Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.2010, Blaðsíða 12

Guðrún, sem kemur ekki fram undir réttu nafni, var háð Benzodiazepine-lyfinu Paxal í 4 ár. Hún fékk lyfið
við kvíða en varð fljótt háð því. Hún segir eina erfiðustu ákvörðun lífs síns hafa verið að hætta á lyfjunum.
Hún hætti fyrir 11 mánuðum og er enn að berjast við fráhvörf af lyfinu. Hún telur að ef henni hefði verið
bent á aðrar aðferðir til að takast á við kvíðann þá hefði hún ekki þurft lyfin.
12 úttekt 16. ágúst 2010 mánudagur
Guðrún segir þetta hafa byrjað með
því að hún fór að finna fyrir kvíða en
vissi ekki á þeim tíma hvað það var.
„Mér leið alveg hræðilega og hélt ég
væri orðin geðveik.“ Kvíðinn ágerð-
ist svo næstu daga. Hún reyndi að
leita sér hjálpar en vegna þess að
hún vissi ekki hvað hún var að eiga
við var erfitt að fá greiningu á vand-
anum. Hún fór eftir ábendingu upp
á geðdeild til að leita sér hjálpar. Þar
komst hún fyrst í kynni við lyfin sem
áttu eftir að stjórna lífi hennar næstu
ár. „Þar talaði ég við hjúkrunarfræð-
ing sem reyndi eitthvað að útskýra
kvíðann fyrir mér en þarna var ég
komin með stanslausan kvíða og
leið ömurlega. Þetta endaði á því að
hún lét mig hafa einhverjar töflur og
sagði mér að taka þær ef mér fyndist
ég vera að fá kvíðakast. Mér leið allt-
af eins og ég væri að fá kvíðakast og
um leið og mér leið þannig þá fékk
ég mér töflu og það sló á þetta. Ég
vissi ekkert hvaða töflur þetta voru
en leið bara vel þegar ég tók þær. Ég
var fljót að læra það að lyfin gætu
slegið á kvíðann.“
Huggun í lyfjunum
Guðrún fann huggun í lyfjunum og
kvíðinn hvarf. Á sama tíma var hún
að þróa með sér fíkn í lyfin án þess
að vita í raun hver raunverulegur
vandi hennar var. „Ég hélt bara að ég
væri komin með einhvern sjúkdóm
sem ég þyrfti bara að taka töflur við.
Ég vissi bara ekki neitt um þetta og
enginn kannaðist við þetta.“ Fljót-
lega fór hún að finna að hún þurfti
stærri skammt af lyfjunum. „Síðan
gerist það að ég fæ kvíðakast í bún-
ingsklefa sundlaugar. Ég hljóp út
og því meira sem maður panikkar
því verra verður kvíðakastið. Ég tók
þessa töflu og beið eftir að hún virk-
aði. Þá fann ég að hún virkaði ekki
eins vel og fyrst og ég varð að taka
tvær. Þá fór ég að tala við konu sem
ég þekki vel og hún þekkti einkenn-
in. Hún sagði mér að hún væri með
svona sjálf og ráðlagði mér að fara
á ákveðin lyf sem hún sjálf væri að
taka við þessu – það væri það eina
sem virkaði á þetta. Þetta voru sterk-
ari lyf en ég hafði fengið fyrst. Þess-
ar töflur heita Tafil og eru í Benzo-
diazepine-lyfjaflokknum. Hún rétti
mér tvær og sagði mér að taka bara
hálfa því þær væru sterkar. Ég fann
ekki róandi áhrif af þeim en kvíð-
inn hvarf. Ég hringdi svo í heimil-
islækninn og útskýrði fyrir honum
hvað hefði gerst og spurði hvort ég
gæti fengið þessar töflur. Það var lítið
mál. Hann lét mig hafa samheitalyf
Tafil sem heitir Paxal og ég átti bara
að ná í það í næsta apótek. Ég fór út
í apótek og leysti út fyrsta lyfseðilinn
af ansi mörgum.“
Háð lyfjunum eftir mánuð
Guðrún segist þó aldrei hafa hugs-
að sér lyfin sem lausn til langtíma
og reyndi að sækja sér aðstoð. Lít-
ið hafi verið um úrræði og læknar
ekki bent henni á neitt sem kæmi í
stað lyfjanna. „Ég hugsaði bara; lyfin
eru alveg málið. Ég þarf bara að vera
á þessum lyfjum í smá tíma og svo
myndi þetta bara fara. Síðan var ég
bara alltaf svo kvíðin og fann hvern-
ig kvíðinn ágerðist og ég varð kvíðn-
ari.“ Eftir ár á lyfjunum reyndi hún
að minnka lyfjainntökuna en það
gekk ekki sem skyldi. „Alltaf þeg-
ar ég hætti að taka inn lyfin þá fór
mér að líða ömurlega og ég tengdi
það alltaf við kvíðann. Ég vissi það
ekki þá en þetta voru fráhvörf af lyfj-
unum. Maður verður náttúrulega
háður þessum lyfjum á mánuði eða
svo. Fráhvörfin lýsa sér svo í tíföld-
um kvíða og allt bara verður miklu
verra. Síðan byrjarðu bara að berj-
ast við hugsanirnar – hvernig maður
eigi að losna við lyfið og þegar mað-
ur er ekki búinn að læra að díla við
kvíðann, þá heldur maður bara að
maður verði í kvíðaköstum alla ævi
ef maður hætti á þeim. Ég hélt oft að
þetta væri bara að verða búið og ég
gæti ekki lifað svona.
Sjálfsvígshugsanir í fráhvörfum
Eftir þrjú ár á lyfjunum var hún farin
að finna fyrir töluverðum fráhvörf-
um ef hún til að mynda gleymdi að
taka töflu. „Ég mátti alls ekki missa
út skammt og stundum þurfti ég
meira. Ég tók þetta samt aldrei til að
komast í vímu eða neitt þannig held-
ur bara til að geta liðið eðlilega. Svo
vissi ég eftir einhvern tíma að þetta
væri alls ekki málið og ég þyrfti að
hætta á þessum lyfjum.“
Þá fór hún að leita sér leiða til
að losna við lyfið og var í sambandi
við geðlækni sem vildi að hún sendi
sér tölvupóst. Geðlæknirinn sagði
henni að hætta undir eins og sturta
niður lyfjunum. „Ég fór að hennar
ráðum, treysti henni. Hún sagði mér
að öskra, fara út að hlaupa og harka
þetta af mér. Á degi tvö þá bara var
þetta viðbjóður. Ég fékk kvíðaköst á
hálftíma fresti allan daginn og alla
nóttina og með hverju kvíðakastinu
varð þetta verra og verra. Það komu
sjálfsvígshugsanir, ég hefði aldrei lát-
ið verða af því en ég hef aldrei verið
jafn nálægt því að hugsa það. Ég fann
hvernig það var að vera þunglynd og
langa ekki að lifa lengur. Ég vissi að
þetta voru lyfin en þetta var óbæri-
legt. Ég reyndi, ég dugði í svona 3-4
daga. Ég byrjaði þá aftur og var mjög
langt niðri. Leið eins og ég væri föst
á lyfjunum og allt væri vonlaust. Ég
var alltaf meira og meira að gera mér
grein fyrir því hvað þetta væri rosa-
legt eitur.“
Lyfin gerðu kvíðann verri
Hún var enn ákveðin að losna við
lyfin þrátt fyrir að hafa mistekist
í fyrsta skipti. Kvíðinn var orðinn
miklu verri en hann var í byrjun og
önnur vandamál farin að fylgja í
kjölfarið. Lyfið var hætt að gera gagn
og var í raun farið að vinna á móti
henni. Hún fór að kynna sér mál-
ið og lesa sér til á vefsíðum á netinu
og fann þá Kvíðameðferðarmiðstöð-
ina. Þar sótti hún námskeið þar sem
henni var kennt að eiga við kvíðann.
„Þegar maður er kvíðinn þá hugsar
maður alltaf að maður sé öðruvísi
en aðrir, – þetta virki ekki á mig en ég
fann hversu vel þetta virkaði á mig,“
segir Guðrún og er sannfærð um
að ef henni hefði verið bent frekar í
þessa átt fyrr þá hefði hún ekki þurft
að glíma við lyfjafíknina allan þenn-
an tíma. „Það kemur líka inn í þetta
að ef þú ferð til geðlæknis þá bor-
garðu held ég fyrstu tvo tímana en
færð svo niðurgreitt næstu. Það gild-
ir hins vegar ekki um sálfræðinga og
því miklu dýrara að sækja sér aðstoð
til þeirra. Þeir vinna með kvíðann en
geðlæknarnir eru meira í að láta þig
bara hafa lyf og þá finnst manni allt í
lagi að fá lyf því það eru læknar sem
eru að ávísa þessu. Maður veit ekkert
hvað þetta er stórhættulegt.
Allt hrundi
Hún tók ákvörðunina og byrjaði
að leita sér leiða til að hætta. Hún
skráði sig til meðferðar á Vogi. Þar
tók við einn erfiðasti tími lífs henn-
ar. „Ég fór inn á Vog og það er held
ég bara það hræðilegasta sem ég
hef gert á ævi minni. Bara við-
bjóður. Ég var rosa bjartsýn og hélt
ég þyrfi bara að vera þarna inni í
kannski 12 daga. En svo komst ég
að því að það tæki lengri tíma. Þeir
prófuðu svo að taka mig af lyfjunum
eftir 10 daga niðurtröppun því ég
sótti það hart því ég vildi losna við
þau. Fyrsti dagurinn var allt í lagi en
svo á degi tvö þá hrynur allt. Þá gat
ég ekki hugsað mér að vera þarna.“
Hún skráði sig því úr meðferðinni
og ákvað að trappa sig sjálf nið-
ur. Það gerði hún samkvæmt plani
sem hún fann á erlendri heimasíðu
tileinkaðari fráhvörfum af þessum
lyfjum. Hún segir þær leiðir sem
læknarnir bjóða upp á ekki henta
mörgum. Það sé farið allt of hratt í
niðurtröppunina og það endi á því
að margir sæki aftur í lyfin. „Því
hraðar sem þú ferð af lyfjunum því
verri eru fráhvörfin og miklu meiri
hætta á að þú gefist upp.“
Eins og grænmeti í tvær vikur
Næstu mánuðir fóru í niðurtröppun
og svo losaði hún sig loks við lyfin.
„Fyrstu tvær vikurnar var ég eins og
grænmeti. Ég man ekki eftir fyrstu
tveimur vikunum. Ég lá bara inni
með hettu og sólgleraugu því ég var
svo viðkvæm fyrir birtu. Eftir tvær
vikur leið mér aðeins betur en síð-
an þá hefur þetta verið upp og nið-
ur. Eina vikuna er ég góð svo kemur
kannski önnur þar sem ég er mjög
slæm.“
Hún segir fráhvörfin lýsa sér í
miklum slappleika, sjóntruflunum,
mikilli brunatilfinningu, gríðarleg-
um lyfjakláða og ýmsu öðru. Ein-
kennin séu mismunandi og mis-
mikil eftir vikum. „Stundum líður
mér vel og þá er ég svo ánægð því
ég veit að það er líkaminn að sýna
mér hvernig mér eigi eftir að koma
til með að líða. Ég hefði samt aldrei
trúað því að þetta tæki svona lang-
an tíma en á síðunum er talað
um allt að 18 mánuðum, svo það
er bara misjafnt eftir fólki hversu
slæmt þetta er.“
Kvíðinn horfinn en ekki
fráhvörfin
Hún segir það koma sér mest á
óvart að kvíðinn sem hún hafi upp-
runalega fengið lyfin við sé nánast
horfinn. „Hann böggar mig ekk-
ert í dag, nú eru það bara fráhvörf-
in. Eftir að hafa lært á kvíðann þá
hræðist ég hann ekki neitt.“ Hún
segir það hafa verið hræðsluna við
kvíðann sem stjórnaði henni allan
tímann sem hún var á lyfjunum.
Þau hafi hins vegar lítið annað gert
en að magna kvíðann upp og því
gert meira ógagn en gagn.
Núna tæpu ári eftir að hún hætti
að taka lyfin er hún enn að finna
fyrir fráhvörfum. Hún er bjartsýn á
framhaldið og fegin að vera laus við
lyfin. „Mér líður auðvitað eins og
ég sé eitthvað skrýtin að vera enn
í þessum fráhvörfum en ég veit að
ég er ekki að ímynda mér þetta. Ég
sé það á öllum síðunum sem ég fer
inn á. Þar eru hundruð einstaklinga
að ganga í gegnum það nákvæm-
lega sama.“
Lyfin stjórnuðu Lífinu
Því hraðar sem þú ferð af lyfjunum
því verri eru fráhvörfin
og miklu meiri hætta á
að þú gefist upp.Íhugaði sjálfsvíg Fékk lyfið við kvíða.