Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.2010, Blaðsíða 14

Litlar horfur eru á að sátt náist
um niðurstöðu kvótanefndar Jóns
Bjarnasonar sem var nær einhuga
um að styðja svokallaða samninga-
leið. Umtalsverð ólga er meðal liðs-
manna beggja stjórnarflokkanna,
en þeir túlka niðurstöðuna á þann
veg að kvótakerfið fái í meginatrið-
um að standa óbreytt eftir deilur í
aldarfjórðung. Einnig vekur það tor-
tryggni hversu ánægðir útvegsmenn
innan Landssambands íslenskra út-
vegsmanna virðast með niðurstöðu
nefndarinnar.
Einar K. Guðfinnsson, fyrrver-
andi sjávarútvegsráðherra sjálf-
stæðismanna, er í meginatriðum
ánægður með niðurstöðu starfs-
hópsins. Ólíkt LÍÚ kveðst Einar
ætla að styðja tillögu um að þjóðar-
eign á náttúruauðlindum verði fest í
stjórnarskrá lýðveldisins. Hann seg-
ir þó að vandasamt verði að orða
slíkt ákvæði í stjórnarskrá.
Í bókun sinni segir Einar mjög
mikilvægt að samningar verði til
langs tíma, rétt eins og gilda á um
nýtingu orkuauðlinda. Kerfið eigi að
taka mið af afskriftatíma. „Ljóst er
að ef einhver óvissa verður varðandi
tímalengd samninganna um fisk-
veiðiréttinn eða endurnýjun þeirra
mun það bitna harðast á nýliðum
og veikari fyrirtækjum, draga mjög
úr vilja til fjárfestinga og þar með
framförum.“ Einar varar við öllum
hneigðum í framtíðinni til þess að
auka byggðakvóta eða aðrar afla-
heimildir utan aflamarkskerfisins
enda megi túlka slíkt sem tilraunir
til að fyrna kvóta.
Blásið til andófs
„Menn fylltust óhug þegar flokksfor-
ystan hélt því fram í fjölmiðlum að
ekki væri lengur talað um fyrning-
arleið heldur aðeins að þjóðin fengi
afgjald af kvótanum,“ segir Birgir
Dýrfjörð. Hann og fleiri hafa boðað
til fundar á laugardaginn á vegum
tveggja aðildarfélaga í Samfylking-
unni, Rósarinnar og Alþýðuflokks-
félags Reykjavíkur. Frummælendur
verða Þórólfur Matthíasson hag-
fræðingur og Finnbogi Vikar, sem
sæti átti í endurskoðunarnefnd Jóns
Bjarnasonar fyrir hönd Hreyfingar-
innar.
Úr röðum óánægðra stjórnarliða
heyrist að ótækt sé að taka trúan-
leg rök LÍÚ um að sjávarútvegurinn
verði gjaldþrota og bankarnir sömu-
leiðis verði kvótinn innkallaður
samkvæmt tilboðsleið. Bent er á að
bankarnir hafi ekki orðið gjaldþrota
eftir dóm Hæstaréttar um gengis-
lánin þó svo að rekinn hafi verið
hræðsluáróður áður en dómur var
upp kveðinn. Algerlega ósannað sé
að það setji bankana á hliðina þótt
8 prósent kvótans verði innkölluð á
ári þar til helmingur kvótans verði
kominn í hendur ríkisins efir 12 ár
og hann boðinn upp á markaði.
Einna þyngst leggst þó í óánægða
stjórnarliða að fulltrúar Samfylk-
ingarinnar og VG í nefndinni skuli
hafa fallist á þau rök LÍÚ og stuðn-
ingsmanna útgerðanna að íslensk-
ur sjávarútvegur sé svo óburðugur,
að hann geti ekki haldið velli öðru-
vísi en að brotin séu mannréttindi á
sjómönnum. Er þar vísað til niður-
stöðu mannréttindanefndar Sam-
einuðu þjóðanna í máli tveggja ís-
lenskra sjómanna fyrir nokkrum
misserum, en ríkisstjórnin hefur í
engu sinnt tilmælum um að bæta
fyrir mannréttindabrotin efir að hún
komst til valda. Á það er meðal ann-
ars bent að með því að taka afstöðu
með LÍÚ og Sjálfstæðisflokknum sé
ekkert hirt um að koma á fót sam-
keppni og heilbrigðum markaðsvið-
skiptum með aflaheimildir. Miklu
heldur sé pakkað í vörn með kvóta-
greifum fyrir einokun og forréttindi
sem óhjákvæmilega fylgja óbreyttu
kvótakerfi. Þykir það skjóta skökku
við að unnendur frelsis á markaði
skuli ekki þola að best reknu fyrir-
tækin geti fengið þann kvóta sem
þau þurfa á árlegu uppboði. Á móti
kemur að flestir eru meðmæltir því
að fest verði í stjórnarskrá ákvæði
um þjóðareign á öllum náttúruauð-
lindum svo sem ráð er fyrir gert.
Svik ríkisstjórnarinnar?
Þorvaldur Gylfason hagfræðipróf-
essor spyr í Fréttablaðinu fyrir helgi
hvers vegna ríkisstjórnin búist nú til
að ganga á bak orða sinna. „Uppgjöf-
in helgast öðrum þræði af umhyggju
stjórnmálamannanna fyrir bönkun-
um. Sjávarútvegurinn er á hvínandi
kúpunni eins og jafnan áður og kann
ekki annað, enda hefur hann verið á
ríkisframfæri í aldarfjórðung í gegn-
um ókeypis afnot af sameiginlegri
auðlind þjóðarinnar. Skuldir margra
útvegsfyrirtækja eru meiri en svo að
þau ráði við þær. Skuldasöfnunin
stafar ýmist af gamalli óráðsíu, sem
einkennir ævinlega atvinnugreinar
á langvinnu ríkisframfæri, eða nýrri
græðgi, sem birtist í því að útvegs-
fyrirtækin reyndu mörg að auðgast
á glórulausu braski fram að hruni og
veðsettu sameignina upp í rjáfur í
því skyni. Þetta er alkunna, þótt ekki
hafi enn verið gerð opinber grein
fyrir þessum hluta uppgjörs gömlu
bankanna.“
Finnbogi Vikar var sá eini í
nefndinni sem hélt fast við tilboðs-
leiðina svokölluðu innan nefnd-
ar Jóns Bjarnasonar og þar með
grundvallaratriði stefnuyfirlýsing-
ar ríkisstjórnarinnar um innköllun
kvótans og fyrningu hans. Í bókun
sinni með skýrslunni segir hann að
skipun sáttanefndarinnar hafi verið
mistök. „Það þarf ekki annað en að
skoða hvaða hagsmunir eru að baki
nefndarmönnum og ljóst er að flest-
ir fulltrúar samtaka launamanna
hafa fyrir löngu stillt sér upp með
fulltrúum stærstu samtaka atvinnu-
rekenda gegn hagsmunum almenn-
ings eftir hrunið 2008 [...] Það vekur
furðu að stjórnmálastéttin vilji við-
halda fiskveiðistjórnunarkerfi sem
hefur komið sjávarútvegi í nánast
óviðráðanlega skuldastöðu.“
Finnbogi mælir með að allur
fiskur fari á endanum á innlendan
fiskmarkað og styður tilboðsleiðina
og þar með fyrningarleiðina. „Verði
samningaleiðin farin mun það þýða
að afnota-/nýtingarréttur fiskveiði-
auðlindarinnar verði í raun einka-
væddur og gefinn núverandi kvóta-
höfum. Undirritaður getur ekki lagt
nafn sitt við svo andþjóðfélagslegan
gjörning.“
14 fréttir 10. september 2010 föstudagur
Vaxandi óánægju gætir meðal stjórnarliða með niðurstöðu kvótanefndar Jóns Bjarnasonar um að fara samn-
ingaleiðina. Þetta er talið fela í sér óbreytt kvótakerfi í meginatriðum þótt tekin verði af öll tvímæli um þjóð-
areign á auðlindum sjávar með ákvæði í stjórnarskrá. Þykir mörgum sem stjórnarflokkarnir ætli að hlaupast
undan samþykktum sínum og pólitískri sannfæringu um að innleysa kvótann og bjóða hann upp á markaði.
Jóhann haukSSon
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
Það vekur furðu að stjórnmála-
stéttin vilji viðhalda
fiskveiðistjórnunarkerfi
sem hefur komið sjávar-
útvegi í nánast óviðráð-
anlega skuldastöðu.
Samtrygging FinnbogiVikarsatínefnd
JónsBjarnasonar.Hannsakarstjórnarliða
ínefndinniumaðverasamtryggingar-
hneigðirmeðútgerðarmönnum.
Prófessorinn „Skuldasöfnuninstafar
ýmistafgamallióráðsíu,semeinkennir
ævinlegaatvinnugreinarálangvinnu
ríkisframfæri,eðanýrrigræðgi,“segir
ÞorvaldurGylfason.
Ánægður með niðurstöðuna Einar
K.Guðfinnssonætlaraðstyðjatillögu
umaðsetjaákvæðiístjórnarskráum
þjóðareignánáttúruauðlindum.
Grasrótin ræðst GeGn
niðurstöðu kvótanefndar
Markaður eða einokun Meðtilboðsleiðinnierætluninað
setjaáendanummegniðafaflanumámarkaðogsjátilþessað
veiðiheimildirverðiíhöndumþeirrasembestbjóðaámarkaði.