Dagblaðið Vísir - DV - 30.04.2010, Blaðsíða 31

VIÐTAL 30. apríl 2010 FÖSTUDAGUR 31
Jóhannes Esra lést skyndilega af hjartaáfalli. Ári áður hafði hann skipt um tryggingarfélag,
fært sig frá Vísi yfir í Vörð, þar sem
hann taldi sig fá betri kjör. Trygg-
ingamál voru honum alltaf hugleik-
in og hann lagði mikla áherslu á að
þau væru í lagi. Ef eitthvað kæmi fyr-
ir vildi hann vera vel tryggður og sjá
til þess að hvorki eiginkona hans né
dóttir þeirra þyrfti að hafa fjárhags-
áhyggjur ef hann félli frá. Frá því að
Guðný Anna kynntist honum fyrst
árið 1985 brýndi hann það alltaf fyr-
ir öllum að passa vel upp á trygging-
arnar. Það kom henni því verulega á
óvart þegar hún fékk þær fregnir að
líftryggingin dekkaði ekki hjartaáfall.
„Hann hefði ekki skipt um trygging-
arfélag ef hann hefði vitað að þetta
væri ekki alveg pottþétt. Þeir Guðjón
[Hjörleifsson, fulltrúi Varðar í Vest-
mannaeyjum] voru vinir en ég veit
ekki hvort það hafði einhver áhrif á
ákvörðun hans. Vörður bauð upp á
ódýrari tryggingar. Þetta er bara eitt-
hvert klúður og ég veit eiginlega ekki
hvernig ég á að segja frá þessu,“ segir
hún og dæsir.
„Hann var líftryggður hjá VÍS í
áraraðir og þegar hann skipti kom
hann heim og sagðist vera kom-
inn með líftryggingu sem gilti líka á
ferðalögum og hvaðeina. Ég spurði
hann hvort hún myndi líka duga ef
hann fengi hjartaáfall og hann var
pottþéttur á því. Hann taldi sig vera
vel tryggðan hjá Verði. Ég spurði
hvort hann þyrfti ekki að fara í lækn-
isskoðun því það er yfirleitt þannig
þegar fólk skiptir um tryggingarfé-
lag en hann sagðist ekki þurfa þess.
Ég veit ekki hvort hann fékk rangar
upplýsingar eða hvað gerðist eigin-
lega þarna niður frá.“
LOFAÐI AÐ PASSA DÓTTURINA
Tryggingin kallaðist heimilistrygg-
ing í frítímaslysi og þegar Guðný fór
að skoða hvað það þýðir komst hún
að því að ef bíll hefði ekið á Jóhann-
es hefði líftryggingin dugað, en hún
náði ekki yfir sjúkdóma eða líkam-
lega kvilla. „Því þetta var innvortis.
Það er það sem er að. Mér finnst eins
og það sé verið að fara á bak við hann
en það er sárast að hann geti ekki
svarað sjálfur fyrir þetta. Við sem
þekkjum hann vitum að hann hefði
aldrei skilið okkur svona eftir.“
Guðný þekkti Jóhannes ansi vel
en þau kynntust fyrst árið 1985 og
voru saman í 22 ár og gengu í hjóna-
band fyrir þremur árum. Jóhann-
es átti fjögur börn fyrir og hún þrjú.
Saman eiga þau eina dóttur, Írenu
sem er núna nítján ára. „Við vorum
nokkuð góð saman, þó að við lent-
um auðvitað í einhverjum rússí-
bana saman eins og gengur og gerist.
Við vorum bara eins og hver önn-
ur hjón,“ segir hún einlæg. Frá því
að hún kynntist honum hafði hann
verið með sín mál á hreinu, verið
tryggður og greitt af sínum trygging-
um. Hann var alltaf meðvitaður um
að eitthvað gæti komið fyrir, það gæti
kviknað í eða eitthvað slíkt.
„Skömmu áður en hann dó fór
hann yfir tryggingamálin með mér
og sagði að ef eitthvað myndi koma
fyrir hann væri hann það vel tryggð-
ur að við ættum ekki að lenda í vand-
ræðum. Hann tók það loforð af mér
að passa vel upp á dóttur okkar og
hjálpa henni að mennta sig og koma
undir sig fótunum, eins og sjötta
skilningarvitið hefði gert vart við sig.“
DRAUMURINN ÚTI
Líftryggingin hljóðaði upp á fimm
milljónir, en þar sem Guðný Anna
er öryrki og þau voru að gera upp
hús óttaðist Jóhannes að hún myndi
lenda í fjárhagsvandræðum ef hún
þyrfti að sjá fyrir sér ein. Sú varð líka
raunin og nú er hún búin að missa
húsið sem þau bjuggu í og voru að
gera upp. „Ég flyt út úr húsinu í sum-
ar og er bara að pakka niður,“ segir
hún vonlítil.
„Svo áttum við reyndar litla íbúð
sem við keyptum fyrir þremur árum
og var á mínu nafni. Ég ætlaði að fara
í hana og þar sem það var ekkert sem
ég gat gert til þess að bjarga húsinu
var ég bara sátt við það. En eftir að
hann dó og ég varð að fara að sjá fyr-
ir mér ein hætti ég að geta borgað af
henni þannig að ég er að missa hana
líka. Ég berst í bökkum og get ekki
verið að greiða af því sem ég veit að
ég mun hvort eð er missa.
Ég sé auðvitað eftir öllum þess-
um árum sem við erum búin að eyða
í að gera húsið okkar upp og svo sé
ég að það var til einskis.“ Draumur-
inn var að búa áfram í húsinu næstu
árin, eða á meðan dóttir þeirra byggi
enn heima, selja það svo og flytja í
litlu íbúðina. Þau voru að vinna fram
í tímann og búa í haginn fyrir fram-
tíðina.
Á GÖTUNNI
Jóhannes var reyndar öryrki líka, var
með fjórar tegundir af gigt og of háan
blóðþrýsting en Guðný talar mikið
um dugnað hans. „Hann var ofsa-
lega duglegur maður, það má hann
eiga. Daginn sem hann dó var hann
hér utan á húsinu að smíða og uppi
í stiga að mála. Hann gat aldrei set-
ið kyrr.“
Hann hafði góðar tekjur frá lífeyr-
issjóði og öðru slíku og þegar hann
féll frá var ekkert í vanskilum. „Við
höfðum það þokkalega gott fjárhags-
lega. Við tókum lán til að gera húsið
upp en vorum samt alveg í þokkaleg-
um málum, þannig séð, þótt við gæt-
um ekki leyft okkur mikið. En núna
er ég að missa allt út af þessum lán-
um. Ef ég hefði fengið líftrygginguna
greidda hefði ég getað haldið litlu
íbúðinni þó að hún hefði ekki dug-
að fyrir húsinu líka. Ég hefði aldrei
getað klárað það ein, það hefði bara
gengið upp ef hann hefði haldið lífi.
Bíllinn var á myntkörfuláni
þannig að kannski hefði hann farið
hvort eð er. En ég hefði haldið íbúð-
inni ef ég hefði fengið líftrygginguna
greidda út og kannski hefði ég getað
bjargað bílnum líka. Ég væri allavega
ekki á götunni, eins og sagt er.“
Guðný Anna er hálfur Færey-
ingur og til stendur að fara á ættar-
mót í Færeyjum í sumar og vera þar
í tvo mánuði. Hún kemur svo aftur
heim til Íslands í ágúst og þá er óvíst
hvort hún muni eiga sér samastað og
hvar þá. „Ég veit ekki hvað ég geri.
Ég þarf bara að byrja upp á nýtt ein-
hvers staðar. Ég hugsa að ég fari til
Reykjavíkur. Ég þarf að fá smá fjar-
lægð og reyna að ná andlegu og lík-
amlegu jafnvægi á ný. Ég þarf að fara
að hugsa um sjálfa mig. Þetta er búið
að vera rosalega erfitt, en tólf spora
kerfið og fjölskyldan hafa bjargað
mér.“
AFMÆLISGJÖFIN TEKIN
Eftir áramótin fór dóttir þeirra hjóna
suður í nám og leigir íbúð í Reykjavík
með vinkonu sinni. „Hún er að basla,
er í skóla fyrir hádegi og vinnur eft-
ir hádegið til að sjá fyrir sér. Vegna
fjárhagsörðugleika gat hún ekki farið
í fullt nám. En henni fannst gott að
fara burt frá þessu öllu saman á með-
an hún er að reyna að jafna sig, hún
missti náttúrulega pabba sinn og var
bara unglingur þegar hann dó.“
Á sautján ára afmælinu sínu fékk
hún ekki bara bílpróf heldur einn-
ig bíl í afmælisgjöf frá föður sínum.
Þar sem hún var of ung til að hægt
væri að skrásetja bílinn á hennar
nafn var bíllinn skráður á Jóhannes.
Hann tók lán fyrir bílnum og Guðný
var ábyrgðarmaður á láninu. „Dótt-
ir okkar greiddi samviskusamlega af
láninu fram að áramótum þegar það
varð ljóst að hún myndi hvort eð er
missa hann. Lánið lenti á mér þeg-
ar pabbi hennar dó og bíllinn verð-
ur tekinn upp í þrotabúið. Við reynd-
um að koma því þannig fyrir að hún
myndi taka lánið yfir og yrði skráður
eigandi að bílnum, en það var ekki
hægt.
Um daginn var eitthvað verið að
tala um það að hún gæti kannski
keypt bílinn af þrotabúinu en hann
er náttúrulega kominn í vanskil. Ég
veit ekki hvernig þetta fer, en ég hefði
getað reddað þessu fyrir hana ef ég
hefði fengið líftrygginguna.“
ANNAÐ ÁFALL
Eins og fyrr segir fékk Jóhann-
es hjartaáfall í júlí árið 2009. Þá var
hringt í Guðnýju og hún var beðin
um að koma upp á spítala þar sem
lífgunartilraunir fóru fram. „Frænka
mín hringdi og bað mig um að koma
eins fljótt og ég gæti. Ég fór upp eft-
ir en áttaði mig ekki strax á því sem
var að gerast. Ég fór svo með honum
suður þegar hann var sendur þang-
að með sjúkraflugi. Þegar þangað
var komið fékk ég strax þau svör að
lífslíkurnar væru litlar. Bjúgur hafði
komið á heilann vegna súrefnis-
skorts.“
Guðný Anna og börnin vörðu
þremur sólarhringum með Jóhann-
esi áður en yfir lauk. „Þetta var mjög
erfiður tími, alveg ofsalega erfið-
ur. Ég hugsaði ekkert út í framtíðina
eða fjárhaginn því ég var mjög langt
niðri. Ég var bara í einhverri þoku,“
segir hún og gerir stutt hlé á máli
sínu. „Það var ekki fyrr en mér var
bent á að tala við tryggingarfélagið
sem ég gerði það. Þá var Guðjón að
fara suður og var væntanlegur aftur
eftir nokkra daga. Þegar hann kom
aftur voru fréttirnar þær að líftrygg-
ingin yrði ekki greidd út, því Jóhann-
es hefði ekki verið nógu vel tryggður.
Ég skildi aldrei neitt í þessu því hann
taldi sig hafa mjög góðar tryggingar.
Þetta var mjög óvænt. Svörin voru
allt önnur en ég bjóst við. Í raun var
þetta annað áfall.“
FORÐAST ILLDEILUR
Guðný talaði nokkrum sinnum
við tryggingarfélagið áður en mág-
ur hennar, Georg Eiður Arnarsson,
fór með málið til lögfræðings. Það
breytti engu. „Mér er ekkert illa við
Gauja, en hvað á ég að segja?“ spyr
hún einlæg. „Ég vil ekki standa í úti-
stöðum við neinn eða vera með skít-
kast. Ég veit að þetta er mikið mál
fyrir Guðjón og hans fjölskyldu.
En ég er ekki sátt, því að ég veit að
Jóhannes taldi sig vera hundrað pró-
sent öruggan. Ég er ekki sátt við það
ef Guðjón hefur klikkað á einhverju.
Svona mistök eiga ekki að eiga sér
stað.“ Hún hristir höfðuðið.
„Núna segir Guðjón að hann hafi
varað manninn minn við. Ég get
auðvitað ekki spurt Jóhannes að því,
hann er dáinn og getur ekki svarað
fyrir sig. Á meðan hann var á lífi tal-
aði hann um hvað sem var við hvern
sem var og þar á meðal um þetta
og hann taldi sig vera með sín mál
á hreinu. En það var greinilega eitt-
hvað að, ég veit ekki hvort hann vann
sína vinnu eins og hann átti að gera.
En fólk verður að passa sig á þessu.
Það eru kannski fleiri í sömu spor-
um.
Ég er búin að missa allt. Mér þykir
þetta ofsalega óréttlátt en sárast er að
Jóhannes geti ekki svarað fyrir sig. Ég
veit bara hvað maðurinn minn sagði
við mig.“
STENDUR FYRIR SÖFNUN
Guðný er búin að gefa það alveg upp
á bátinn að fá nokkuð út úr trygging-
arfélaginu. „Í síðasta bréfi sem við
fengum frá tryggingarfélaginu var
ýjað að því að nafn Jóhannesar yrði
dregið niður í svaðið ef málið færi
lengra. Ég vil það ekki. Þar fyrir utan
geta svona mál tekið mörg ár.
Ég er orðin þreytt, örþreytt. Ég er
búin að vera í sorgarferli og er enn að
jafna mig. Óvissan varðandi framtíð-
ina veldur einnig óöryggi. Ég er eig-
inlega dofin fyrir þessu öllu saman
og hálfutangátta. Ég varð fyrir áfalli
en fjölskyldan stendur þétt við bak-
ið á mér.“
Þess má geta að Georg Eiður hef-
ur sett af stað söfnun fyrir Guðnýju
og hvatt fólk til þess að styðja hana
á þessum erfiðu tímum. „Georg er
maður sem lætur ekki vaða yfir sig.
Hann er með svo sterka réttlætis-
kennd að hann getur ekki horft upp
á það þegar illa er farið með fólk.
Söfnunin kom mér mjög á óvart en
hún hjálpar mér kannski að standa
í lappirnar aftur. En honum og öðr-
um sem hafa staðið þétt við bakið á
mér, vinum og vandamönnum, vil ég
þakka og geri það hér með. Ég veit
ekki hvar ég væri án þeirra.“
EKKERT HÆGT AÐ SANNA
Georg Eiður Arnarsson er mágur
Guðnýjar Önnu Tórshamar og hef-
ur stutt dyggilega við bakið á henni.
Hann bloggaði um málið og setti af
stað söfnun. Aðspurður segir hann
að tryggingamálinu sé lokið. Þau
hafi gefist upp eftir að þeim var
gert það ljóst að þau myndu ekki
ná sínu fram. „Guðjón Hjörleifsson
segir að hann hafi eindregið ráðlagt
Jóhannesi Esra frá því að segja upp
líftryggingunni hjá VÍS. En samt
gerði Jóhannes Esra það. Svo sagði
hann okkur öllum það að hann
væri gríðarlega ánægður með að
vera kominn til hans Guðjóns, því
Guðjón myndi sjá til þess að Guð-
ný fengi eitthvað greitt ef eitthvað
kæmi fyrir hann. Svo líða sjö til átta
mánuðir áður en Jóhannes deyr og
ekkjan fær ekki neitt. Vandamálið
er bara það að af því að Jóhannes
er farinn þá getum við ekkert sann-
að. Guðjón einn veit allan sannleik-
ann, þetta mál er auðvitað byggt á
tveggja manna tali. En Jóhannes
Esra var mjög sannsögull maður,
ég stóð hann aldrei að því að segja
mér ósatt. Og hann hafði miklar
væntingar til þess að vinur hans til
margra áratuga myndi sjá um Guð-
nýju Önnu ef eitthvað kæmi fyrir
hann og færði tryggingarnar þess
vegna frá VÍS til Varðar. Enda hef-
ur Guðjón oft hjálpað Jóhannesi í
gegnum tíðina og Jóhannes treysti
honum.
Seinna hef ég fengið þau svör
að maður á þessum aldri og með
þessa sjúkdómasögu hefði aldrei
fengið líftryggingu og þess vegna
skil ég ekki af hverju Jóhannes sagði
tryggingunni hjá VÍS upp. Það er í
sjálfu sér rétt að maðurinn var ekki
með líftryggingu. En hann var með
heimilistryggingu með frítíma-
vernd.
Þannig að ég leitaði til Guðjóns
og bað hann um að gera það að
verkum að Guðný fengi smábætur
til að komast yfir versta hjallann. Jó-
hannes hélt að Guðný myndi fá 5,4
milljónir en hún fær ekkert. En það
er rétt að taka það fram að þetta mál
snýst ekki á nokkurn hátt um Guð-
jón, ég hef alltaf kunnað ágætlega
við hann. Þetta mál snýst um Jó-
hannes Esra og ekkjuna. Ég er ekki
í nokkrum vafa um að Guðjón túlk-
ar þetta mál öðruvísi en við og hefur
sinn sannleika. Að öllum líkindum
lofaði Guðjón Jóhannesi einhverju
sem hann getur ekki eða vill ekki
standa við.
Þetta er vont mál og erfitt,
óþægilegt fyrir alla, en málið er að
sjálfsögðu verst fyrir ekkjuna því
hún situr í súpunni. Þess vegna
er mikilvægast að einbeita sér að
þessari söfnun núna og reyna að fá
smá stuðning í gegnum hana.“
VIÐBRÖGÐ VARÐAR
Guðjón Hjörleifsson, sem rekur
tryggingarfélagið Vörð í Vestmanna-
eyjum, neitaði að tjá sig um málið
þegar leitað var eftir viðbrögðum frá
honum og vísaði á lögfræðinga Varð-
ar. Þar kom fram að vegna persónu-
verndar væri Verði óheimilt að fjalla
um einstök mál en starfsmenn Varð-
ar gætu aldrei ráðlagt fólki á sextugs-
aldri að segja upp líftryggingu. Það
er ekki hægt að taka líftryggingu eftir
sextugt og þegar fólk er farið að nálg-
ast sextugt og hefur sjúkdómasögu
er það nánast ómögulegt líka. Heim-
ilistrygging með frítímavernd gæti
aldrei dekkað sjúkdóma eða heilsu-
farskvilla. ingibjorg@dv.is
Mér finnst eins og það
sé verið að fara á
bak við hann en
það er sárast að
hann geti ekki
svarað sjálfur fyr-
ir þetta.
Ég spurði hann hvort
hún myndi líka
duga ef hann
fengi hjartaáfall
og hann var pott-
þéttur á því. Hann
taldi sig vera
vel tryggðan hjá
Verði.
Guðjón Hjörleifsson Fulltrúi Varðar
í Vestmannaeyjum vill ekki tjá sig um
málið en hann hjálpaði Jóhannesi Esra
oft í gegnum tíðina og voru þeir vinir í
áratugi.
Á leið á götuna Eftir fráfall eiginmannsins varð Guðný Anna gjaldþrota og missti
bæði hús, íbúð og bíl. Hún er nú að pakka eigum sínum niður og í sumar flytur hún úr
húsinu sem þau hjónin voru búin að eyða orku og tíma í að gera upp. Dóttir hennar
missir einnig bílinn sem faðir hennar gaf henni í afmælisgjöf.
MYND ÓSKAR PÉTUR FRIÐGEIRSSON