Dagblaðið Vísir - DV - 18.11.2011, Blaðsíða 38
38 Minning Umsjón: Kjartan Gunnar Kjartansson kjartan@dv.is 18.–20. nóvember 2011 Helgarblað
S
tefán fæddist í Auðbrekku í
Hörgárdal og ólst þar upp,
sonur Valgeirs Árnasonar,
bónda í Auðbrekku,
og k.h., Önnu Mary
Einarsdóttur húsfreyju.
Hann lauk búfræðiprófi
frá Hólum 1941.
Stefán var verkstjóri
hjá Reykjavíkurborg
í nokkur ár að námi
loknu og stundaði síðan
ýmis störf fjarri heima
högum, var verkstjóri á
Keflavíkurflugvelli og síð
ar forstjóri Leigubifreiða
stöðvar Keflavíkur veturna
1952–61 en sinnti bústörfum í
Auðbrekku á sumrin þar sem hann bjó
félagsbúi, ásamt Þóri bróður sínum.
Stefán var alþingismaður Norður
landskjördæmis eystra fyrir Fram
sóknarflokkinn í tuttugu ár, á árun
um 1967–87. Hann hafði verið mikill
stuðningsmaður og málsvari Ólafs Jó
hannessonar, forsætisráðherra og for
manns Framsóknarflokksins, sem lést
1984. Í aðdraganda Alþingiskosning
anna 1987, skildi leiðir með Stefáni og
Framsóknarflokknum. Hann stofnaði
þá Samtök jafnréttis og félagshyggju,
bauð einungis fram í Norðurlandi
eystra og komst sjálfur aftur á þing fyrir
Samtökin.
Ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar
sprakk í beinni útsendingu á miðju
ári 1988 og var þá önnur ríkisstjórn
Steingríms Hermannssonar
mynduð með stuðningi Al
þýðubandalagsins og sam
taka Stefáns sem nægði
henni til að ná meirihluta í
annarri deild þingsins. Rík
isstjórnin stóð því tæpt þar
til Borgaraflokkurinn gekk
til liðs við hana ári síðar. Á
þessum tíma komst Stef
án því í áhrifaríka oddaað
stöðu og var töluvert í sviðs
ljósi stjórnmálanna næstu
misserin. Stefán sinnti ýmsum
trúnaðarstörfum í sinni sveit, var
formaður Bindindisfélagsins Vakandi
í Hörgárdal um árabil, var formað
ur FUF í Eyjafirði 1949–53, formaður
Framsóknarfélags Eyfirðinga frá 1965
og sat þá jafnframt í blaðstjórn Dags.
Hann sat í bankaráði Búnaðarbankans
1969–90 og var formaður þess frá 1973,
sat í stjórn Stofnlánadeildar landbún
aðarins frá 1969–90 og formaður frá
1973 og í stjórn Byggðastofnunar frá
1987–90.
Stefán var kvæntur Fjólu Guð
mundsdóttur húsmóður og eignuðust
þau sex börn.
M
atthías fæddist í Hafnar
firði og ólst þar upp.
Hann lauk stúdents
prófi frá Menntaskól
anum í Reykjavík 1951,
embættis prófi í lögfræði frá Háskóla
Íslands 1957, öðlaðist hdl.réttindi
1961 og hrl.réttindi 1967.
Matthías starfaði í atvinnumála
ráðuneytinu 1957–58, var sparisjóðs
stjóri Sparisjóðs Hafnarfjarðar 1958–
67, starfrækti málflutningsskrifstofu í
Hafnarfirði 1967–74, var alþm. Hafn
arfjarðar fyrir Sjálfstæðisflokkinn á
sumarþingi 1959, alþm. Reykjanes
kjördæmis fyrir Sjálfstæðisflokkinn
1959–91, var forseti neðri deildar Al
þingis 1970–71, var fjármálaráðherra
1974–78, viðskiptaráðherra, ráðherra
Hagstofu Íslands og samstarfsráð
herra um norræn málefni 1983–85,
utanríkisráðherra 1986–87, og sam
gönguráðherra og samstarfsráð
herra um norræn málefni 1987–88.
Þá sinnti hann lögfræðistörfum um
árabil í Hafnarfirði frá 1991.
Matthías var formaður Stefnis, fé
lags ungra sjálfstæðismanna í Hafn
arfirði 1952–55, sat í stjórn Vöku,
félags lýðræðissinnaðra stúdenta
1954–55, var formaður Orators, fé
lags laganema við Háskóla Íslands
1955–56, sat í stjórn SUS 1955–57,
var formaður fulltrúaráðs sjálfstæð
isfélaganna í Hafnarfirði 1962–66 og
sat í miðstjórn Sjálfstæðisflokksins
1965–91.
Matthías sat í íþróttanefnd Hafn
arfjarðar 1958–62, í stjórn Sparisjóðs
Hafnarfjarðar 1965–83 og formaður
stjórnar 1967–83 og um skeið frá
1986, sat í bankaráði Landsbanka
Íslands 1961–74 og 1981–83 og í
bankaráði Alþjóðabankans 1983–
85, í stjórn Einars Þorgilssonar og
Co ehf. 1973–2001, var formaður
Veiðifélags Flókadalsár 1973–79, sat
í stjórn Tölvumiðstöðvar sparisjóð
anna 1989 og formaður um skeið frá
1991, formaður nefndar á vegum HSÍ
vegna HM á Íslandi 1995 og fulltrúi
HSÍ á ársþingi Alþjóða handknatt
leikssambandsins 1988 og 1992, for
maður Félags fyrrverandi alþingis
manna frá 1993 og var formaður
þjóðhátíðarnefndar 50 ára lýðveldis
á Íslandi 1994.
Matthías var fulltrúi Íslands í Þing
mannasamtökum NorðurAtlants
hafsríkjanna 1963–69, 1972 og 1978,
formaður íslensku sendinefndarinn
ar 1964–68 og var forseti þingmanna
sambands NATÓ 1967–68, forseti
Norðurlandaráðs 1970–71, og 1980–
81, sat í öryggisnefnd ríkisins 1979–
83, var fulltrúi Íslands á fundum
þingmannanefndar EFTA 1989–91,
var formaður íslensku sendinefnd
arinnar á Allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna 1986 og á Ráðstefnu um
öryggi og samvinnu Evrópu (RÖSE)
í Vínarborg 1986 og var fulltrúi Al
þingis á stofnfundi þingmannasam
taka RÖSEríkjanna í Madrid 1991.
Auk þess sat hann í ýmsum nefnd
um, innan lands og utan, sem fulltrúi
Alþingis og ríkisstjórna.
Fjölskylda
Matthías kvæntist 10.4. 1956, Sigrúnu
Þorgilsdóttur, f. 27.12. 1931, hús
móður. Foreldrar hennar voru Þor
gils Guðmundsson, f. 4.12. 1892, d.
26.6. 1975, kennari í Reykholti, bóndi
og síðar skrifstofustjóri á Fræðslu
málaskrifstofu ríkisins í Reykjavík, og
k.h., Halldóru Sigurðardóttur, f. 2.10.
1893, d. 21.9. 1966, kennara.
Börn Matthíasar og Sigrúnar eru
Árni Matthías Mathiesen, f. 2.10.
1958, dýralæknir og fyrrv. alþm. og
ráðherra, kvæntur Steinunni Krist
ínu Friðjónsdóttur flugfreyju og eru
dætur þeirra Kristín Unnur, f. 1996,
Halla Sigrún, f. 1997, og Arna Stein
unn, f. 2001; Halldóra Mathiesen,
f. 16.12. 1960, kerfisfræðingur, gift
Frosta Bergssyni og er sonur þeirra
Bergur, f. 1995, auk þess sem son
ur Halldóru frá fyrra hjónabandi er
Matthías Árni Ingimarsson, f. 1983;
Þorgils Óttar, f. 17.5. 1962, viðskipta
fræðingur og fyrrv. fyrirliði íslenska
handknattleikslandsliðsins og eru
börn hans og fyrrv. eiginkonu hans,
Bertu G. Guðmundsdóttur, Sigrún, f.
1996, og Einar Páll, f. 1998.
Systkini Matthíasar voru Erna
Geirlaug Mathiesen, f. 12.4. 1928, d.
12.1. 2003, húsmóðir í Reykjavík, var
gift Sigurði Hjálmtýssyni bifreiðar
stjóra; Einar Þ. Mathiesen, f. 25.6.
1935, d. 25.7. 1993, framkvæmda
stjóri í Hafnarfirði, var kvæntur Ernu
Ingibjörgu Mathiesen húsmóður.
Foreldrar Matthíasar voru Árni
Matthías Mathiesen, f. í Reykjavík
27.7. 1903, d. 8.4. 1946, lyfjafræðing
ur og kaupmaður í Hafnarfirði, og
k.h., Svava Einarsdóttir Mathiesen,
f. á Óseyri við Hafnarfjörð 28.7. 1906,
d. 23.3. 1995, húsmóðir.
Ætt
Árni var sonur Matthíasar Á. Mathie
sen, skósmíðameistara í Hafnar
firði, bróður Jensínu, ömmu söng
kennaranna Nönnu og Svanhildar
Egilsdætra. Matthías var sonur Árna
J. Mathiesen, verslunarmanns í
Hafnarfirði, bróður Páls, pr. í Arnar
bæli, langafa Páls í Brautarholti og
Ólafs, fyrrv. landlæknis Ólafssona.
Páll var einnig langafi Ólafar Páls
dóttur myndhöggvara, Ólafs Björns
sonar, alþm. og hagfræðiprófess
ors, og Guðrúnar Vilmundardóttur,
móður Þorsteins heimspekiprófess
ors, Vilmundar ráðherra og Þor
valds hagfræðiprófessors. Systir Árna
var Guðrún, amma Stefaníu Guð
mundsdóttur leikkonu, móður leik
kvennanna Önnu, Emelíu og Þóru
Borg. Árni var sonur Jóns, pr. í Arnar
bæli Matthíassonar, stúdents á Eyri í
Seyðisfirði við Djúp Þórðarsonar,
stúdents í Vigur og ættföður Vigur
ættar Ólafssonar, lögsagnara á Eyri
og ættföður Eyrarættar, langafa Jóns
forseta. Móðir Árna verslunarmanns
var Ingibjörg, systir Margrétar, lang
ömmu Margrétar, móður Ólafs Thors
forsætisráðherra, en bróðir Ingi
bjargar var Grímur, langafi Ásgeirs
Ásgeirssonar forseta. Móðir Matt
híasar skósmiðs var Agnes, systir
Vigdísar, langömmu Gests myndlist
armanns og Ólafs hrl. Þorgrímssona.
Önnur systir Agnesar var Guðrún,
langamma Steindórs Einarssonar,
forstjóra Steindórs, afa Geirs Haarde,
fyrrv. forsætisráðherra. Agnes var
dóttir Steindórs Waage, skipstjóra
í Hafnarfirði, stjúpsonar Bjarna Sí
vertsen riddara og sonar Rannveigar
Filippusdóttur, pr. í Kálfholti Gunn
arssonar. Móðir Agnesar var Anna
Kristjánsdóttir Velding, verslunar
manns í Hafnarfirði, ættföður Veld
ingættar.
Móðir Árna kaupmanns var Arn
fríður Jósefsdóttir, sjómanns á Akra
nesi Jósefssonar. Móðir Jósefs var
Guðný Ísleifsdóttir, b. á Englandi
í Lundarreykjadal Ísleifssonar, og
Ingibjargar Árnadóttur, b. á Krossi á
Akranesi Þorsteinssonar. Móðir Ingi
bjargar var Ellisif Hansdóttir Klin
genberg, b. á Krossi og ættföður Klin
genbergættar.
Meðal móðursystkina Matthíasar:
Þorgils, faðir Einars, framkvæmda
stjóra í Hafnarfirði, og Ragnheiður,
móðir Gunnars yfirlæknis og Magn
úsar, blaðamanns Sigurðssona.
Svava var dóttir Einars, útgerðar
manns og alþm. í Hafnarfirði Þor
gilssonar, b. í Moldartungu í Holt
um Gunnarssonar. Móðir Þorgils
var Anna, systir Filippusar, langafa
Ingigerðar, móður Guðrúnar Helga
dóttur rithöfundar og fyrrv. Alþingis
forseta. Anna var dóttir Þorsteins, b.
á Bjólu Vigfússonar og Styrgerðar,
systur Guðrúnar, langömmu Ásgeirs
Ásgeirssonar forseta. Styrgerður var
dóttir Jóns, b. á Brekkum í Holtum
Filippussonar, bróður Rannveigar,
móður Steindórs Waage. Móðir
Einars var Helga Ásmundsdóttir,
b. á SyðriRauðalæk Gíslasonar,
langamma Ásmundar Ásgeirssonar
skákmanns.
Móðir Svövu var Geirlaug Sigurð
ardóttir, b. í Pálshúsum á Álftanesi
Halldórssonar. Móðir Geirlaugar var
Guðlaug, systir Ingibjargar, lang
ömmu Stefáns rithöfundar og Vil
bergs, fyrrv. skólastjóra Júlíussona.
Geirlaug var dóttir Þórarins, b. í Sel
skarði Þorsteinssonar og Geirlaugar,
systur Björns, afa Þorsteins Einars
sonar, fyrrv. skipstjóra og langafa
Magnúsar Jónssonar flugstjóra. Geir
laug var dóttir Jóns, b. á Hvaleyri Þor
steinssonar, b. á Hvaleyri Jónssonar,
leiðsögumanns Joseps Bankes.
Matthías var jarðsunginn frá
Hafnarfjarðarkirkju, fimmtudaginn
17.11. sl.
Matthías Á. Mathiesen
Hrl. og fyrrv. alþm. og ráðherra f. 6.8. 1931 – d. 9.11. 2011
Stefán Valgeirsson
Alþingismaður f. 20.11. 1918 – d. 14.3. 1998
Merkir Íslendingar
Andlát
Vaktsími: 581 3300 & 896 8242 – www.utforin.is – Allan sólarhringinn
Komum heim til aðstandenda ef óskað er
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Sverrir Einarsson Kristín Ingólfsdóttir Jón G. BjarnasonHermann Jónasson
Arnljótur Ólafsson
Prestur og alþingismaður f. 21.11. 1823 – d. 29.10. 1904
A
rnljótur fæddist að Auðólfs
stöðum í Langadal, son
ur Ólafs Björnssonar,
bónda þar, og k.h.,
Margrétar Snæ
björnsdóttur húsfreyju.
Eiginkona Arnljóts var
Þuríður Hólmfríður Þor
steinsdóttir, systir Hall
dóru, konu Tryggva
Gunnarssonar, alþm. og
bankastjóra.
Arnljótur var einn
þeirra sem stóðu að pereat
inu gegn Sveinbirni Egilssyni
í Lærða skólanum 1850. Hann
lauk stúdentsprófi þjóðfundarárið
1851, lauk málfræðiprófi og forspjalls
prófi við Kaupmannahafnar háskóla
og las þjóðmegunarfræði sem í dag
nefnist hagfræði. Hann var því fyrsti ís
lenski hagfræðistúdentinn. Hann tók
ekki lokapróf í hagfræði en lauk guð
fræðiprófi við Prestaskólann í Reykja
vík 1863 og var síðan prestur að Bægisá
og Sauðanesi.
Áður en Arnljótur kom heim frá
námi var hann einkakennari sonar
Blixen–Finecke baróns og ferðaðist
þá með þeim feðgum víða um Suður
Evrópu. Þá tók hann þátt í leiðangri til
könnunar ritsímalögn til Íslands,
árið 1860.
Arnljótur sat á Alþingi
nær óslitið frá 1858–1900,
fyrst sem þingmaður Borg
firðinga, þá Norðmýlinga,
fyrir Eyfirðinga 1881–85
og síðan konungskjörinn.
Arnljótur var at
kvæðamikill þingmaður.
Hann var andstæðingur
Jóns Sigurðssonar forseta
og Benedikts Sveinssonar
en lagði áherslu á kröfur um
fjárforræði. Þá barðist hann
gegn valtýskunni.
Á tímum rómantískrar þjóðfrelsis
baráttu markaði Arnljótur sér sér
stöðu með áhuga á landshögum, bú
skaparhögum, fólksfjölda og öðrum
hagfræðilegum og tölfræðilegum
staðreyndum. Um þau mál tók hann
saman skýrslur og greinargerðir. Þá
samdi hann fyrsta íslenska hagfræði
ritið, Auðfrœði, sem kom út 1880.
Hann lést árið sem Íslendingar fengu
heimastjórn.
Merkir Íslendingar