðurstöðum. Afstaða F-listans
liggur hins vegar fyrir núna þannig að
ég á von á að menn einhendi sér í að
klára verkefnið.“
Á dögunum var greint frá því að
Gísli Marteinn Baldursson, borgar-
fulltrúi Sjálfstæðisflokks, hefði farið
sem veislustjóri í veiðiferð til Rúss-
lands sem Glitnir stóð að fyrir ákveðna
viðskiptavini sína. Spurð hvað henni
finnist um að Gísli hafi farið í um-
rædda ferð segir Hanna Birna að Gísli
hafi svarað vel fyrir sig sjálfur og sér
því ekki ástæðu til að tjá sig frekar um
það. Aðspurð kveðst hún aldrei hafa
farið í ferð af þessu tagi í boði banka
eða fyrirtækja, enda ekki jafneftirsótt-
ur veislustjóri og Gísli Marteinn.
Engir miðjubarnskomplexar
Þá snúum við okkur meira að persón-
unni Hönnu Birnu og segjum skilið
við borgarstjórann með sama nafni.
Hanna Birna er 42 ára, fædd og
uppalin í Hafnarfirði, dóttir Kristjáns
Ármannssonar járnsmiðs og Aðal-
heiðar Björnsdóttur móttökufulltrúa.
Hún á eina eldri systur og einn yngri
bróður. „Ég á svo ljúf systkini að það
voru aldrei átök milli okkar. Við erum
líka svo nálægt í aldri og það náin að
það voru engir miðjubarnskompl-
exar,“ segir Hanna Birna og brosir.
Foreldrar hennar hafa ekki verið
í pólitík en hún segist samt koma frá
pólitísku heimili. „Það var mikið talað
um pólitík. Hafnarfjörður var mikill
kratastaður þegar ég var að alast upp
og faðir minn er svona hægri-krati;
skiptist á að kjósa Sjálfstæðisflokkinn
og Alþýðuflokkinn á sínum tíma en
hefur auðvitað ekki kosið neitt annað
en Sjálfstæðisflokkinn í langan tíma.
Móðir mín er óljósari í þessu pólitíska
samhengi, meira óháð. Kannski dálít-
ið hægri-græn.“
Hanna Birna kveðst því ekki hafa
verið alin upp í flokkspólitísku sam-
hengi en hins vegar alin upp í tals-
verðri pólitískri meðvitund. „Ég hef
alltaf haft mjög gaman af þjóðfélags-
umræðu og um leið pólitík. Ég man
eftir mér mjög ungri horfa á pólitíska
Það er líkt og skollið hafi á dúnalogn í Ráðhúsi Reykjavíkur þegar Hanna Birna Kristjánsdóttir
settist í stól borgarstjóra fyrir bráðum ári. Lognið virðist kannski meira en það er í raun vegna
hinnar sérstöku atburðarásar sem þar átti sér stað mánuðina á undan sem heita má eitt átaka-
mesta og skrítnasta tímabil í sögu borgarmálanna. Í viðtali við Kristján Hrafn Guðmundsson
segist Hanna Birna hafa upplifað óþægilega óvissu á þessum tíma og að ekki sé undarlegt
ef einhver hafi setið sár eftir átökin. Boðsferðir, veislustjórn og siðareglur borgarfulltrúa og
feimni, kurteisi og aukna brosmildi borgarstjórans ber líka á góma.
Borgarstjórinn
sem varð
Brosmildari
„Ég er ekki skaplaus en
ég er vonandi yfirleitt
kurteis. En stundum
er ég örugglega svo-
lítið hvöss og hvatvís,
ákveðin og óþolinmóð
og allt þetta.“