Dagblaðið Vísir - DV - 01.10.2010, Blaðsíða 44

í misheppnuðu ráni
Klukkan tvö um eftir-miðdaginn mánudag-inn 28. apríl 1947, réð-ust þrír grímuklæddir
og vopnaðir menn inn í Jay‘s-skart-
gripaverslunina við Charlotte-
stræti í vesturhluta Lundúna. Einn
framkvæmdastjóra verslunarinn-
ar, hinn sextugi Ernest Stock, náði
að skella öryggisskápnum í lás og
aðstoðarframkvæmdastjórinn,
Bertram Keates, sjötugur að aldri,
náði að ræsa viðvörunarbjölluna
áður en hann kastaði stól í hina
óvelkomnu gesti.
Skoti var hleypt af en skúrk-
arnir lögðu á flótta tómhentir. Þeir
náðu með herkjum að skjótast inn
í flóttabílinn, en komust þá að því
að vörubíll varnaði þeim ferðar. Því
brugðu þeir á það ráð að yfirgefa
bílinn og leggja á flótta fótgang-
andi. Þeir hlupu yfir Charlotte-
stræti í áttina að Tottenham-stræti.
Hetjudáð kostar lífið
Alec d‘Antiquis, þrjátíu og fjög-
urra ára sex barna faðir, varð á
vegi skúrkanna þar sem hann var
á mótorhjóli sínu. Alec d‘Antiquis
reyndi að hefta för þremenning-
anna með því að aka í veg fyrir þá,
en einn þeirra kom í veg fyrir þær
fyrirætlanir með því að skjóta Alec
til bana.
Annar vegfarandi, Grimshaw,
náði að fella einn óþokkann og
stökk á hann. Grimshaw hafði þó
ekki erindi sem erfiði því honum
var ógnað með byssu og neyddist
til að sleppa feng sínum og hinir
vopnuðu menn komust undan.
Robert Fabian aðstoðaryfirlög-
regluþjónn, sem gekk undir gælu-
nafninu Fabian frá Yard (Scotland
Yard), kom á vettvang. Framburð-
ur vitna var óljós og mikils ósam-
ræmis gætti í honum, en tveimur
dögum síðar gekk leigubílstjóri inn
á lögreglustöðina við Tottenham
Court-götu og sagði lögreglunni
að hann hefði séð tvo karlmenn,
með klúta um hálsinn, hlaupa
inn í Brook House við Tottenham
Court-götu sama dag skömmu eftir
að Alec var skotinn til bana. Við leit
í byggingunni fann lögreglan regn-
frakka og hálsklút sem höfðu verið
skildir eftir inni í tómri skrifstofu.
Lögreglan rekur slóðina
Búið var að fjarlægja merki fram-
leiðanda innan af kraga regnfrakk-
ans en lögreglan fann annað merki
sem saumað hafði verið í fóðrið.
Merkið leiddi lögregluna til fyrir-
tækis í Leeds, klæðskera á Dept-
ford High-stræti.
Þrátt fyrir að síðari heimsstyrj-
öld væri lokið þegar þar var komið
sögu var skömmtun enn í gildi og
öll sala skráð á nafn þess sem fram-
vísaði skömmtunarseðli. Í ljós kom
að kaupandi frakkans bjó í Berm-
ondsey og að kona hans hafði lán-
að bróður sínum, Charles H. Jenk-
ins, frakkann nokkrum vikum
áður. Charles hafði fyrrum dval-
ið á betrunarstofnun og var saka-
skrá hans, þrátt fyrir að hann væri
aðeins tuttugu og þriggja ára, æði
löng og hafði hann meðal annars
gerst sekur um að hafa tvívegis ráð-
ist á verði laganna.
Charles var settur í sakbend-
ingu en ekkert þeirra tuttugu og sjö
vitna sem lögreglan hafði aðgang
að treysti sér til að fullyrða að hann
hefði tekið þátt í ránstilrauninni í
Jay‘s-skartgripabúðinni, sem síðar
leiddi til dauða Alecs.
Byssur finnast á
bökkum Temsár
Á svipuðum tíma fundust báðar
byssurnar sem komið höfðu við
sögu í ránstilrauninni á Temsár-
bökkum í Wapping. Einnig bar það
til tíðinda að tveir af vinum Jenk-
ins, Christopher James Geraghty,
tuttugu og eins árs, og Terence
Peter Rolt, sautján ára að aldri,
höfðu verið færðir til yfirheyrslu
hjá lögreglunni.
Þegar upp var staðið gáfu þeir
báðir yfirlýsingu þar sem lýst var
ránstilraun þremenninganna og
báðir sögðu Charles Jenkins hafa
banað Alec d‘Antiquis á flóttanum.
Þremenningarnir voru allir
ákærðir fyrir morðið á Alec d‘Ant-
iquis og réttarhöldin hófust 21.
júlí 1947. Eftir vikulöng réttarhöld
voru kumpánarnir sekir fundn-
ir um morðið og tók það kviðdóm
aðeins fimmtán mínútur að kom-
ast að niðurstöðu. Þar sem Ter-
ence Peter Rolt var undir átján ára
aldri var hann dæmdur til fangels-
isvistar í óákveðinn tíma, en því
úrræði var gjarna beitt gagnvart
ungum afbrotamönnum, í stað
lífstíðarfangelsis.
Jenkins og Geraghty voru hins
vegar báðir dæmdir til að hengj-
ast. Þann 19. september 1947
mættu þeir örlögum sínum í tvö-
faldri hengingu í Pentonville-fang-
elsinu í Lundúnum. Terence Rolt
var sleppt úr fangelsi í júní 1956.
Umræða um dauðarefsingu
Alec d‘Antiquis var sem fyrr seg-
ir rétt rúmlega þrítugur sex barna
faðir. Hann var eigandi lítils mót-
orhjólaverkstæðis í suðurhluta
Lundúna og hafði verið leiðbein-
andi í heimavarnarliðinu á árum
áður.
Morðið á Alec var stundum
notað af talsmönnum dauðarefs-
ingar til að sýna fram á að dauða-
refsingu má réttlæta ef hún verð-
ur til þess að leiðtogar glæpahópa
eru teknir úr umferð til frambúð-
ar, enda var fullyrt í kjölfar aftöku
Jenkins og Geraghtys að gengið
sem þeir höfðu tilheyrt hefði flosn-
að upp.
Andstæðingar dauðarefsing-
ar fullyrtu aftur á móti að fang-
elsun Jenkins og Geraghty hefði
haft sömu afleiðingar og gengið
hefði liðast í sundur í fjarveru leið-
toganna. Á þessum tíma virtust
dagblöðin hafa meiri áhyggjur af
aftöku Jenkins og Geraghtys en ör-
lögum Alecs sem reyndi að koma
í veg fyrir flótta glæpamannanna.
MORÐ
Misheppnað rán þriggja ungra karlmanna í Lundúnum um
miðja síðustu öld kostaði rúmlega þrítugan sex barna föður
lífið. Þremenningarnir gátu þó ekki lengi um frjálst höfuð
strokið því þrátt fyrir misvísandi framburð vitna komst
lögreglan á sporið eftir að hafa fundið regnfrakka í auðri
skrifstofu skammt frá vettvangi glæpsins.
Síðustu andartök
Alecs d‘Antiquis
Tilraun Alecs
til að hefta för
ræningjanna varð
honum dýrkeypt.
44 SAKAMÁL UMSJÓN: KOLBEINN ÞORSTEINSSON kolbeinn@dv.is 1. október 2010 FÖSTUDAGUR