Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.2010, Blaðsíða 15

DÝRIÐ GENG-
UR LAUST!
SIGURÐUR HELGI GUÐJÓNSSON, formaður húseigendafélagsins svarar fyrirspurnum lesenda.
Sendið fyrirspurnir á neytendur@dv.is
NEYTENDUR 22. febrúar 2010 MÁNUDAGUR 15
BANVÆN VÍTAMÍN Varaðu þig á fæðubótarefnum
sem auglýst eru sem allra meina bót. Risaskammtar af
vítamíni gera líka takmarkað gagn og geta jafnvel verið
hættulegir. Of stórir skammtar af A- og D-vítamínum
geta meira að segja verið banvænir. Hæfilegir skammt-
ar af fjölvítamíni geta verið til bóta fyrir fólk sem af ein-
hverjum ástæðum getur ekki neytt fjölbreyttrar fæðu,
en rétt er að leita ráða hjá lækni áður en inntaka hefst.
Neytendasamtökin ráðleggja fólki
að setja fyrirvara við afborgan-
ir af myntkörfulánum, sem hér-
aðsdómur dæmdi á dögunum að
væru ólögleg. Áður en niðurstaða
Hæstaréttar liggur fyrir ætti fólk
sem hyggst nýta sér myntbreyt-
ingu, frystingu eða höfuðstóls-
lækkun lána að setja fyrirvara þeg-
ar afborganir eru greiddar. „Til að
auðvelda sönnun er nauðsynlegt
að tilkynna lánveitanda um fyrir-
varann með skriflegum hætti, t.d.
með tölvupósti eða bréflega,
ásamt því að bæta fyrir-
varanum á greiðslu-
seðilinn. Orðalag
fyrirvarans gæti
verið á þessa
leið: Greitt
með fyrirvara
um lögmæti
lánsins,“ segja
samtökin.
Borgið með fyrirvara!
HOLLUR SKYNDIBITI
Til Húseigendafélagsins rata mörg
deilumál vegna dýra og klassísk eru
mál vegna hunda og katta í fjölbýli
en það eru þau gæludýr sem oftast
vekja úlfúð. Í fjöleignarhúsalög-
unum eru sérreglur um hunda og
ketti. Páfagaukar eru líka að koma
sterkir inn sem ónæðisvaldar.
Þeir geta valdið miklu ónæði með
skrækjum og valdið ofnæmi. Dýr
hafa fylgt manninum frá örófi og
sú taug er römm. Það er venjuhelg-
aður réttur manna að halda gælu-
dýr en sá réttur er ekki alger og tak-
markast af rétti granna til að lifa
eðlilegu og heilbrigðu lífi án ama,
ónæðis og óþæginda af dýrahaldi
granna.
Grenndarreglur. Umburðar-
lyndi og tillitssemi
Eiganda fasteignar ber að taka
sanngjarnt og eðlilegt tillit til eig-
enda nálægra eigna. Annars vegar
er réttur eiganda til að nýta eign
sína á þann veg sem honum hugn-
ast. Á móti er svo réttur granna til
að nýta sína eign í friði og án trufl-
unar og óþæginda umfram það
sem venjulegt og eðlilegt er. Al-
mennar grenndarreglur hafa mót-
ast á grundvelli dómframkvæmdar
og fræðikenninga. Reglur fjöleign-
arhúsalaga byggja á grenndar-
sjónarmiðum. Gott nábýli og sam-
býli byggist á málamiðlun þar sem
gagnkvæmur skilningur, virðing,
tillitssemi og umburðarlyndi leik-
ast á. Flest mannanna brölt getur
þróast í ónæði gagnvart nágrönn-
um.
Dýr í grennd. Lög
Dýr eru haldin á fasteignum og
þess vegna fellur dýrahald undir
grenndarrétt og fjöleignahúsalögin
ef um slík hús er að tefla. Í þeim er
ákvæði um ketti og hunda og segir
að hald slíkra dýra í fjölbýli sé háð
samþykki alla eigenda. Þó nægi
samþykki þeirra eigenda sem hafa
sameiginlegan inngang, stigagang
eða annað sameiginlegt húsrými.
Um önnur gæludýr er ekki beinlín-
is fjallað í lögunum. Um þau gilda
almennar reglur sem byggjast á
sanngirni, tillitssemi og umburðar-
lyndi. Einnig gilda um ákveðin dýr
sérstakar reglur í lögum, reglugerð-
um og staðbundnum samþykktum
sveitarfélaga.
Gæludýrabann
Eigandi hefur ríkan rétt yfir sér-
eign sinni og húsfélag hefur tak-
markað vald til að ganga á þann
rétt. Ef banna á öll gæludýr þarf
það að byggjast á þinglýstu sam-
þykki allra eigenda. Eigendur hafa
lögvarinn rétt til að gera það sem
þeir kjósa í íbúðum sínum ef það
hefur lítið ónæði eða röskun í för
með sér. Hér er komið að stjórn-
arskrárvernduðum eignarrétti sem
felur í sér að mönnum sé frjálst að
hagnýta eignir sínar á hvern þann
hátt sem telst löglegur, eðlilegur og
venjubundinn
Ofnæmi. Blórabögglar
Dýr, einkum kettir og hundar geta
valdið ofnæmi. Talið er að 7,5 %
fólks í þéttbýli hafi ofnæmi fyrir
köttum en 6% fyrir hundum. Sér-
regla fjöleignarhúsalaga um sam-
þykki allra eigenda til að halda
hunda og ketti er sett til verndar
asma- og ofnæmissjúkum. Með
henni er ekki verið að slá skjald-
borg um þá, sem verða fyrir annars
konar ama af völdum slíkra dýra
eða hafa ímugust á þeim. Þessi
tilgangur getur verið ráðandi við
túlkun og framkvæmd ákvæðisins.
Í dýramálum eru oftast miklar til-
finningar í spilinu. Dýrin verða oft
blórabögglar og bitbein vegna þess
að þau liggja vel við höggi og til-
vist þeirra og tilvera er ótrygg. Oft
er barist upp á líf og dauða dýrs-
ins. Ást og andúð á dýrum glíma
grimmt og heift leikur lausum hala.
Blindi hrúturinn
Einn af geðþekkari útvarpsmönn-
um landsins tók fyrir nokkrum
árum ástfóstri við blindan hrút í
Dalasýslu. Vildi sá geðþekki ætt-
leiða hrútinn og láta hann búa hjá
sér í þríbýli. Ég vildi allt fyrir þann
geðþekka gera; mér rann blóðið til
skyldunnar því ég er sjálfur hrút-
ur og frekar sjóndapur. Því miður
rann þetta út í sandinn því bann-
að er að halda sauðfé í Reykjavík.
Ljósvíkingurinn velti fyrir sér að
halda hrútinn í felum upp á há-
lofti, svona eins og Önnu Frank.
Hrúturinn fór á vit feðra sinna og
er nú sæll og sjáandi fyrir handan
þar sem grasið er grænna og ærnar
meira sexí. Útvarpsmaðurinn geð-
þekki tregar enn sinn kæra hrút.
Ást þeirra er göfug og tær eins og
hjalandi lækur á fjalli. Saga þeirra
er sannkölluð Fóstbræðrasaga og
ef hrúturinn heitir Þormóður, hver
skyldi þá hinn geðþekki útvarps-
maður vera?
Hænur og hanar
Mál hafa komið upp vegna
hænsnahalds í þéttbýli, nábýli og
fjölbýli. Það er alveg ljóst að slíkt er
bannað sem búfjárhald. Kvartan-
ir hafa komið frá fólki sem vill ekki
vakna við hanagal. Fyrir nokkrum
árum setti nýbúi að austan á lagg-
irnar myndarlegt hænsnabú á svöl-
um íbúðar sinnar á 4. hæð í fjölbýl-
ishúsi. Það má leystist farsælega .
Hænunum leiddist svo að þær tóku
til sinna ráða og struku að heiman
og flugu með fjaðraþyt og söng eins
himins herskarar inn í sólarlagið
Silfur hússins
Í fjórbýlishúsi léku silfurskottur
lausum hala. Til að komast fyrir þær
var talið nauðsynlegt að eitra í öll-
um íbúðunum. Þrír eigendur vildu
það en einn neitaði. Aldrei skyldi til
þess koma að þessum dásamlegu
dýrum verði útrýmt með eiturhel-
för í hans íbúð. Þessi dýr væru kær-
ir vinir hans sem hann hefði haldið
áratugum saman. Þetta væru bestu
gæludýr sem hægt væri að hugsa
sér; með öllu hættulaus og ónæði
af þeim væri ekkert. Ekkert fari fyr-
ir þeim, þau væru falleg og nægju-
söm og fyrr skyldi hann dauður
liggja en láta útrýma þeim. Ást á
silfurskottum er fátíð en óbeit al-
menn. Þær eru yfirleitt ófögnuður
og fæstir vilja með þeim búa. Menn
eiga samkvæmt heilbrigðissjónar-
miðum kröfu á að því að búa ekki
með pöddum. Þeir eiga rétt á því
að sameigendur geri allt sem með
sæmilegu móti er hægt til að út-
rýma þeim. Lög studdu sem sagt
kröfu sameigenda um eitrun í íbúð
silfurskottumannsins.
Skrækjandi páfagaukur
Fyrir liggur nýlegt álit Kærunefndar
fjöleignarhúsamála vegna ónæðis
sem íbúi taldi sig verða fyrir vegna
skrækja í páfagauk í íbúðinni fyr-
ir neðan. Enginn annar í húsinu
hafði orðið fyrir ónæði. Kæru-
nefndin komst að þeirri tíma-
mótaniðurstöðu að páfagaukur
væri hvorki hundur né köttur og
þess vegna ættu sérreglur laganna
um slík dýr ekki við. Síðan segir :
„Dýrahald innan eðlilegra marka,
verður að teljast hluti af daglegu
lífi manna í hýbýlum sínum. Það er
álit kærunefndar að algert bann við
páfagauk í íbúð gagnaðila sé slík
skerðing á umráða- og afnotarétti
eiganda séreignar að því verði ekki
komið við nema með samþykki
allra eigenda.“ Ef um hefði verið að
tefla ofnæmi af völdum páfagauks-
ins hefði hugsanlega mátt byggja
á lögjöf frá hunda-katta reglu lag-
anna. Að minnsta kosti ef hann
hefur líka gelt og mjálmað. Á þeim
grundvelli er ekki loku fyrir það
skotið að gaukurinn hefði orðið að
fara.
SÓLBLÓMAFRÆ Eru rík af einómettuðum og fjölómettuðum
fitusýrum en mikilvægt er að jafnvægi sé á milli þeirra og mettaðra fitusýra sem
finnast meðal annars í djúpsteiktum mat. Þar sem orkan í sólblómafræjum, sem og
öðrum fræjum, er mikil ættu þeir sem glíma við aukakíló ekki að borða sólblómafræ
í óhófi. Þau eru enn fremur afar próteinrík og innihalda e-vítamín.
RÚSÍNUR Þurrkað-
ir ávextir á borð við sveskj-
ur og rúsínur eru afar hollir.
Sá sem borðar 50 rúsínur er
að fá öll næringarefni sem
finna má í sama magni af
vínberjum. Einungis vatnið
er farið. Fyrir vikið eru
þurrkaðir ávextir ákaflega
hiteiningaríkir og fólk sem
er of þungt ætti að borða
þurrkaða ávexti í hófi. Þeir
eru þó afar trefjaríkir og
stútfullir af vítamínum og
steinefnum, rétt eins og
ávextirnir sjálfir.
HRÖKKBRAUÐ Gróft hafrakex eða hrökkbrauð er talið gott fyrir
hægðirnar og meltinguna. Trefjaneysla Íslendinga er frekar lítil, um 15 til 17 grömm
að jafnaði á dag. Hún mætti vera nærri 25 til 30 grömmum af dag svo hrökkbrauð
án viðbætts sykurs er sérlega hentug fæða til að grípa í milli mála.