Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.2009, Blaðsíða 24

GILLZ ER HÁLF-
BRÓÐIR OKKAR
Haltu á þessu,“ sagði hann og fleygði heilum lambsskrokki í fangið á mér. Klukkan var sex á aðfangadagskvöld. Ég heyrði ekki í neinum kirkju-
klukkum. Ég hélt á blóðugum kjötskrokki og
heyrði geltið í stórum og grimmum hundum
nágrannans í bakgarðinum. Þetta var um sumar.
Grillveislan var í undirbúningi. Hundarnir fundu
áreiðanlega lyktina af nýslátruðu lambinu. Dag-
inn áður hafði nágranninn, sem er hermaður,
horfið á braut með vinum sínum. Stuttu
síðar skreið forvitinn púðluhundur
undir víggirðinguna sem lok-
aði hunda hermannsins inni.
Púðluhundurinn endaði í gini
stóru hundanna, sem rifu hann
og tættu í sig á örfáum mínút-
um. Þetta var þá jólaandinn á heimsenda.
Ég var staddur á argentínska hluta eyjarinnar Tierra del Fuego (Eld-lands) um síðustu jól. Eldland er syðsti oddi Suður-Ameríku
og kallaður heimsendir af argentínsku
þjóðinni. Eyjan er í aðeins 1.200 kíló-
metra fjarlægð frá Suðurskautslandinu
og er helmingi minni en Ísland. Þegar
vetur ríkir hjá okkur á norðurhvelinu
er sumar á suðurhvelinu. Jólin eru hins
vegar á sama tíma. Jólin eru því sumarhátíð á suðurhvelinu. Grillveisla.
Mér leið eins og ég væri í annarri vídd. Ekki á Íslandi heldur Eldlandi. Í
hásumri í desember. Í grillveislu á jólunum.
Eldlendingunum fannst líka eins og þeir hefðu fengið mann sendan úr annarri vídd, þegar þeir litu á mig, þar
sem ég stóð kindarlegur á svipinn
með skrokkinn í fanginu. Hliðstæð-
ur maður við þau en samt öðruvísi.
Þetta var eins og í Simpsonsþátt-
unum þar sem nágrannabærinn
Shelbyville er hliðstæða víddin við
Springfield. Þar sem barþjónninn
heitir ekki Moe heldur Joe.
Eldland er nokkurs konar spegilmynd Íslands í suðri. Rétt eins og Ís-lendingar eru Eldlendingar umluktir köldu hafi sem sendir ískalda vinda yfir eyjuna. Og þarna snjóar hressilega á veturna. En nú var hásumar. Vonbrigðasumar reyndar, eins og við Íslendingar þekkj-
um. 15 stiga hiti, sól og blíða og hávaðarok. Gluggaveður. Birtan, sólin,
lyktin. Allt minnti þetta á íslenskt sumar. Á leiðinni út í búð fannst mér
ég vera staddur á Selfossi. Krakkarnir á hlaupahjólum og foreldrar þeirra
að öskra á þá. Nema á spænsku. Stórmarkaðurinn var alveg eins og KÁ á
Selfossi. Eða KB í Borgarnesi. Matur, föt, leikföng og allir á leiðinni í sum-
arbústað. Nema að þetta var á aðfangadag.
Við skelltum skrokkn-um á grillið í garðin-um klukkan 10 um kvöldið. Sólin var
ennþá hátt á lofti – dagarnir
eru langir þarna á sumr-
in eins og hér. „Jólin eru
svo þunglyndisleg,“ sagði
argentínski meðgrillarinn.
Það rann upp fyrir mér að
umstangið í kringum jól-
in væri Eldlendingum og
íbúum á suðurhveli jarðar kannski tilgangslaust. Fólkið á norðurhvelinu
fagnar jólaljósunum því þau bjarga því frá algjöru vonleysi í skammdegi
og kulda. En þarna langar unga sem aldna bara út að leika á jólunum. Þau
eru föst í leikriti. Tilneydd að taka þátt í vetrarhátíð á sumrin. Hafa jólatré
í stofunni. Skreyta grenið með ljósum, sem sjást varla í birtunni. Afar og
frændur klæða sig í þykka jólasveinabúninga og stikna í hitanum.
Evrópumenn lögðu undir sig alla Suður-Ameríku og tröðkuðu niður indíánana sem höfðu búið í álfunni í mörg þúsund ár. Landnem-arnir fluttu kerfisbundið inn evrópskar hefðir, siði og venjur, sem virka tæplega alls staðar. Jólin eru auðvitað kristin trúarhátíð og ég
vil ekki gera lítið úr því. Argentínumenn eru kaþólikkar og jólin mikil-
vægur þáttur í trúarlífinu. En mér fannst menningarræði hins vestræna
heims kristallast í vetrarlegu jólatrénu með jólaljósin í bjartri stofunni í
Rio Grande-borg á Tierra del Fuego, 1.200 kílómetrum frá Suðurskauts-
landinu.
Á annan í jólum fórum við í útilegu í skógana miklu á eyjunni. Þar drukkum við argentínskan bjór og lögðum varðeld. Á milli trjá-greinanna glitti í gvanakódýr, en það er afbrigði lamadýranna sem lifa á suðurhjara Suður-Ameríku. Og þangað hugsa ég með nokkr-
um söknuði núna í skammdeginu á Íslandi. Það var hollt að upplifa jólin
í annarri vídd til glöggvunar á margbreytileika veraldarinnar. Þessi jólin
tek ég á móti argentínskum Eldlendingi sem ætlar að kynnast íslenskum
jólum til glöggvunar. Íslensk jól eru ekki slæm.
Ég óska lesendum gleðilegra jóla.
GRILLVEISLA
Á JÓLUNUM
„Við nánast leggjumst í dvala.
En upp úr október-nóvember
förum við að ranka við okkur.“
„Ég vakna yfirleitt upp úr
sjö og betla þá hafragraut hjá
Grýlu. Hún skammar okkur
alveg svakalega ef við sofum
yfir okkur. Það er alltaf hafra-
grautur hér á morgnana,“ seg-
ir Giljagaur en hann kem-
ur annar til byggða – á eftir
Stekkjastaur.
Giljagaur felur sig gjarnan í
fjósinu og fleytir froðuna ofan
af mjólkurfötunum þegar eng-
inn sér til. Hann segir að þeir
bræður viti alltaf hvaða börn
hafi verið þæg og hvaða börn
hafi verið óþekk. „Við erum
með það allt á hreinu. Við
erum með lista sem við förum
eftir og það eru sem betur fer
ekki mörg börn sem eru svo
óþekk að þau eigi skilið kart-
öflu í skóinn. Við förum yfir
listann seinnipart dags,“ segir
Giljagaur en það er merkilega
mikill samgangur með þeim
bræðrum og hjálpast þeir all-
ir að þegar þeir leggja leið sína
til byggða. „Við hjálpumst all-
ir að. Við að setja í pokann og
skoða verkefni dagsins,“ segir
Giljagaur hress og kátur.
Í góðu formi
„Ég fer síðan á jólaböll í kring-
um hádegi og er þar fram eftir
degi. Þar er sungið og spilað –
enda er það eitt það skemmti-
legasta sem við gerum. Að
syngja og spila fyrir börnin.
Þá erum við í sparigallanum –
þessum rauða. Þegar við erum
heima uppi í fjöllum erum
við í vinnugallanum.“
Giljagaur segir að jóla-
sveinarnir sofi mikið og nái
upp svefnleysinu í desember
hina 11 mánuðina. „Við nán-
ast leggjumst í dvala. En upp
úr október-nóvember förum
við að ranka við okkur.
Við erum í mjög góðu
formi til að bera pokann –
hann er oft svolítið þungur.
Hálfbróðir okkar, hann Gillz,
er bara í slöku formi miðað
við okkur. Hann er nefnilega
hálfbróðir okkar enda óttaleg-
ur jólasveinn.“ Egill Gillz Ein-
arsson hefur löngum verið
þekktur fyrir að vera í hrika-
legu formi á meðan bumban
er eitt af aðalsmerkjum jóla-
sveinsins. Giljagaur segir að
bumban sé ekkert að trufla þá
og hann geti tekið Gillz hve-
nær sem er. „Hvenær sem er,“
segir hann og stekkur ekki
bros.
Sumir krakkar hræddir
Þegar Grýla er í góðum gír seg-
ir Giljagaur að þeir fái slátur í
kvöldmat. „En ef það eru tylli-
dagar þá gætu sviðakjammar
dottið inn. Svo eru krakkarn-
ir líka góðir við okkur og gefa
okkur í skóinn, smákökur og
fleira góðgæti. Þannig að við
erum ekki svangir alla nótt-
ina.“
Giljagaur segir að krakk-
arnir á Íslandi taki jólasvein-
unum yfirleitt með bros á vör,
þó að sum séu pínu hrædd
við þá. „Við erum náttúrulega
skemmtilegir og erum allt-
af hressir. Það er alltaf stutt í
brosið.
Við verðum í byggð fram
að þrettándanum og það er
nóg um að vera hjá okkur
þangað til. Við erum nefni-
lega með heimasíðu þar sem
hægt er að komast í samband
við okkur – jólasveinn.is. Þar
er hægt að nálgast okkur og
við erum eiginlega alltaf til-
búnir þegar strákarnir frá
síðunni hringja. Þangað til
segjum við allir bræðurnir:
Gleðileg jól!“
Giljagaur var annar, 
með gráa hausinn sinn. 
- Hann skreið ofan úr gili 
og skaust í fjósið inn. 
Hann faldi sig í básunum 
og froðunni stal, 
meðan fjósakonan átti 
við fjósamanninn tal. 
(Jólasveinarnir / Jóhannes
úr Kötlum) 
benni@dv.is
Jólasveinarnir 13 hafa læðst með gjafir
handa stilltum börnum í desember. Gilja-
gaur segir að bræðurnir séu í góðu formi,
enda pokinn með gjöfunum í þyngri kant-
inum. Venjulegur dagur jólasveinsins er æði skrautlegur enda
bræðrahópurinn stór og allir fyrirferðarmiklir með mikinn há-
vaða og mikil læti.
24 MIÐVIKUDAGUR 23. desember 2009 UMRÆÐA
Vel tekið Giljagaur segir að þeim bræðrum sé yfirleitt
mjög vel tekið af börnunum á Íslandi.
Pakkar og gleði Giljagaur með ánægðri stúlku sem fékk
pakka.
Dönsum við í kringum... „Ég fer síðan á jólaböll í kring-
um hádegi og er þar fram eftir degi. Þar er sungið og spilað
– enda er það eitt það skemmtilegasta sem við gerum.“
JÓLASVEINSINS
HELGI HRAFN GUÐMUNDSSON skrifar
HELGARPISTILL