Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.2012, Blaðsíða 54

Algeng mistök eldri kvenna
54 Lífsstíll 23.–25. mars 2012 Helgarblað
E
inu sinni fyrir mörgum árum
ákváðum ég og vinkona
mín að gera líf okkar
viðburðaríkara með
því að skrá okkur á
einkamál.is. Við
vorum búnar að
drekka nokkur
hvítvínsglös
og fannst þetta
brjálæðislega fyndin
hugmynd. Ég skráði
þarna inn öll helstu málin, bæði
líkams- og áhuga-. Ég meira
að segja laug engu eins og mér
skildist síðar að væri venjan á
þessum ágæta vef.
L
íf mitt hélt áfram að vera
tilbreytingasnautt og
innihaldslítið næstu daga,
eða þangað til ég mundi eftir
þessum brjálæðislega fyndna
gjörningi okkar vinkvennanna.
Ég prófaði að skrá mig aftur inn á
einkamál.is og
mér til mikillar
undrunar
biðu mín
yfir hundrað
skilaboð frá
misvel skrifandi
karlmönnum.
Eftir að hafa eytt út öllum
ógeðfelldum skilaboðum og
þeim sem ég bókstaflega gat ekki
lesið fyrir stafsetningarvillum,
voru þó ekki eftir nema um
tuttugu kannski.
Ein skilaboðin vöktu athygli
mína. Þau voru frá vel skrifandi
ungum manni sem sagðist
hafa sömu áhugamál og ég.
Áhugavert, hugsaði ég og kinkaði
kolli til sjálfrar mín. Svona til að
gefa grænt ljós á það að ég mætti
svara honum. Sem ég gerði, í
laumi þó, enda skammaðist ég
mín vægast sagt mikið fyrir að
vera inni á þessari síðu.
Þ
að urðu ákveðin tímamót
í samskiptum okkar þegar
hann spurði hvort ég væri
ekki með MSN (sem ég á
þessum tíma vissi ekki hvað var).
Hann sendi mér í kjölfarið póst
sem innihélt upplýsingar um
uppsetningu þessa merkilega
samskiptaforrits sem átti eftir
að breyta lífi mínu (fram að
Facebook-byltingunni allavega).
Einkamálsmaðurinn varð þar af
leiðandi fyrsti MSN-tengiliðurinn
minn. Af einhverjum ástæðum
flosnaði þó upp úr rafrænum
samskiptum á svipuðum tíma
og við spjölluðum aldrei saman
í gegnum samskiptaforritið.
Maðurinn var þó alltaf inni á
spjallinu hjá mér, logandi grænn.
N
okkrum mánuðum síðar
var ég að vinna að verkefni
fyrir samtök sem ég starfaði
með. Fjöldi fólks tók þátt og
marga hafði ég aldrei hitt áður.
Þegar leið á vinnuna fór ég að
veita því athygli að maðurinn af
Einkamálum virtist, samkvæmt
MSN-stöðu, vera að vinna að
svipuðu verkefni. Og þar sem
Ísland er jafn lítið og raun ber
vitni þá vorum við auðvitað að
vinna að sama verkefninu. Það
tók mig mánuð að fatta það.
Svo felldum við hugi saman en
ég minntist ekki orði á þessa
rómantísku atburðarás, að mér
fannst. Það var ekki fyrr en
löngu síðar og þá bara til þess að
komast að því að hans upplifun
af atburðunum var allt önnur.
Hann vissi allan tímann að ég var
stelpan af Einkamálum og fannst
ég kaldrifjuð tík að þykjast ekki
þekkja hann.
Merkilegt hvernig tveir
einstaklingar í sömu stöðu geta
séð hlutina frá mismunandi
sjónarhorni.
Fjör á einkamál.is
Líf mitt
í hnotskurn
Sólrún Lilja
Ragnarsdóttir
L
jáðu mér eyra sem er viðtals-
þjónusta sem starfrækt hefur
verið á Landspítala frá árinu
1999 fyrir konur með erfiða
fæðingarreynslu að baki og
upplifa fæðingarkvíða. Um 50 til 60
konur leita til þjónustunnar árlega,
en flestar konur koma á næstu með-
göngu eftir fæðinguna sem þær upp-
lifðu erfiða, en einnig koma konur á
meðgöngu sem hafa ekki upplifað
fæðingu en kvíða fyrirhugaðri fæð-
ingu. Margrét I. Hallgrímsson, deild-
arstjóri göngudeildar mæðravernd-
ar og fósturgreiningar, segir Ljáðu
mér eyra vera að erlendri fyrirmynd.
„Þar var sýnt að það þyrfti eftirfylgni
við konur sem annars vegar hrædd-
ust mjög að verða ófrískar vegna
hræðslu við fæðingu eða hins vegar
konur sem upplifa fæðinguna sína á
þann máta að það situr í þeim sem
erfið reynsla sem þær geta ekki al-
mennilega unnið úr.“
Vilja fara í gegnum fæðingar-
reynsluna
Ljósmæðurnar sem annast þessa
þjónustu eru lærðar í samtalstækni
en Margrét segir konurnar sem leita
til þjónustunnar oft þurfa að fá að
tala út um sína reynslu og fá svör við
spurningum sem sitja eftir í huga
þeirra. Konur geta leitað þangað
hvort sem er strax eftir fæðingu eða
mörgum árum síðar, en Margrét seg-
ir að best sé fyrir konuna að vinna úr
reynslunni eins fljótt og unnt er. Hún
segir að algengara sé nú en áður að
konur vilji fara í gegnum fæðingar-
reynsluna með sinni ljósmóður og
lækni sem voru með konunni í fæð-
ingunni, á meðan þegar þær liggja
enn á fæðingardeildinni. „Ég er
þeirrar skoðunar að best sé að vinna
úr fæðingunni með þeim sem stóðu
að fæðingunni eins fljótt og hægt er
eftir fæðingu. Þá er fæðingin og at-
burðurinn enn í fersku minni hjá öll-
um aðilum og er í rauninni kannski
ákjósanlegasti kosturinn. En eins og
við vitum þá er kominn þarna lítill
einstaklingur sem tekur svolítið at-
hyglina frá foreldrunum og þá kom-
ast eftir vill ekki allar upplýsingar
til skila eins og maður vildi. Annað
hvort tekur konan kannski ekki eftir
því, er ekki móttækileg eða gleym-
ir að spyrja spurninga sem skipta
máli.“ Þó eru konur sem af einhverj-
um ástæðum vilja ekki hitta eða tala
við ljósmóðurina sem var með þeim
í fæðingu og einnig konur sem hafa
ekki enn gengið í gegnum fæðingu og
þær geta þá leitað til Ljáðu mér eyra.
Keisaraskurður mikið inngrip
Þjónustan fer fram í formi viðtala
þar sem farið er í gegnum fæðingar-
ferlið með hliðsjón af pappírum sem
til eru, eins og fæðingarskýrslum, en
einnig sögu og upplifun konunnar
sjálfrar af fæðingunni. „Það er far-
ið í gegnum ferlið og það er hlust-
að á konuna. Það er kannski fyrst
og fremst að hlusta á konuna, þess
vegna heitir jú þjónustan Ljáðu mér
eyra, en einnig er leitast við að svara
hennar spurningum, um ákvarðanir
sem teknar voru í fæðingarferlinu og
þess háttar. Stundum upplifa konur
atburði í fæðingunni sem voru ef til
vill öðruvísi í raunveruleikanum og
þá er leitast við að leiðrétta þann mis-
skilning.“ Margrét segir einstaka kon-
ur upplifa það mikinn kvíða í sam-
bandi við fæðinguna að þær óski eftir
að eiga með keisaraskurði. „Vissu-
lega göngum við út frá því að það
þurfi að vera læknisfræðilegar orsak-
ir fyrir keisaraskurði. Keisaraskurður
er gríðarlega mikið inngrip, kannski
meira inngrip en fólk gerir sér grein
fyrir. Engu að síður eru einstaka og
afar sjaldgæf dæmi þar sem konur
fara í keisara vegna ofsahræðslu við
fæðingu. Það eru þá kannski konur
sem eru hálflamaðar af hræðslu og
ná ekki að funkera vegna kvíðans.“
Margrét segir að oftast dugi kon-
um eitt til tvö viðtöl en ef kona á við
undirliggjandi kvíða að etja er henni
komið áfram til annarra fagaðila til
frekari stuðnings. „Ég hef gjarna sagt
að ef að þú ert eitthvað kvíðin fæð-
ingunni, farðu þá í Háskólabíó, stattu
upp, og horfðu yfir salinn á allan
mannskarann. Allt er þetta fólk sem
hefur verið fætt af konum og þú getur
það líka.“
Ljáðu mér eyra„Engu að síður eru
einstaka og afar
sjaldgæf dæmi þar sem
konur fara í keisara vegna
ofsahræðslu við fæðingu.
Það eru þá kannski kon-
ur sem eru hálflamaðar
af hræðslu og ná ekki að
fúnkera vegna kvíðans.
Að gera ekki neitt
Hárgreiðslan og förðunin sem þú
varst með þegar þú varst tvítug er
sennilega ekki að gera mikið fyrir
þig um fimmtugt. Ef þú vilt eldast á
þokkafullan hátt þarftu að passa þig að
festast ekki í vananum og breyta til.
Að bera þig saman við hvernig þú
leist út þegar þú varst tvítug
Fólk breytist með aldrinum. Í staðinn
fyrir að reyna að líta eins út og þegar þú
varst yngri, gerðu það besta úr því sem
þú hefur. Hver aldur hefur sinn sjarma.
Að hætta að hreyfa þig
Þrátt fyrir að fólk þjáist af fleiri
líkamlegum kvillum eftir því sem það
eldist er það engin afsökun fyrir að
hætta í líkamsrækt. Rétt þjálfun styrkir
stoðkerfið og hjartað og léttir og bætir
lund.
Að sofa ekki nóg
Eftir því sem maður eldist, því
mikilvægara er að fá nægan svefn. Of
lítill svefn getur aukið hættu á sykursýki
og öðrum sjúkdómum. Þú lítur einnig
betur út eftir góðan nætursvefn.
Að vanrækja tannheilsu
Það er ekki nóg að hugsa um hárið og
kaupa hrukkukrem. Gular tennur láta
þig virðast eldri en þú ert.
Að gera „of“ mikið
Hrukkur fylgja aldrinum. Hrukkur
í kringum augun sýna að þú ert
brosmild. Hrukkur í kringum munninn
gefa í skyn að þú sér hláturmild.
Fimmtugar konur með engar hrukkur í
andlitinu eru óeðlilegar og líta ekki vel
út. Slepptu bótoxinu, hættu að reykja
og lifðu lífinu lifandi.
Breyttu um útlit Það er mikilvægt að hugsa vel um sjálfan sig og festast ekki í gömlu fari.
Samtalsþjónusta Konur
geta leitað hjálpar vegna
kvíða og þunglyndis á
göngudeild mæðraverndar.