Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.2009, Blaðsíða 43

ÆTTFRÆÐI 23. desember 2009 MIÐVIKUDAGUR 43
Guðmundur fæddist á Fáskrúðs-
firði og ólst þar upp til tveggja ára
aldurs, á Akranesi skamma hríð og
síðan í Reykjavík til sjö ára aldurs.
Þá fór hann í fóstur að Kálfborgará
í Báðrardal til þriggja systkina sem
þar bjuggu.
Guðmundur stundaði nám
við Héraðsskólann að Laugum í
Reykjadal í Þingeyjarsýslu. Hann fór
fimmtán ára til sjós, fyrst frá Akur-
eyri, og stundaði síðan sjómennsku
lengst af auk þess sem hann sinnti
ýmsum almennum störfum í landi
af og til.
Guðmundur lenti í harðri og
miskunnarlausri baráttu við dóp-
sala og handrukkara sem voru á eft-
ir dóttur hans um skeið. Hann vakti
athygli alþjóðar í fjölmiðlum á fram-
ferði þessara manna en það varð m.a.
tilefni þess að Þórunn Hrefna Sigur-
jónsdóttir blaðamaður skrifaði bók
um þessa hetjulegu baráttu Guð-
mundar. Bókin kom út fyrir jól 2004
og ber heitið Sigur í hörðum heimi.
Fjölskylda
Eftirlifandi kona Guðmundar er
Odd rún Kristófersdóttir, f. 28.1.
1945, húsmóðir.
Dætur Guðmundar og Oddrún-
ar eru Arna Rún Sesarsdóttir, f. 28.7.
1983, tanntæknir í Hafnarfirði og á
hún eina dóttur en sambýlismað-
ur hennar er Hrafn Leó Guðjóns-
son; Guðbjörg Krista Sesarsdóttir, f.
27.2. 1988, nemi, en sambýlismað-
ur hennar er Ívar Smári Guðmunds-
son, sá sem bjargaðist af bátnum
sem Guðmundur fórst með við
Skrúð þann 16.12. sl. en Krista og
Ívar Smári eiga einn son.
Dóttir Guðmundar og Margrét-
ar S. Styrmisdóttur er Elísabet Sig-
ríður Guðmundsdóttir, f. 24.8. 1971,
læknir í Svíþjóð og á hún tvö börn en
fyrrv. maður hennar er Birgir Sím-
onarson.
Sonur Guðmundar og Önnu Lilju
Gunnarsdóttur er Atli Már Guð-
mundsson, f. 4.12. 1973, tölvufræð-
ingur á Seltjarnarnesi en kona hans
er Jóhanna Þórisdóttir og eiga þau
tvö börn..
Hálfsystkini Guðmundar, sam-
mæðra: Sveinn Rafn Ingason, f.
12.12. 1955, rennismiður á Akra-
nesi; Hjördís Valgarðsdóttir, f. 12.3.
1957, kennari í Danmörku; Ragn-
heiður Valgarðsdóttir, f. 12.3. 1957,
sjúkraliði í Danmörku; Jónatan Val-
garðsson, f. 23.6. 1958, lést af slys-
förum 31.7. 1984, byggingaverka-
maður í Reykjavík.
Hálfsystkini Guðmundar, sam-
feðra: Guðrún Einhildur Magnús-
dóttir, f. 2.10. 1927, d. 31.1. 2002,
húsfreyja á Neðra-Vatnshorni í
Húnavatnssýslu; Ásdís Magnúsdótt-
ir, f. 1.10. 1928, d. 31.8. 1973, hús-
móðir í Hveragerði.
Alsystkini Guðmundar: Ragn-
ar Magnússon, f. 12.9. 1939, d. 18.6.
1987, járnamaður í Hafnarfirði;
Bjarni Magnússon, f. 16.3. 1943, bú-
settur í Reykjavík; Jónína Magnús-
dóttir, f. 26.7. 1949, blómaskreyting-
armaður, búsett á Selfossi.
Foreldrar Guðmundar: Magnús
Þórður Guðmundsson, f. 24.2. 1905,
d. 28.1. 1955, sjómaður á Fáskrúðs-
firði sem fórst með Agli rauða við
Grænuhlíð, og Þórlaug Bjarnadóttir,
f. 28.10. 1918, d. 3.9. 2004, húsmóðir.
Ætt
Magnús Þórður var bróðir Guð-
mundar, föður Torfa hárskera, föð-
ur Mikaels, rithöfundar og fyrrv. rit-
stjóra DV. Magnús Þórður var sonur
Guðmundar, b. á Norður-Bár og á
Jaðri í Eyrarsveit Magnússonar, for-
manns í Einarsbúð í Fróðárhreppi
Þorsteinssonar. Móðir Guðmundar
var Kristín Þórðardóttir, vinnukona
víða á Snæfellsnesi.
Móðir Magnúsar Þórðar var Sess-
elja Sigrún Gísladóttir, b. í Vatnsbúð-
um í Eyrarsveit Guðmundssonar, b.
og sjómanns í Naustum Guðmunds-
sonar. Móðir Guðmundar var Guð-
ríður Hannesdóttir, Bjarnasonar og
Guðrúnar Grímsdóttir. Móðir Guð-
rúnar var Oddný, systir Magnús-
ar, sýslumanns í Búðardal, langafa
Kristínar, ömmu Gunnars Thor-
oddsen forætisráðherra. Oddný var
dóttir Ketils, pr. í Húsavík Jónssonar
og Guðrúnar Magnúsdóttur, systur
Skúla fógeta. Móðir Sesselju Sigrún-
ar var Katrín Helgadóttir.
Þórlaug var dóttir Bjarna, skip-
stjóra í Bræðraborg og í Brekku-
gerði á Fáskrúðsfirði Jónssonar, b.,
smiðs og vefara á Núpi á Berufjarð-
arströnd Bjarnasonar. Móðir Bjarna
var Rebekka, systir Jóns, b. og smiðs
í Strýtu, föður Ríkarðs myndskera
og Finns listmálara Jónssona. Reb-
ekka var dóttir Þórarins, b. á Núpi
og á Krossi á Berufjarðarströnd,
bróður Maríu, langömmu Eysteins
Jónssonar ráðherra, afa Pjeturs,
ljósmyndara og knattspyrnudóm-
ara. Bróðir Eysteins var dr. Jakob,
sóknarprestur og rithöfundur, faðir
Svövu rithöfundar og Jökuls leikrita-
skálds, föður rithöfundanna Illuga,
Hrafns og Elísabetar. Hálfbróðir
Þórarins var Matthías Long, lang-
afi Jónínu Michaelsdóttur, fyrrv. rit-
stjóra. Þórarinn var sonur Richards
Long, ættföður Longættar.
Móðir Þórlaugar var Ragnheið-
ur Magnúsdóttir, b. á Eyjólfsstöðum
í Berufirði Jónssonar, og Snjólaug-
ar Guðbjargar Sigurlaugar Magnús-
dóttur.
Guðmundur Sesar verður jarð-
sunginn frá Víðistaðakirkju í Hafn-
arfirði miðvikudaginn 30.12. kl.
13.00.
MINNING
Guðmundur Sesar Magnússon
SJÓMAÐUR
Magnús
Stephensen
DÓMSTJÓRI
f. 27.12. 1762, d. 17.3. 1833
Magnús var sonur Ólafs Stephen-
sen, stiftamtmanns í Viðey, og
k.h., Sigríðar Magnúsdóttur, amt-
manns Gíslasonar.
Magnús var m.a. í námi hjá
Hannesi Finnssyni biskup sem
var þá einn helsti
lærdómsmað-
ur landsins.
Magnús tók
stúdentspróf
utanskóla, var
síðan einn vet-
ur í Skálholti,
lauk heimspeki-
prófi við Kaupmanna-
hafnarháskóla 1782 og lauk laga-
prófi þar 1788. Hann þótti mjög
góður námsmaður.
Magnús var sendur til Íslands
að rannsaka Skaftárelda, ásamt
Levetzow, 1783, varð skrifari
í rentukammeri 1784, erind-
reki konungs við sölu Skálholts-
stólseigna 1785, varð lögmaður
norðan og austan 1789, settur
landfógeti 1793 og dómstjóri
í Landsyfirdómi frá 1800 og til
dauðadags og settur stiftamt-
maður eftir að hundadagar Jör-
undar voru taldir 1809-1810.
Magnús fékk nafnbótina konfer-
ensráð 1816 og sæmdur doktor í
lögum við Kaupmannahafnarhá-
skóla 1819.
Magnús bjó á Leiru, síðan að
Innra-Hólmi við Akranes þar sem
nú er mynni Hvalfjarðarganga, og
bjó loks á ættaróðalinu í Viðey frá
1817. Hann var einn valdamesti
og áhrifamesti maður landsins
um sína tíma og reyndi á ýmsan
hátt að uppfræða landslýðinn,
enda helsti málsvari upplýsinga-
stefnunnar hér á landi.
Till er bráðskemmtileg þjóð-
saga um miklar kappræður
Magnúsar Stephensen og Snorra
Björnssonar, prests á Húsafelli,
um hina gömlu rétttrúnaðarguð-
fræði, tilveru kölska og skynsem-
ishyggju í anda Magnúsar. Þar er
Snorri sagður hafa haft betur eftir
að hafa sýnt Magnúsi ofan í sjálft
víti í gili einu við Húsafell, enda
var Snorri talinn ramm göldr-
óttur. Magnús hafði forgöngu
um Almennu bænaskrána 1795,
beitti sér fyrir mannúðlegri og
mildari refsingum, var formað-
ur Lestrarfélags Suðurlands og
stofnaði Hið íslenska Landsupp-
fræðingafélag 1796. Hann samdi
og lét prenta ýmis rit og gaf m.a.
út Klausturpóstinn 1818-1827
enda hafði hann til umráða einu
prentsmiðjuna sem þá var til í
landinu.
MERKIR
ÍSLENDINGAR
f. 17.6. 1952, d. 16.12. 2009
Eftirmæli
Jón Baldvin Hannibaldsson
fyrrverandi ráðherra og sendi-
herra
„Þegar ég lét af skólameistara-
starfi fyrir vestan vorið 1979
vildi ég aftur fá jarðsamband við
mannlífið og fór um borð í togara,
Snorra Sturluson. Þar var ég um
sumarið. Þar kynntist ég tveimur
mönnum með eftirminnilegum
hætti. Guðmundi Sesari og Valda
Víðáttu. Þeir höfðu báðir verið
reknir úr skólum á unglingsárum
og borist um borð í skip í kringum
fermingu og voru sjóhundar. Þeim
var óskaplega illa við skóla og
við skólabókarígulker. Þeir voru
ákveðnir í að taka mér þeim tök-
um sem ég myndi aldrei gleyma.
Þetta voru dálítil hranaleg fyrstu
kynni en þeim tókst ekki að beygja
mig. Smám saman fór að lyftast á
þeim brúnin og þeir fóru að líta á
þennan skólameistara ekki fjand-
samlegum augum heldur vinsam-
legum og segir ekki meira af því en
að af þessu leiddi vinátta sem var
ævilöng.
Um Guðmund Sesar er það að
segja að hann var ekki einfaldrar
gerðar. Hann var flókin persóna.
Hann hafði átt brösuga bernsku.
Stutta skólavist og lærði í skóla
lífsins. Ég held að hann hafi ver-
ið um fermingaraldurinn þegar
hann var fyrst kominn um borð.
Hann var hörkusjómaður og
það fór um hann það orð að vera
besti netagerðarmaður íslenska
flotans. Þar fyrir utan var þetta
harðgerður nagli, harðgreindur,
harðduglegur og harð allt.
Hann átti það til að rjúka til
útlanda. Til dæmis til Bandaríkj-
anna oftar en einu sinni. Þar var
hann farinn að kenna allt of feit-
um Ameríkönum sjómennsku.
Sérstaklega hvernig ætti að með-
höndla veiðarfæri.
Einhvern tímann þegar hann
varð leiður á volkinu gerðist hann
umboðsmaður fyrir hljómsveitir
og kom þeim á framfæri á Kyrra-
hafsströndinni. Honum voru allir
vegir færir útaf fyrir sig.
Hann þoldi þá mannraun
að dóttir hans lenti í klóm dóp-
drullusokka, glæpalýðs og hysk-
is. Hann lét ekki bjóða sér það og
tók á þeim sem dró langa slóð á
eftir sér því honum var gerð fyrir-
sát þar sem honum var misþyrmt,
enda voru þeir fjórir með barefli
því þeir þorðu ekki í hann einn á
einn. En hann hristi þessa óværu
af sér og bjargaði dóttur sinni og
gaf út bók um þetta, Sigur í hörð-
um heimi, sem var frábær bók.
Hann komst að því að yfir-
völd á Íslandi eru í þessum mál-
um, fíkniefnamálum og að verja
fólk fyrir glæpahyskinu, þetta eru
aumingjar. Hann komst einnig að
því að Ísland er ekki réttarríki, það
er ekki hægt að leita til yfirvalda
um það að rétta hlut fólks sem
verður fyrir ofbeldi slíkra manna
sem taka valdið í eigin hendur. Því
miður.
Hann Guðmundur var allt-
af að brydda uppá einhverju
nýju. Nýjasta ævintýrið hans var
kræklingarækt sem hann kynnt-
ist í Kanada. Hann ákvað að ger-
ast brautryðjandi í því að láta
þetta takast hér á Íslandi. Hann
var byrjaður og kominn með að-
stöðu í Hvalfirði og Hvammsfirði
og hafði uppi áform um að hasla
sér völl á Reykhólum. Tengdason-
ur hans var með í þessu og nokkr-
ir góðir menn og hann kunni á
þessu tökin. Hann vissi hvað það
kostaði mikið amstur og mikla
umhirðu að láta þetta vera í lagi
svo fuglar himinsins hirtu ekki
afurðirnar eða þær dýrategundir
sem þrífast á hafsbotni. Hann var
í þessu af lífi og sál.“
Hægt í logni hreyfir sig
sú hin kalda
undiralda,
ver því ætíð var um þig.
(Sveinbjörn Egilsson)
„Og það var brotið sem hirti
hann seinast.“