Dagblaðið Vísir - DV - 13.09.2010, Blaðsíða 6

6 fréttir 13. september 2010 mánudagur
Opið virka daga 12-18
laugardag 12-16
LAGERSALA
www.xena.is
no12 st. 41-46 verð kr. 7995.-
no16 st. 36-41 verð kr. 6495.-
no21 st. 36-46 verð kr. 4995.-
no22 st. 36-41 verð kr. 7995.-
Góðir skór - gott verð
Mikið úrval af
nýjum skóm á
alla fjölskylduna
Biskupsstofa neitar að láta af hendi
ítak sem hún telur sig hafa í hólma
á Hagavatni á Snæfellsnesi. Þjóð-
kirkjan á jörðina Staðarstað á Snæ-
fellsnesi í nágrenni vatnsins en jörð-
in liggur ekki að vatninu. Saga þess
að kirkjan telur sig eiga nýtingarrétt
í hólmanum er rakin aftur til 15. ald-
ar. Sóknarpresturinn á Staðarstað
fær að tína æðardún í hólmanum og
selja hann sjálfur, þannig að ágóð-
inn rennur í vasa hans. Óumdeilt er
að Þjóðkirkjan á ekki hólmann, en
deilan snýst um hvort hún hafi rétt-
inn til þess að tína æðardún í honum.
Biskupsstofa telur sig vera í fullum
rétti. Jörðin Hagi liggur að Hagavatni
og á þann hluta vatnsins sem umlyk-
ur hólmann. Eigandi jarðarinnar tel-
ur að kirkjunnar menn tíni æðardún
úr Hólmanum í órétti og hefur kært
sóknarprestinn á Staðarstað, séra
Guðjón Skarphéðinsson, til lögreglu
fyrir ólöglega dúntöku. Tekjur af æð-
ardúni úr hólmanum nema allt að
300 þúsund krónum á ári.
Mörg hundruð ára
Í gegnum aldirnar hefur Þjóðkirkjan
eignast ítök í jörðum um allt land, en
ítök ganga út á að kirkjan hefur nýt-
ingarrétt af tilteknum auðlindum eða
hlunnindum í landi annarra. Heim-
ildir eru fyrir því að ítak kirkjunnar
í hólmanum hafi orðið til í kringum
árið 1400 í kjölfar þess að tvö börn
fóru niður um ís á vatninu og drukkn-
uðu. Lík barnanna fundust ekki, en
eftir ráðleggingu prests hétu eigendur
hólmans því að nýting æðarvarpsins
yrði kirkjunnar ef börnin fyndust. Lík
þeirra rak síðan upp um vorið og eign-
aðist kirkjan í kjölfarið rétt til að tína
æðardúninn og egg.
Árið 1952 setti Alþingi hins vegar
lög um að kirkjan og aðrir þeir sem
teldu sig eiga ítök í jörðum sem eru í
annarra eigu yrðu að lýsa þeim ítök-
um formlega. Þau áttu þó ekki að
taka gildi fyrr en sýslumaður væru
búinn að þinglýsa þeim.
Kröfum kirkjunnar ekki þinglýst
DV hefur undir höndum bréf þar sem
biskup Íslands lýsti skömmu síðar
ítaki í Gamla hólma í Hagavatni. Ekki
er kveðið sérstaklega á um dúntöku í
hólmanum. Í öðru bréfi sem DV hef-
ur einnig undir höndum svarar sýslu-
maðurinn í Snæfellsness- og Hnappa-
dalssýslu biskupi þar sem hann óskar
eftir frekari gögnum, meðal annars
um hvernig kirkjan ætli að nýta þetta
ítak. Í bréfi sýslumanns segir: „Þá er
ekki gerð grein fyrir hagnýtingu þess-
ara ítaka að undanförnu og held-
ur ekki hvernig þau eru til komin.“ Af
þeim sökum var ekki hægt að þinglýsa
ítakinu á þeim tíma.
Eigandi jarðarinnar Haga hefur
nú fengið staðfestingu á því hjá sýslu-
manni að kröfum kirkjunnar um nýt-
ingarrétt í hólmanum hafi aldrei ver-
ið þinglýst. Kirkjan hafi því ekki lengur
rétt á því að tína dún í hólmanum sem
um ræðir. Sá réttur hafi fallið niður
árið 1953. Þrátt fyrir það neitar Bisk-
upsstofa að hætta dúntöku í hólman-
um og er málið komið í hnút. Skrán-
ingin á nýtingaréttinum í hólmanum
mun vera til skoðunar hjá dóms- og
mannréttindaráðuneytinu samkvæmt
upplýsingum frá Biskupsstofu.
Biskup viðurkennir
ekki eignarrétt
Anna Guðmunda Ingvarsdóttir, verk-
efnisstjóri lögfræðimála á fasteigna-
sviði Biskupsstofu, segir í samtali við
DV að Biskupsstofa viðurkenni ekki að
eigandi jarðarinnar Haga eigi grunn-
eignarrétt á hólmanum. Því verður
haldið áfram dúntöku þar til um ann-
að verði úr skorið. „Það er ekki full-
komlega ljóst hver geti talist eigandi
þessa grunneignaréttar á Hólmanum,
en við teljum að Staðarstaðarkirkja
eigi dúntökurétt í hólmanum. Ég hef
leitað fyrir mér í landamerkjalýsing-
um hvort það komi fram að hólm-
inn teljist tilheyra ákveðinni jörð sem
á land að Hagavatni. Það hefur ekki
verið sýnt að eigandi jarðarinnar eigi
grunneignarrétt og við viðurkenn-
um ekki að hann eigi rétt til dúntöku
þarna,“ segir Anna Guðmunda.
Aðspurð um bréf sýslumanns, sem
bendir til þess að kirkjan hafi ekki
lengur afnotarétt af hólmanum, seg-
ist hún ekki hafa kynnt sér þau gögn.
Bréfið sé ekki til hjá Biskupsstofu og
verið sé að vinna í því að finna gögn
sem tengjast málinu.
Biskupsstofa neitar að hætta æðardúntöku í hólma á Hagavatni á Snæfellsnesi og vís-
ar til ítaks í hólmanum frá 15. öld. Landeigandi Haga, sem á þann hluta vatnsins sem
umlykur hólmann, hefur kært sóknarprestinn á Staðarstað fyrir ólöglega dúntöku.
Lögfræðingur Biskupsstofu segir kirkjuna vera í fullum rétti að nýta æðardúninn
BISKUP NEITAR AÐ
HÆTTA DÚNTÖKU
valgeir örn ragnarsson
blaðamaður skrifar: valgeir@dv.is
Æðarfugl Dúnninnerrómaðurfyrirgæðioghefurígegnumaldirnarveriðeftirsótt-
ur.Fyrirhannfæstháttverð.Mynd sigtryggur ari
Karl sigurbjörnsson Biskupsstofaneitar
aðviðurkennaeignarétteigandajarðinnar
HagaálandinuáhólmaíHagavatnisem
sóknarpresturinnáStaðarstaðnýtir.
Móður örnu vífar er létt yfir að stúlkan sé komin í leitirnar:
„Hræðslanvarsvomikil“
„Ég var að fá skilaboð um að hún
væri komin til fóstursystur sinnar
og ég er að fara til hennar. Þessu er
sem betur fer lokið og vonandi þarf
ég aldrei að upplifa annað eins aft-
ur,“ sagði Sigríður Bech Ásgeirsdótt-
ir í samtali við DV á sunnudagskvöld
en víðtæk leit hafði staðið yfir að 15
ára dóttur Sigríðar, Örnu Víf. Ekk-
ert hafði spurst til Örnu Vífar síðan
á fimmtudaginn. Hún hafði verið í
slagtogi með frænda sínum sem kom
í leitirnar á laugardaginn.
Sigríður Bech segist ekki vita hvar
dóttir hennar hafi eytt síðustu dög-
um. „Maður er bara svo grandalaus
og mikill kjáni í þessum málum.
Þessi stelpa hefur verið svo dugleg í
skóla og samviskusöm í öllu sem hún
hefur tekið sér fyrir hendur og því er
erfitt að trúa því að hún sé komin út
af sporinu,“ segir mamma hennar
sem hafði nánast ekkert tekist að sofa
síðan dóttir hennar týndist. „Þetta er
það erfiðasta sem ég hef gert á æv-
inni og það skelfilegasta er að hafa
þurft að endurtaka aftur og aftur lýs-
inguna á henni í hvert skipti sem ég
tala við lögregluna. Það er eins og
hún hafi aldrei komist inn í neitt kerfi
hjá þeim og það er ekki í lagi. Kerfið
á að virka fyrir börnin okkar og þá er
mér alveg sama hvort eitthvert barn
hafi farið oft í meðferð. Þetta eru allt
börnin okkar,“ segir Sigríður sem vil
nota tækifærið og þakka fyrir þann
ótrúlega samhug sem hún fann á
þessu erfiða tímabili. „Ég er kannski
búin að sofa í þrjá tíma síðan á
fimmtudag. Ég næ mér bara ekki nið-
ur, hræðslan hefur verið svo mikil. Ég
óska engum þess að upplifa annað
eins. Hugur fólks hefur verið ótrúleg-
ur og ég hef fengið mikinn stuðning
frá fólkinu í kringum mig og ókunn-
ugu fólki úti í bæ sem vill hjálpa. Nú
er ég að fara að sækja hana og nú get-
um við vonandi fengið að sofa.“
indiana@dv.is
Lokuðu vegi fyrir
neyðarbíla
Umferðarþrjótar hafa orðið til þess
að vegi fyrir neyðarbíla á Reykjanesi
hefur verið lokað. Um er að ræða
gamlan veg sem liggur upp á Reykja-
nesbraut þar sem akstur neyðarbíla
var heimilaður til að stytta útkalls-
tíma þeirra. Þrátt fyrir merkingar,
sem gáfu skýrt til kynna að aðeins
væri heimilaður akstur neyðarbíla,
nýttu aðrir ökumenn þessa leið og
hefur það leitt til þess að veginum
hefur nú verið lokað.
Kyrrstaða Gaums
hluti af samningi
Kyrrstöðusamningur við Gaum, eitt
sinn aðaleiganda Haga, sem Arion
banki gerði á dögunum var hluti
af því samkomulagi sem bankinn
gerði við Jóhannes Jónsson um að
hann hætti aðkomu að Högum. Þetta
herma heimildir Viðskiptablaðsins.
Arion banki samdi nýverið um að
Jóhannes myndi láta af störfum sem
stjórnarformaður Haga og að hann
afsalaði sér forkaupsrétti sínum. Í
kyrrstöðusamningum kveður á um
að bankinn taki félagið ekki yfir á
meðan endurskipulagning þess fer
fram. Óljóst er hvaða eignir eru inni
í Gaumi þar sem ársreikningi hefur
ekki verið skilað frá árinu 2007.
Faraldur í
gaskútaþjófnaði
Tveimur gaskútum var stolið í Mos-
fellsbæ á föstudag. Svo virðist sem
hálfgerður faraldur ríki í þessum
efnum því allnokkur slík mál hafa
verið tilkynnt til lögreglunnar und-
anfarnar vikur. Þjófarnir hafa látið til
sín taka á ýmsum stöðum í höfuð-
borginni og virðist faraldurinn ekki
vera bundinn við ákveðinn stað.
Lögreglan biður eigendur gaskúta
að gera viðeigandi ráðstafanir ef
þeir mögulega geta, ekki síst þá sem
eru með fellihýsi úti við og hafa ekki
fjarlægt úr þeim gaskútana. Þá getur
verið árangursríkt að kaupa lás og
keðju til að gera þjófunum erfitt fyrir.
skelfileg lífsreynsla SigríðurBech
Ásgeirsdóttir,móðirÖrnuVífar,óskar
engumþessaðþurfaaðgangaígegnum
martröðinasemhúnhefurupplifað
síðustudaga. Mynd sigtryggur ari