Dagblaðið Vísir - DV - 16.04.2010, Blaðsíða 13

Dagblaðið Vísir - DV - 16.04.2010, Blaðsíða 13
FRÉTTIR 16. apríl 2010 FÖSTUDAGUR 13 EKKERT TÚRISTAGOS ir Páll að það sé ekki þekkt í smá- atriðum. „200-250 metrar eru töl- ur sem menn eru með í kollinum. Það er hins vegar enn þá nokkuð óljóst, enn á eftir að skoða magn- tölur, menn mæla núna með radar- tækjum flugvélanna hvað sigdæld- irnar eru djúpar og mæla þannig bræðsluvatnið sem er farið. Það er góður mælikvarði á hvað aflið í gos- inu hefur verið mikið. En það tekur ákveðinn tíma að meta það uns öll kurl eru komin til grafar,“ segir Páll. „Það eru komin göt í ísinn, hluti af gosmekkinum er efni sem upp koma í gosinu, en sennilega er það mjög lítill hluti sem nær í gegnum ísinn. Langmesta aflið í gosinu fer í að bræða ís núna.“ Gæti orðið gúlagos En hvað tekur við þegar því lýkur? „Það er erfitt að segja og fer eftir því hversu langt gosið verður. Svona gos geta bæði verið löng og stutt og erfitt að segja hvort verður ofan á,“ segir Páll og bendir á að síðasta gos í Eyjafjallajökli, sem hófst árið 1821, hafi staðið í um tvö ár. „Gosið gæti náð að bræða ísinn í gígskálinni og þar með skriðjök- ulinn fyrir neðan. Eins og þetta er núna er sennilegast að mest afl færi í að sprengja í sundur kvikuna. Ef ís- inn hverfur þarna verður líklega um að ræða svokallað gúlagos eða ein- hvers konar hraungos.“ Seig kvika sem hefur mallað lengi Páll segir að gosið í jöklinum verði líklega með allt öðrum hætti en gos- ið á Fimmvörðuhálsi. „Ef við skoð- um bara hvað hefur komið þarna upp áður í fyrri gosum hefur það verið dálítið með öðrum hætti en á Fimmvörðuhálsi. Þar kom upp frumstæð kvika sem hafði kom- ið djúpt að. En uppi í fjallinu sjálfu hefur það oft verið þróaðri kvika sem hefur legið og mallað í nokk- urn tíma. Hún er þá öðruvísi, seig- ari og kaldari. Það er mjög forvitni- legt að sjá hvað verður ofan á í þessu tilfelli. Það sem gerir þetta gos sér- stakt er að við höfum fylgst með ferli kvikunnar í gegnum jarðskorpuna síðan í fyrra,“ segir Páll Einarsson. Sprengigos gæti orðið Að sögn Páls geta sprengigos orð- ið við slíkar aðstæður. „Þróaðri kvika er miklu seigari og hefur því tilhneigingu til að mynda sprengi- gos. Stundum myndar hún gúlagos. Þá kemur upp mjög seigfljótandi massi, sem rennur ekki sem hraun almennilega, form þess er orðið of fast til þess. Það hafa verið leiddar líkur að því að gosið 1821 hafi ver- ið af því tagi. Þá gæti sú kvika fyllt upp í gígskálina. Þekktustu gos jarð- ar af þessu tagi á síðari tímum urðu í Mount St. Helens. Þar myndaðist smátt og smátt hrúga af hrauni sem fyllti upp í gíginn,“ segir Páll. Mount St. Helens þekktasta dæmið Hann segir að í slíkum gosum geti myndast tappi eða stífla sem endi stundum með sprengingu. „Í sprengingunni í Mount St. Helens hrundi þessi tappi og þá datt eig- inlega toppurinn af fjallinu. Gúla- gos geta verið með ýmsu móti. Gos- ið í Eyjafjallajökli þarf ekki að verða mjög sprengivirkt, en það er vissu- lega einn af möguleikunum. Gosið 1821 var frekar mildilegt gos, þó að það hafi sennilega verið gúlagos.“ Ljóst er að gosið sem hófst að- faranótt miðvikudags er ekkert „túristagos“. „Það er ekki endilega víst að sjáist nokkurn tímann eld- ur í þessu gosi. Gúlagosin eru ekki þannig. Massinn sem kemur upp glóir í myrkri en á daginn sést varla í honum glóðin,“ segir Páll Einars- son. n Evrópa í gíslingu eldgossins Flugsamgöngur um alla Evrópu fóru úr skorðum á fimmtudag vegna eldgossins í Eyjafjallajökli og má búast við áframhaldandi röskun á flugi næstu daga. Það fer þó allt eftir þróun gossins og vindáttum. Erlendir fjölmiðlar hafa fjallað mikið um málið og er það samdóma álit flugmálayfirvalda að aldrei í sögunni hafi orðið eins miklar truflanir á flugi í norðanverðri Evrópu. Þannig þurftu sjö lönd að stöðva allar flugsamgöngur sínar, má þar nefna Danmörku, Noreg, Svíþjóð og Bretland. n Skyndirýming vegna flóðs Almannavarnir gripu til þess ráðs um kvöldmatarleytið á fimmtudag að rýma sjö bæi á hættusvæðinu við Eyjafjallajökul vegna stórflóðs sem var væntanlegt. Stórir ísjakar voru í flóðinu en sem betur fer olli það minna tjóni en menn bjuggust við. Flóðið var í rénun um tíuleytið á fimmtudagskvöld og höfðu þá engar staðfestar tilkynningar um tjón borist. Var íbúum sem þurftu að yfirgefa heimili sín heimilt að halda aftur til síns heima. n Vindátt breytist Veðurstofa Íslands gerir ráð fyrir að vindátt snúist á föstudagsvöld til norðlægrar áttar á Eyjafjallajökli og má því búast við að öskufall verði suður af eldstöðinni. Undanfarna daga hefur suðvestan- og vestanátt verið ríkjandi á jöklinum og öskufall verið bundið við svæði austan gosstöðvarinnar. Ekki er útilokað að íbúar höfuðborgar- svæðisins verði varir við öskufall snúist vindáttin í suðaustur. Þá myndi öskufallsskýið stefna í átt að suðvestur- og vesturhluta landsins. Áhrif öskufalls MYND RÓBERT REYNISSON Árekstrar kviku og íss Að sögn Páls Einarssonar er meiri öskuframleiðsla í eldgosum með seiga kviku sem sprengir sjálfa sig. Slíkt gæti orðið tilfell- ið í Eyjafjallajökli en öskufallið sem nú er stafar þó af árekstrum kviku og íss. MYND ÓLAFUR EGGERTSSON Fyrir og eftir Sprengigosið í Mount St. Helens í Washington-fylki í Bandaríkjunum árið 1980. Vandi að spá Páll Einarsson jarðeðlis- fræðingur segist ekki geta spáð fyrir um hversu lengi öskuframleiðsla Eyjafjalla- jökuls standi yfir.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.