Dagblaðið Vísir - DV - 05.04.2013, Qupperneq 13

Því standi ekki til að afskrifa kröfur
sem lífeyrissjóðirnir eigi á Íbúðalána-
sjóð. Í því samhengi má nefna að út-
lán Íbúðalánasjóðs til íslenskra heim-
ila nema um 650 milljörðum króna.
Þá eiga lífeyrissjóðirnir um 630 millj-
arða króna í íbúðabréfum (HFF) út-
gefnum af Íbúðalánasjóði. Alls eiga
íslenskir lífeyrissjóðir um 1.500 millj-
arða króna í verðtryggðum eignum.
Vigdís segir að það sé ætlunin að
leiðrétta öll neytendalán íslenskra
heimila við lífeyrissjóði, bankana sem
og við Íbúðalánasjóð, samfara afnámi
verðtryggingar á neytendalánum. Rík-
inu verði síðan áfram frjálst að gefa út
verðtryggð skuldabréf sem lífeyrissjóð-
ir geti fjárfest í sem dæmi. Tillögurn-
ar eigi einungis við um neytenda-
lán. Ekki sé um að ræða að afnema
verðtryggingu lána afturvirkt – Fram-
sóknarflokkurinn líti á þetta sem eins-
skiptisaðgerð. Sú aðgerð muni byggja
á samningum milli íslenska ríkisins og
eigenda gömlu bankanna. Samningar
gangi út á að samningaaðilar séu báðir
sáttir. Það svigrúm sem þarna myndist
verði nýtt til leiðréttingar verðtryggðra
íbúðalána landsmanna.
Þegar Vigdís er spurð hvort Fram-
sóknarflokkurinn vilji líka leið-
rétta stökkbreytt verðtryggð náms-
lán sem námsmenn hafa fengið að
láni hjá Lánasjóði íslenskra náms-
manna (LÍN) segir hún að það mál
verði að bíða. Talið er að Íslendingar
skuldi LÍN um 170 milljarða króna
og hafa margir fundið fyrir hækkun
á skuldum sínum við sjóðinn líkt og
þeir sem eru með verðtryggð íbúða-
lán. „Við teljum að skuldavandi heim-
ilanna sé það stór að önnur mál verði
að víkja á meðan fundin verði lausn
á þeim. Þannig að við höfum ekki
vilja blanda skuldum fólks hjá LÍN
við vanda íslenskra heimila vegna
verðtryggðra íbúðalána. Fyrst þarf að
koma heimilunum í öruggt skjól áður
en við förum að skoða önnur mál sem
liggja á landsmönnum,“ segir hún.
Vill lækka kröfu lífeyrissjóða
Frá því að krónan var sett á flot árið
2001 hafa óverðtryggðir vextir að
meðaltali verið um ellefu prósent á
Íslandi. Þá lét Þórey S. Þórðardóttir,
framkvæmdastjóri Landssamtaka
lífeyrissjóða, hafa eftir sér í DV nú
nýverið að ef lífeyrissjóðir hættu að
núvirða eignir sína miðað við 3,5
prósenta verðtryggða kröfu, sem er
bundið í lögum um lífeyrissjóði, yrði
líklega að hækka þessa kröfu upp í
níu prósent óverðtryggt. Aðilar á fjár-
málamarkaði telja að það yrði til þess
að Íbúðalánasjóður sem dæmi yrði
ekki fært að bjóða lægra en í kring-
um tíu prósenta óverðtryggða vexti á
íbúðalánum sínum.
Aðspurð um þetta atriði segir Vig-
dís að sér fyndist eðlilegt að vextir á
íbúðalánum hérlendis yrðu á bilinu
2,5–5 prósent. „Þessi orð lífeyrissjóð-
anna um níu prósent óverðtryggða
kröfu er bara sjónarspil hjá þeim. Ég
tel að það sé kominn tími til þess að
breyta lögum um lífeyrissjóði og fella
út þess reglu um að núvirða eignir
þeirra með 3,5 prósenta lágmarks
verðtryggða kröfu. Lífeyrissjóðirnir
eiga að fjárfesta í ríkisskuldabréfum
og öruggum fjárfestingum og það
er hægt að breyta þessari 3,5 pró-
senta kröfu þeirra með lagasetn-
ingu á Alþingi,“ segir Vigdís. Hún
nefnir einnig að lífeyrissjóðirnir hafi
tapað 480 milljörðum króna í kjöl-
far bankahrunsins í október 2008 og
þá hafi lífeyrissjóðirnir ekki verið að
kvarta undan lögbundinni 3,5 pró-
senta verðtryggðri kröfu sinni.
Íslensk króna áfram næstu árin
Þeir sem talað hafa fyrir upptöku
evru á Íslandi hafa margir hverjir talið
óraunhæft að afnema verðtryggingu á
Íslandi án þess að taka fyrst upp ann-
an gjaldmiðil. Vigdís segir að það sé
afstaða Framsóknarflokksins að ekki
sé raunhæft að taka upp annan gjald-
miðil hérlendis á allra næstu árum og
því þurfi að einblína á að bæta þá um-
gjörð sem íslenska krónan býr við um
þessar mundir samfara því að koma
stjórn á efnahagsmálin.
„Við teljum raunsætt að Ísland
verði með íslensku krónuna sem sinn
gjaldmiðil næstu átta til tíu árin. Út
frá því verðum við að vinna því að við
erum sem dæmi langt, langt frá því að
uppfylla Maastricht-skilyrðin til þess
að fá að taka upp evru. Því er ekki ráð-
lagt að tala um að skipta um gjald-
miðil eins og staðan er núna með
gjaldeyrishöftin. Nú verðum við að
vinna með íslensku krónuna og koma
stjórn á efnahagsmálin. Ein leiðin til
þess er að afnema verðtrygginguna
því hún leiðir til þess sem dæmi að
stjórntæki Seðlabankans í formi stýri-
vaxta virkar ekki,“ segir Vigdís.
Það sé hennar mat að stjórnmála-
flokkar sem boði lausnir á vanda ís-
lenskra heimila með upptöku evru
séu að veita óraunhæfar væntingar
því slíkt sé ekki boði á allra næstu
árum. Framsóknarflokkurinn hefur
hins vegar nefnt einhliða upptöku
Kanadadollars og norskrar krónu en
Vigdís segir að það hafi verið niður-
staðan á síðasta flokksþingi Fram-
sóknarflokksins að það væri ekki
ráðlagt að ræða upptöku annars
gjaldmiðils þar sem auðséð væri að
Íslendingar þyrftu að vera áfram með
íslensku krónuna á allra næstu árum.
Óviss hvort krónan fari aftur
á flot
Því hefur verið haldið fram að ís-
lenska krónan verði aldrei sett á flot
aftur, líkt og gert var árið 2001. Í dag
uppfyllir Ísland ekki skilyrði samn-
ingsins um Evrópska efnahags-
svæðið (EES) sem meðal annars
felst í frjálsu streymi fjármagns.
Með setningu gjaldeyrishafta hef-
ur ekki verið hægt að uppfylla þessi
skilyrði. Eftir litsstofnun EFTA (ESA)
komst hins vegar að þeirri niður-
stöðu að þetta væri ekki brot á regl-
um EES um frjálsa flæði fjármagns
vegna þeirra atburða sem gerðust
á Íslandi í kjölfar bankahrunsins.
Að minnsta kosti ekki á þeim tíma-
punkti sem ágreiningur um þetta
atriði kom upp.
„Ég taldi að eftir setningu neyðar-
laganna og með gjaldeyrishöftunum
væri Ísland að brjóta ákvæði EES-
samningsins sem hindrar frjálst
flæði fjármagns. ESA hefur hins
vegar ályktað um að þetta brjóti ekki
í bága við EES-samninginn þar sem
hér skapaðist neyðarástand í kjöl-
far bankahrunsins,“ segir Vigdís. Vill
hún minna á að nú sé búið að setja
gjaldeyrishöft á Kýpur þrátt fyrir að
þeir séu með evru. Það muni því
koma sér á óvart að sett verði út á
það að á Íslandi ríki enn gjaldeyris-
höft. Hún segist hins vegar ekki vilja
leggja mat á það hvort raunhæft sé
að íslenska krónan verði sett aftur
flot með sama fyrirkomulagi og var
á Íslandi fyrir bankahrunið haustið
2008. Fyrst þurfi að leysa vandann
við að losa hina svokölluðu „snjó-
hengju“ og finna lausn á því hvern-
ig erlendir eigendur bankanna fái
greitt við söluna á Arion banka og
Íslandsbanka. Fram að þeim tíma
sé ekki tímabært að ræða hvort ís-
lenska krónan verði aftur sett á flot
eða ekki. n
EfnahagstEymi að baki tillögunum
12 Fréttir
Finndu þinn frambjóðanda á DV.is
n Taktu Alþingisprófið og finndu út hverjum þú ert sammála
Í
dag verður Alþingisvefur DV fyrir
kosningarnar 27. apríl opnaður. Á
vefnum gefst kjósendum tækifæri
til að taka Alþingispróf þar sem þeir
svara spurningum sem frambjóðend-
ur hafa þegar svarað. Niðurstaðan úr
prófinu gefur svo kjósandanum til
kynna með hvaða stjórnmálaflokkum
og einstökum frambjóðendum til Al-
þingis hann á mesta hugmyndafræði-
lega samleið með. Nú þegar hafa yfir
150 frambjóðendur svarað prófinu og
eru svör þeirra samkeyrð við svör frá
þeim kjósendum sem taka prófið.
Hver á best við kjósendur?
Á Alþingisvefnum gefst kjósendum
einnig færi á að skoða hvernig
einstakir frambjóðendur svara spurn-
ingunum. Þannig er hægt að kynna
sér beint afstöðu frambjóðenda fyrir
þingkosningarnar í hinum ýmsu
málum. Þá er einnig hægt að skoða
hvaða frambjóðendur eiga málefna-
lega samleið með hver öðrum og
þannig um leið hvort frambjóðandi á
meiri samleið með frambjóðendum
annarra flokka en síns eigin.
Á Alþingisvefnum er einnig hægt
að sjá hvaða flokkur á best við þann
sem svarar prófinu. Sá samanburður
er gerður út frá svörum frambjóðenda
viðkomandi flokks.
Alþingispróf DV byggir á stjórnlaga-
þingsprófi DV, sem tilnefnt var til
Blaðamannaverðlauna Íslands árið
2010, og hefur verið unnið að þróun
þess síðastliðin tvö ár. Spurningarn-
ar á Alþingisprófinu voru samdar af
blaðamönnum DV í samstarfi við sér-
fræðinga á sviði skoðanakannana.
Prófið snertir á hinum ýmsu mála-
flokkum en það mælir ekki einung-
is stjórnmálaskoðanir, heldur einnig
grundvallarviðhorf til lífsins og sam-
félagsins. Í prófinu er að finna spurn-
ingar almenns eðlis en ekki bara
spurningar um einstök mál þó að
helstu mál sem hafa verið í um-
ræðunni undanfarin ár komi við sögu.
Hvergi ítarlegri upplýsingar
Á Alþingisvef DV eru til staðar um-
fangsmestu upplýsingar um fram-
bjóðendur fyrir kosningarnar 27.
apríl. Rúmlega sextíu prósent fram-
bjóðenda hafa þegar svarað spurn-
ingunum á prófinu en í heild eru þeir
á þriðja hundrað.
Öllum frambjóðendum í efstu
fimm sætum þeirra flokka sem kynnt
hafa framboðslista sína hefur ver-
ið boðin þátttaka í prófinu. Þeir fram-
bjóðendur sem enn hafa ekki svarað
spurningunum hafa enn tækifæri til
þess. Þá munu frambjóðendum þeirra
flokka sem enn hafa ekki kynnt fram-
boðslista sína standa til boða að taka
þátt í prófinu og mun því bætast enn
frekar í safn upplýsinga á vefnum á
næstu dögum.
Slíkt tæki sem prófið er hefur
aldrei áður verið aðgengilegt kjós-
endum á Íslandi fyrir þingkosningar.
Því er um að ræða enn einn áfang-
ann í yfirstandandi upplýsinga-
byltingu. n
Nýi vefurinn Sextíu prósent frambjóð-
enda hafa tekið stjórnmálaprófið.
n Vigdís Hauksdóttir vísar því á bug að tillögur Framsóknar séu óraunhæfar n Vill fá allra færustu samningamenn til að semja við vogunarsjóði um uppgjör bankanna
Fréttir 13Helgarblað 5.–7. apríl 2013
Verðandi forsætisráð-
herra? Fylgi flokksins hefur
aukist jafnt og þétt síðustu
vikur, frá flokksþingi Fram-
sóknarflokksins. Hvað eiga vogunarsjóðirnir?
n Kröfuhafar hugðust greiða út nærri 700 milljarða í gjaldeyri
N
ýlega hafa birst fréttir um að
íslenskir lífeyrissjóðir ætli
sér að kaupa Arion banka og
Íslandsbanka. Framsóknar-
menn hafa verið duglegir að minn-
ast á þetta. Líklega eiga margir erfitt
með að átta sig á tali stjórnmála-
manna þegar þeir ræða um að setja
skatt á kröfuhafa gömlu bankanna.
Lengi hefur verið talað um svokall-
aða „snjóhengju“ og hafa sumir
talað um að hún sé upp á 400 millj-
arða króna. Nefndi Stefán Ólafs-
son, prófessor í félagsfræði, það á
bloggi sínu á Eyjunni að miðað við
orð Más Guðmundssonar, seðla-
bankastjóra að eigendur þessara
400 milljarða gætu þurft að gefa eft-
ir allt að 75 prósentum af kröfum
sínum þá myndi slíkt skila um 300
milljörðum króna. Það myndi duga
vel fyrir þeim 240 milljörðum króna
sem Sigmundur Davíð Gunn-
laugsson hefur nefnt að dugi til að
leiðrétta öll verðtryggð íbúðalán
landsmanna. Verðtryggð íbúða-
lán Íbúðalánasjóðs, bankanna og
lífeyrissjóðanna nema um 1.225
milljörðum króna, 20 prósent af því
gera um 245 milljarða króna.
Í lok síðasta árs kom Seðlabank-
inn í veg fyrir að slitastjórnir Glitn-
is og Kaupþings kláruðu nauða-
samninga við kröfuhafana. Þar
með var komið í veg fyrir að þær
gætu greitt kröfuhöfum út um 675
milljarða króna í erlendri mynt. Eitt
af því sem hefur verið nefnt í þessu
samhengi er að ef Glitnir og Kaup-
þing myndu ekki greiða kröfuhöf-
um sínum gætu bæði þessi þrotabú
óskað eftir gjaldþrotaskiptum. Það
myndi þýða að þeim yrði meinað
að vera eigendur hinna nýju banka
en kröfu hafar Kaupþings fara með
87 prósenta hlut í Arion banka og
kröfu hafar Glitnis fara með 95 pró-
senta hlut í Íslandsbanka.
Talið er að um 95 prósent af
kröfuhöfum Kaupþings og Glitn-
is séu erlendir aðilar en hin fimm
prósentin innlendir aðilar og þar
stærstur Seðlabanki Íslands. n
Már Talið er Seðlabankinn sé stærsti innlendi kröfuhafi Glitnis og Kaupþings.