Dagblaðið Vísir - DV - 07.06.2013, Blaðsíða 24

Ú
tlendingastofnun hefur ver-
ið talsvert milli tannanna á fólki
að undanförnu. Nýlega stóð
stofnunin fyrir brottflutningi 27
Króata og fjármagnaði þá reisu með
peningum úr sérstökum átakssjóði
sem nýta átti til að stytta umsóknar-
tíma hælisleitenda. Í ljósi þess virð-
ist ástæða til að hafa áhyggjur af því
hvernig Útlendingastofnun er rekin og
hvert markmið hennar er.
Árið 2012 sóttu 116 manns um hæli
hér á landi en Útlendingastofnun af-
greiddi einungis 55 umsóknir það ár. Í
lok ársins voru enn 86 mál til meðferð-
ar hjá stofnuninni, þau elstu voru frá
árinu 2010. Í tölum sem Rauði kross Ís-
lands tekur saman má sjá að málsmeð-
ferðartími lengdist um 51 dag að
meðaltali milli áranna 2011 og 2012.
Það tók því stofnunina tæpa tveim-
ur mánuðum lengur að afgreiða hvert
mál árið 2012 en árið á undan. Að auki
hafa dómstólar fellt úr gildi nokkra úr-
skurði hennar, fyrst og fremst á þeim
forsendum að stofnunin hafi ekki sinnt
nægilega vel þeirri skyldu sinni að
rannsaka mál umsækjenda.
Óþarfa sóun
Það borgar sig fyrir alla aðila að
málsmeðferð hælisleitenda sé sem
styst, bæði þá sjálfa og viðtökulandið.
Til að stytta umsóknartíma var ljóst að
auka þyrfti fjárveitingar til Útlendinga-
stofnunar. Það var gert fyrr á þessu
ári þegar Innanríkisráðuneytið veitti
25 milljónum í sérstakan átakssjóð til
þess að stytta umsóknartíma. En í stað
þess að nota þá fjárhæð til að grynnka
á hælisumsóknum ákvað Útlendinga-
stofnun að nota einn þriðja hennar til
að leigja einkaflugvél og borga átján
lögreglumönnum, og fjórum öðr-
um fylgdarmönnum laun (og líklega
dagpeninga) fyrir að hafa gætur á 27
manneskjum sem allt var fjölskyldu-
fólk sem varla getur talist snarbrjál-
að. Ekki er hægt að sjá að Útlendinga-
stofnun hafi neina réttlætingu fyrir
því að senda þetta fólk úr landi með
þessum hætti. Eins og margoft hefur
verið bent á gengur Króatía í Evrópu-
sambandið eftir mánuð og getur fólk
frá Króatíu þar með fengið atvinnuleyfi
hér á landi án málalenginga. Jafnvel þó
Ísland sæki um undanþágu frá því er
ekkert því til fyrirstöðu að veita þess-
um hópi Króata sem kominn var hing-
að til lands, atvinnu- og dvalarleyfi,
jafnvel tímabundið. Ef þeir hefðu svo
ekki fundið neina atvinnu stendur það
bara upp á fólkið sjálft að fara úr landi
á eigin vegum. Þessi aukasjóður sem
grynnka átti á hælisumsóknabunkan-
um fór því í frámunalegan kostnað við
algjörlega óþarfa aðgerð.
Órökstuddar fullyrðingar
En hver er skýringin á þessu furðulega
verklagi Útlendingastofnunar? Hvers
vegna eyðir stofnunin svona miklu
púðri í að henda fólki úr landi þegar
einfaldara og ódýrara er að veita þeim
einfaldlega dvalarleyfi? Getur verið
að skýringuna sé að finna í viðhorfi
stofnunarinnar sjálfrar til hælisleit-
enda? Oftar en einu sinni hefur for-
stjóri stofnunarinnar gefið í skyn við
fjölmiðla að það sé regla fremur en
undantekning að hælisleitendur séu
glæpamenn. Þetta viðhorf hefur hún
ekki stutt með rökum eða gögnum.
Nú síðast varð hún fræg að endemum
fyrir að tala um að lengd málsmeð-
ferðartíma ylli því að landið yrði eft-
irsóknarvert fyrir svokallaða „flótta-
mannatúrista“, fólk sem ferðist milli
landa til að fá frítt fæði og uppihald.
Þessi ummæli voru heldur ekki rök-
studd eða byggð á gögnum – sem for-
stjórinn kveinkaði sér yfir að hafa ekki
því stofnunin væri svo fjársvelt. Slíkar
rannsóknir eru þó til og auðfundnar.
Meðal þeirra má finna rann-
sóknir sem sýna að hælisleitend-
ur sem beðið hafa lengi þjást af verri
áfallastreituröskun en þeir sem beðið
hafa skemur. Eins þjást þeir fremur
af kvíða og þunglyndi. Því eru full-
yrðingar Kristínar Völundardóttur um
að eftirsóknarvert sé fyrir hælisleit-
endur að bíða lengi, ekki bara órök-
studdar og úr lausu lofti gripnar, held-
ur eru þær líka rætnar fullyrðingar um
úrræðalaust fólk sem er í erfiðri stöðu
og í slæmu andlegu ásigkomulagi.
Fólk virðist stundum óttast að ákall
um mannúðlega meðferð á flóttafólki
þýði það að opna eigi fyrir „flóðgátt-
ir“ af fólki – og undirliggjandi virð-
ist sá ótti að flóttafólk sem hér fengi
dvalarleyfi yrði byrði á íslensku sam-
félagi. Þetta er þó ástæðulaus ótti. Í
fyrsta lagi erum við að tala um eitt-
hvað í kringum hundrað manns á
ári sem varla getur talist „flóðbylgja“
þó íslenskt samfélag sé fámennt. Í
öðru lagi myndi þetta fólk enn þurfa
atvinnu- og dvalarleyfi. Í þriðja lagi er
fátt sem bendir til annars en að inn-
flytjendur gætu stuðlað að auknum
fjölbreytileika íslensks mannlífs og
skapað störf fremur en hitt. Nærtæk
dæmi um það hvernig útlendingar
hafa stórbætt íslenskt samfélag er
uppbygging tónlistarlífs hér á landi,
en þar báru höfuð og herðar yfir aðra,
þrír flóttamenn frá Þýskalandi nasis-
mans.
Það virðist fremur vera Útlendinga-
stofnun en útlendingarnir sjálfir sem
er byrði á samfélaginu. Stofnunin
bregst bæði skjólstæðingum sínum og
skattborgurum með óþarfa eyðslu á
almannafé og hindrunum á því að hér
skapist fjölbreytt samfélag.
Höfundur er með MA í þróunar-
fræðum.
Sandkorn
Þ
að var harmafregn fyrir Ís-
lendinga að heyra af andláti
Hermanns Gunnarssonar sem
lést í Tælandi þann 4. júní.
Hermann er einn þeirra Ís-
lendinga sem hafa náð næst hjartarót-
um þjóðar sinnar. Lífshlaup hans og
árangur á ýmsum sviðum er með ólík-
indum. Hann var sannur afreksmað-
ur sem bjó yfir hlýju sem almenningur
skynjaði svo sterkt.
Á lífsferli sínum afrekaði Hermann
að spila landsleiki bæði í knattspyrnu
og handknattleik. Hann var afburða-
maður í fótbolta og vakti fyrst athygli
þjóðar sinnar sem slíkur. Eftir að
íþróttaferlinum sleppti hóf hann störf
við fjölmiðla. Með sjónvarpsþættin-
um Á tali hjá Hemma Gunn náði hann
meiri vinsældum en dæmi eru um í
íslenskri sjónvarpssögu. Það var sama
hvort hann ræddi við börn eða full-
orðið fólk. Með hlýju sinni og einlægni
náði hann að tengjast fólki og laða
fram það skemmtilega í lífinu. Hann
var enda dýrkaður af almenningi.
Skuggahlið frægðarinnar var síðan sú
að hann var vinsælt efni í kjaftasögur.
En hann náði að afvopna það fólk með
þeirri eðlislægu einlægni sinni að tala
um sín mál og upplýsa það sem þurfti.
Það er með Hermann Gunnarsson
eins og alla að hann átti til breyskleika.
En jafnvel þar kom styrkur hans í ljós.
Hann talaði óhikað um alkóhólisma
sinn og baráttuna við að halda þeim
sjúkdómi niðri. Með því varð hann ör-
ugglega mörgum það leiðarljós sem
þurfti til að komast út úr myrkri fíknar-
innar. Hemmi var raunar svo opinskár
að fólk fékk á tilfinninguna að hann
deildi öllu með þjóð sinni. Þegar hann
fékk hjartaáfall fyrir nokkrum árum og
dó í nokkrar mínútur sagði hann hik-
laust og opinskátt frá reynslu sinni og
var þakklátur fyrir að fá að snúa aftur
til lífsins.
Þótt Hemmi Gunn hafi gefið fjölda
manns gleði og von var líf hans ekki
endilega dans á rósum. Á bak við
brosið var harmur manns sem þurfti
stöðugt að berjast fyrir lífi sínu. Vinir
hans hafa lýst því að hann þurfti á því
að halda að vera einn á stundum. Þótt
margir þrái að verða frægir er fylgi-
fiskurinn sá að menn eins og Hemmi
fá hvergi frið og þeir þurfa stöðugt að
taka við aðdáun eða öfund, eftir at-
vikun.
Einn af uppáhaldsstöðum Her-
manns var Dýrafjörður, sá fagri
vestfirski fjörður. Þangað leitaði hann
að staðaldri til fóstru sinnar og vina.
Og Hermann gerðist einskonar sendi-
herra Vestfjarða og talaði máli Vest-
firðinga allstaðar sem hann kom því
við. Hann tók ævinlega stöðu með
þeim sem áttu erfitt uppdráttar í lífinu.
Vandi Vestfirðinga og fólksflótti það-
an rann honum til rifja og hann beitti
áhrifum sínum eins og mögulegt var
til að hamla gegn þeirri þróun. Það
er enn eitt dæmið um þann kærleika
sem hann bjó yfir.
Hermann Gunnarsson var hjarta-
hlýr maður sem lifði fjölbreyttara lífi
en flestir aðrir. Hann gaf þjóð sinni
meira en flestir. Langflestir Íslendingar
þekktu til hans þótt langt sé um liðið
frá því að hann stjórnaði magnaðasta
þætti íslenskrar sjónvarpssögu. Að
leiðarlokum ber að þakka honum allt
það sem hann gaf þjóðinni. Hemmi
var skemmtilegur og hlýr maður sem
verður ógleymanlegur þeim sem
kynntust honum.
Hinstu orð Hemma á Facebook eru
lýsandi fyrir jákvætt viðhorf hans. „Hér
skullu á miklar þrumur og eldingar í
nótt, mikið og skemmtilegt sjónarspil,
en svo birtir alltaf til, eins og venjulega
í lífinu sjálfu,“ segir Hemmi í stöðu-
uppfærslu sinni og endaði hana síðan
á sinn einstaka hátt: „Gerum þetta að
góðum degi“. Sú lífspeki er einföld og
hægt að taka undir hana. Minnumst
Hemma Gunn fyrir allt það góða sem
hann gaf okkur. Gerum þetta að góð-
um degi.
Vinabönd
Jóns Ásgeirs
n Endurfundir þeirra
Jóns Ásgeirs Jóhannessonar
athafnamanns og Gunnars
Smára Egilssonar, stofnanda
Fréttablaðsins, á 101 Hótel
hafa vakið athygli. Upp úr
vinskapnum slitnaði með
hvelli í aðdraganda skip-
brots Nyhedsavisen. Það
var sameiginlegur félagi
þeirra, Mikael Torfason, sem
leiddi þá saman. Nú velta
menn fyrir sér hvort Gunnar
Smári, sem stendur á kross-
götum, muni snúa aftur inn
í fjölmiðlaveldið sem hann
stýrði á sínum tíma.
Heitt undir Ara
n Um það er rætt að stóll Ara
Edwald, forstjóra 365 miðla,
sé tekinn að hitna. Nokkuð
er síðan Jón
Ásgeir Jóhann-
esson kom
inn í fyrirtæk-
ið til að taka
til í rekstrin-
um. Síðan
hefur mik-
ið vatn runnið til sjávar og
margir lykilmenn hafa hætt.
Þeir sem standa nálægt Ara
segja að hann sé meðvitaður
um stöðu sína og sé að líta í
kringum sig eftir nýrri vinnu.
Hann mun þó ekki taka
hverju sem er ef litið er til
launa hans sem eru talsvert á
fimmtu milljón á mánuði.
Formaður í klandri
n Það blæs ekki byrlega
fyrir Jóni Inga Gíslasyni, for-
manni Framsóknarfélags
Reykjavíkur, sem hefur ver-
ið ákærður fyrir 11 millj-
óna króna skattsvik. Jón
Ingi hefur lýst sig saklausan
og telur sig vera fórnar-
lamb ófrægingarherferðar.
„Engar takmarkanir virðast
á upplognum hugarórum
til þess eins að eyðileggja
mannorð heiðarlegs fólks,“
skrifaði hann um það leyti
sem málið kom upp. Hann
hefur nú sagt af sér for-
mennsku.
Bakhjarl
Framsóknar
n Einn helsti bakhjarl Fram-
sóknarflokksins er Vilhjálmur
Birgisson, verkalýðsformað-
ur á Akra-
nesi, sem
sumir segja
að sé höf-
undur hinna
feitu kosn-
ingaloforða
og stórfellda
skuldaniðurfellinga um allt
land. Nú hefur Vilhjálmur
sent Sigmundi Davíð Gunn-
laugssyni forsætisráðherra
og félögum hans skýr skila-
boð á Pressubloggi sínu um
að það skuli hætta öllum
nauðungarsölum á híbýlum
fólks á meðan skuldaniður-
fellingin er útfærð.
Allt sem ég geri
er pólitískt
Aldrei upplifað svona mikil
ósannindi og útúrsnúninga
Hlynur Hallsson opnar sýningu á Akureyri. – DV Brynjar Níelsson segir tvo fjölmiðlamenn fara með ósannindi. – Facebook
„Gerum þetta að góðum degi“„Hann gaf þjóð sinni
meira en flestir
„Það virðist frem-
ur vera Útlendinga-
stofnun en útlendingarnir
sjálfir sem er byrði á
samfélaginu
Er Útlendingastofnun byrði á samfélaginu?
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Þorsteinn Guðnason Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Aðstoðarritstjóri: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Fréttastjóri menningar: Símon
Birgisson (simonb@dv.is) Ritstjórnarfulltrúi: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjónarmaður helgarblaðs og innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og
vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
24 7.–9. júní 2013 Helgarblað
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is
Í fótbolta Flóttamenn
að leik í Reykjanesbæ.
Aðsent
Helga
Tryggvadóttir