Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.2012, Blaðsíða 60

Aspirín gegn krabbameini
n Ný rannsókn sýnir fyrirbyggjandi áhrif aspiríns
V
iljir þú minnka hættuna á
að fá krabbamein ættir þú
jafnvel að taka aspirín dag-
lega. Þetta eru niðurstöður
franskrar rannsóknar en niðurstöð-
ur hennar eru birtar í enska tíma-
ritinu The Lancet. Rætt er um þetta
á BBC.
Rannsóknin gefur vísbendingar
um að lítill skammtur af verkjalyf-
inu geti haft fyrirbyggjandi áhrif en
rannsakendurnir slá þó þann var-
nagla að frekari rannsókna sé þörf
áður en yfirvöld fari að mæla með
lyfinu sem vörn gegn krabbameini.
Eins þurfi að hafa í huga að aspirín
geti leitt til blæðinga í maga.
Áður hafði verið sýnt fram á að
lyfið gæti minnkað hættu á krabba-
meini og þá sér í lagi í þörmum en
einnig það að taka þyrfti lyfið í allt
að 10 árum til að það hefði áhrif. Nú
bendir allt til að 3 til 5 ára notkun
þess geti haft áhrif en niðurstöður
sýna að eftir fimm ár gæti hættan
minnkað um 15 prósent ef tekin eru
á milli 75 og 300 milligröm daglega.
Niðurstöðurnar sýna að aspir-
ín minnki ekki einungis líkur á að
fá krabbamein heldur getur það
einnig komið í veg fyrir að sjúk-
dómurinn dreifi sér um líkamann.
Eins mun það minnka hættuna á
að fá blóðtappa og heilablóðfall en
á sama tíma getur lyfið hins vegar
komið af stað blæðingum.
Þrátt fyrir þetta ítreka vísinda-
mennirnir að besta leiðin til að
koma í veg fyrir krabbamein sé að
hætta að reykja, stunda líkamsrækt
og borða hollan mat.
60 Lífsstíll 23.–25. mars 2012 Helgarblað
V
ísindamenn um allan heim
nota leikfangakubba, sem
fyrst og fremst eru ætlaðir
börnum og unglingum, til
að stunda hávísindalegar
rannsóknir. Sem dæmi má nefna há-
skólann í Cambridge en þar nota vís-
indamenn tækni-LEGO til að búa til
bein með stofnfrumutækni. Vísinda-
mennirnir nota málmpinna sem er
dýft í mismunandi vökva og svo skol-
aður með vatni.
Beinin sem framleidd eru með
þessari tækni eru fyrst og fremst not-
uð til ígræðslu í minni aðgerðum.
Vísindamennirnir segja þó að í fram-
tíðinni vonist þeir til að geta framleitt
bein sem nota megi í alls kyns verk-
efni, til dæmis byggingaframkvæmd-
ir. LEGO hefur gert þeim kleift að
fikra sig áfram með minni tilkostnaði
en annars hefði verið.
Höfðu ekki efni á dýrari lausnum
Það eru kennarinn Michelle Oyen og
doktorsneminn Daniel Strange sem
vinna að rannsókninni og var ein af
hindrunum í rannsókn þeirra – þó
það hafi líklega ekki verið sú stærsta
– að finna leið til að dýfa pinnan-
um í vökvana og skola þá á milli
með reglulegum hætti nógu lengi til
að bein yrði til. Þau voru ekki tilbú-
in til að standa sjálf í þessu í marga
klukkutíma í senn og þurftu að leita
ódýrra lausna.
Strange datt svo í hug að búa til
eins konar krana úr tækni-LEGO og
forrita hann þannig að hann fram-
kvæmi sömu hreyfingarnar aftur og
aftur. Þannig tókst þeim að fá LEGO
til að framkvæma sjálfa vinnuna við
að búa til beinið. Beinið sem verður
til með þessum hætti er eins fullkom-
ið og mögulegt er að gera í dag þökk
sé nákvæmni LEGO-kubbanna.
„Þegar ég byrjaði að vinna að
þessu verkefni fór ég að hugsa um
hvernig væri hægt að framkvæma
þetta sjálfvirkt,“ segir Strange um
LEGO-turnana í kynningarmynd-
bandi sem gert var um verkefnið.
„Það besta við vélmennin er að um
leið og þú hefur forritað þau þá geta
þau framkvæmt tiltekna hreyfingu
aftur og aftur svo daginn eftir getur
maður komið og vélmennið er búið
að klára vinnuna.“
Spara tíma og peninga
Með því að nota LEGO spara Oyen og
Strange talsverða fjármuni þar sem
þau þurfa ekki að festa kaup á dýr-
um vélmennum til að framkvæma
verkefnið sem þau þurftu að finna
lausn á. Strange byggði tvo mismun-
andi turna sem vinna á sama tíma
en kostnaðurinn við efnið í turnana
bliknar í samanburði við kostnað við
sérsmíðað vélmenni.
Það eru hins vegar ekki bara fjár-
munir sem sparast heldur líka tími.
LEGO-turnarnir sem Strange setti
saman til að búa til beinin geta unn-
ið hvenær sólarhringsins sem er og
þurfa ekki að vera undir stöðugu eft-
irliti. Þannig hafa turnarnir tveir ver-
ið látnir ganga klukkutímum saman
á meðan vísindamennirnir sem vinna
að beinframleiðslunni sinna öðrum
verkefnum sem annars hefðu mátt
bíða.
Oyen segir hugsunina á bak við
LEGO-lausnina vera í takt við það sem
gengur og gerist á rannsóknarstofum.
„Mikið af því sem við notum á rann-
sóknarstofunni eru heimilisáhöld
sem við kaupum úti í búð. Vélmennin
passa alveg inn í þá hugsun,“ útskýrir
hún. „Vísindin snúast um lausnir og
framþróun en ekki um hvaða tæki eða
tól maður notar til að hjálpa sér.“
n Notar leikföng til að spara á rannsóknarstofunni
Nota LEGO til
að búa til bein
„Vísindin snúast
um lausnir og
framþróun en ekki um
hvaða tæki eða tól maður
notar til að hjálpa sér.
Einföld lausn Það eru
ekki bara fjármunir sem
sparast heldur líka tími.
SkjáSkot af YoutubE
Vildi spara sér tíma „Þegar ég byrjaði
að vinna að þessu verkefni fór ég að hugsa
um hvernig væri hægt að framkvæma þetta
sjálfvirkt,“ segir Strange um LEGO-turnana.
Aðalsteinn Kjartansson
blaðamaður skrifar adalsteinn@dv.is
Daglegur skammtur Aspirín getur unnið
gegn krabbameini og komið í veg fyrir að
það dreifi sér.
www.forlagid.is – alvöru bókaverslun á netinu
Dagbók
harmonikku-
konu
Hvetjandi, fróðlegar og fyndnar
hugleiðingar Jónínu Leósdóttur
um baráttu sína við aukakílóin.
„Jónína Leósdóttir er hnyttinn
og skemmtilegur penni.“
Sir rý / r á S 2
„Flott verk sem skrúfar á leikandi hátt
fyrir þögnina um angist og þrautir
þrekvaxins fólks.“
Bry n díS L oF tSdó t t ir / E y mu n dS Son
ný
kilja