Dagblaðið Vísir - DV - 25.10.2013, Blaðsíða 40

„Bráðskemmtilegur
Jeppi í eðalmeðferð“
Jeppi á Fjalli
Benedikt Erlingsson
„Fínpússaður gullmoli“
FIFA 14
Tölvuleikur
40 25.–27. október 2013 Helgarblað
m e n n i n g @ d v . i s | d v . i s / m e n n i n g
Nánast lýtalaus spennumynd
n Dómur um kvikmyndina Gravity með Söndru Bullock og George Clooney í aðalhlutverki
Í
geimnum þessa dagana er ekki
nóg að kunna bara ensku. Maður
þarf helst að vera læs á rúss-
nesku og kínversku líka. Gravity
er nokkurs konar svar við öllum
þeim geimmyndum sem hingað
til hafa verið gerðar. Eins og í Star
Wars segjast allir fá slæma tilfinn-
ingu þegar haldið er af stað, en ólíkt
Star Wars er geimurinn lofttæmdur.
Í geimnum getur jú enginn heyrt þig
öskra. Þegar geimförin liðast í sund-
ur er það ekki með braki og brest-
um, heldur þvert á móti með ógn-
vekjandi hljóðleysi. Og þetta dregur
ekkert úr spennunni.
Allt fer úrskeiðis strax á fyrstu
mínútum, og síðan fylgjumst við
með tilraunum geimfaranna til að
bjarga sjálfum sér í ógnvekjandi og
um leið heillandi víðáttum geims-
ins. Og hér er endirinn ekki fyrir-
fram gefinn, líklegt er að einhver
muni komast af en það er alls ekki
ljóst hver það verður. Sem setur
þessa mynd strax skör ofar flestum
öðrum hasarmyndum.
Og mögulega er þetta ein fyrsta
tilraunin síðan í The Right Stuff fyrir
30 árum til að draga fram raunsæja
lýsingu á geimferðum. Ólíkt raun-
veruleikanum eiga Bandaríkin hér
geimskip, en í reynd hafa þeir ekki
átt slíkt síðan þeir lögðu Atlantis
árið 2011 og þurfa nú að reiða sig
á Rússa. Aðrar geimþjóðir koma
hér við sögu, og það er heillandi að
fylgjast með hetjum okkar hoppa
á milli geimstöðva Rússa og Kín-
verja á flótta undan geimbraki. Þetta
raunsæi gefur einnig tæknibrellun-
um meira vægi en gengur og gerist,
og er þetta ein af þeim fáu mynd-
um sem réttlæta að borgað sé auka-
lega fyrir þrívídd. Þar er varla ann-
að hægt en að nefna Íslendingana
Daða Einarsson og Braga Brynjars-
son sem komu við sögu við gerð
myndarinnar.
Leikstjórinn Alfonso Cuarón er
þó frá Mexíkó, hafa hann og land-
ar hans Guillermo del Toro og Alej-
andro González Iñárritu verið kall-
aðir „The Three Amigos.“
Gravity sýnir að enginn gerir
jafn góða sjónræna afþreyingu og
Hollywood upp á sitt besta, þá sjald-
an að þeir nenna að setja saman
ágætis handrit (hér skrifað af Cuar-
ón sjálfum ásamt bróður sínum) og
fá leikstjóra sem er reiðubúinn til að
fara sínar eigin leiðir innan spennu-
myndarammans. Nú er bara spurn-
ing um hversu langt er þangað til
Kínverjar, sem um þessar mund-
ir eru að leggja undir sig geiminn,
munu einnig taka fram úr í gerð
ævin týramynda. n
Gravity
IMDb 8,6 RottenTomatoes 97% Metacritic 96
Leikstjóri: Alfonso Cuarón
Handrit: Alfonso og Jonás Cuarón
Aðalhlutverk: Sandra Bullock og George
Clooney
91 mínútur
Kvikmyndir
Valur Gunnarsson
valurgunnars@gmail.com
Hlýjasta
bók ársins
Metsöluhöfundurinn Lani
Yamamoto og Vík Prjónsdóttir
vinna saman bók úr íslenskri ull
Á fyrsta vetrardag, laugardaginn
26. október, kemur út bókin Stína
stórasæng eft-
ir metsöluhöf-
undinn Lani
Yamamoto.
Utan um bók-
ina er fyrsta
kápan sem
vitað er til að
gerð sé úr ís-
lenskri ull og
er hún sér-
hönnuð af Vík
Prjónsdóttur. Bókin verður kynnt
og seld í Spark Design Space við
Klapparstíg fyrsta vetrardag, en boð-
ið verður upp á kakó og vöfflur í stíl
Stínu stórusæng frá kl. 16.00.
Lani Yamamoto sló í gegn með
bókunum um litla heimspekinginn
Albert. Bækurnar komu út í Banda-
ríkjunum og Bretlandi árið 2004 og
hafa síðan verið gefnar út um allan
heim á hátt í tuttugu tungumálum.
Þær fengu frábærar viðtökur fjöl-
miðla og foreldra og var fyrsta bók-
in valin af Disney-fyrirtækinu sem
ein af tuttugu bestu barnabókum
Bandaríkjanna árið 2004. Bækurn-
ar sögðu frá Albert sem brýtur heil-
ann um ýmis efni og þykja einar
best heppnuðu myndabækur síðari
ára til að vekja áhuga barna á flókn-
um hugmyndum og ræða þær á
skemmtilegan og frjóan hátt.
Bókaútgáfan Crymogea send-
ir nú frá sér fyrsta verk Lani síðan
hún lauk við Albertsbækurnar, Stínu
stórusæng. Stína stórasæng fjallar
um stelpu sem alltaf er kalt. Þegar
veturinn gengur í garð verður hún
að beita allri sinni hugvitssemi til að
halda kuldanum úti. En hún kemst
brátt að því að það er ekki alltaf
skynsemin og vitið sem eru best til
að halda á sér hita.
Crymogea hefur sérhæft sig í út-
gáfu bóka um hönnun, listir og ljós-
myndun fyrir alþjóðamarkað. Stína
stórasæng er fyrsta bók forlagsins
sem beint er til barna. Bókar-
hönnuður er Ármann Agnarsson,
sem hlaut aðalverðlaun Félags ís-
lenskra teiknara fyrir bestu hönnun
ársins 2012 fyrir bókina Hús með
verkum Hreins Friðfinnssonar, sem
Crymogea gaf út.
Bókin kemur fyrst út á íslensku
en verður einnig gefin út á ensku af
Crymogeu og dreift í Norður-Ame-
ríku í hönnunar-, lista- og gjafavöru-
verslunum í stórborgum Bandaríkj-
anna og Kanada.
Lani Yamamoto er fædd í Banda-
ríkjunum. Hún lagði stund á sál-
fræði í Boston og trúarbragðafræði
við Oxford-háskóla. Hún hefur búið
í Reykjavík um árabil.
Vík Prjónsdóttir hefur skapað sér
sess sem eitt af helstu vörumerkjum
Íslendinga. Allar vörur Víkur Prjóns-
dóttur eru úr íslenskri ull og er ætl-
að að halda hita á fólki, jafnt úti sem
inni. Vörurnar hafa vakið heims-
athygli og nýverið var Vík Prjóns-
dóttir valið eitt af athyglisverðustu
hönnunarfyrirtækjum samtímans af
New York Magazine.
Vildi vinna í líkhúsi
n Steinar Bragi um tortryggilegan áhuga á dauðanum og Reimleika í Reykjavík
S
teinar Bragi Guðmundsson
situr við glugga á Kaffi Par-
ís við Austurstræti. Í næstu
viku kemur út ný bók
hans og Rakelar Garðars-
dóttur sem ber heitið Reimleikar í
Reykjavík og byggir á sönnum at-
burðum.
„Hér eru einhverjar víddir sem
að við sjáum ekki,“ segir hann
glettnislega þegar blaðamað-
ur spyr hvort það séu draugar allt
um kring. „Í bókinni er til dæmis
fjallað um Alþingi, Hótel Borg og
Suðurgötu 2, sem er reyndar bíla-
stæði núna. Húsið var flutt á Ár-
bæjarsafn fyrir löngu síðan,“ seg-
ir Steinar Bragi og lítur út um
gluggann yfir að Alþingi. „Svo eru
byggingar allt í kringum okkur. Við
miðuðum við miðbæinn og það
er eiginlega allt svæðið vestan við
Höfða sem er eiginlega þekktasta
draugahúsið í bænum.“
Þykir ekki fínt að raupa um
drauga
Blaðamanni er spurn hvort eitt-
hvað hafi komið á óvart við
vinnslu bókarinnar og í leitinni að
draugum í Reykjavík. Steinar Bragi
segist helst hafa orðið hissa á því
hversu fælið fólk er að ræða um
reynslu sína.
„Já, kannski hvað er erfitt að
fá fólk til að tjá sig, sem hefur frá
einhverju að segja. Það er hrætt
við að vera bendlað við drauga.
Ég reyndar finn fyrir því sjálfur
þegar kemur að útgáfu bókar, að
þetta er lágmenning af einhverri
furðulegri sort. Þetta er í fyrsta
lagi alþýðumenning til langs tíma.
Það þykir ekki fínt að raupa um
drauga, það er eins og maður sé
að viðurkenna að maður sé veikur.
Svo kom einnig á óvart hvað það
eru fáar sögur í umferð. Þær verða
að þrautseigum klisjum sem er
ekki fótur fyrir.“
Sameiginlegur áhugi
á reimleikum
Steinar Bragi hefur haft áhuga á
dauðanum og handanlífinu frá því
hann var unglingur og sankaði þá
að sér reimleikasögum. Forlagið
leiddi hann og Rakel saman en
hún hefur einnig brennandi áhuga
á því yfirskilvitlega.
„Það er eitt ár síðan Rakel fór
á Forlagið og stakk upp á bók um
drauga með áherslu á byggingar-
sögu borgarinnar. Þá var henni
vísað á mig af því að það var vit-
að að ég hef verið að safna drauga-
sögum frá því ég var 16 ára gam-
all. Ég gat farið í þann brunn við
skriftirnar en á þessum aldri hafði
ég mikinn áhuga á dauðanum og
handanlífinu.“
Vildi vinna hjá
líkskurðarmeistara
Áhugi Steinars Braga var reyndar
svo mikill að hann vildi sjá lík.
Hann sótti um sumarstarf í líkhúsi
en var hafnað, að hans sögn vegna
tortryggilegs áhuga hans fyrir því
að vinna með lík.
„Ég reyndi að fá vinnu
hjá líkskurðarmeistara á
Landspítalanum.
Mér dettur kannski í hug að
þetta stöðuheiti sé ekki til, en
þannig sá ég þetta fyrir mér,“ segir
hann og hlær. „Ég sá þetta allt
saman í upphöfnu ljósi, maður
sem vinnur með lík fannst mér að
ætti að heita líkskurðarmeistari.
Mér fannst óeðlilegt að ég hefði
ekki séð lík og hvað dauðinn var
fjarlægur okkur öllum. Ég sótti
sumsé um þessa sumarvinnu í lík-
húsi Landspítalans og ætlaði að fá
að vinna með lík. Mér var auðvitað
hafnað, áhuginn þótti tortryggi-
legur jafnvel af fólki sem vinnur
með lík,“ segir Steinar Bragi kím-
inn. „Ég sá síðan ekki lík fyrr en
ég var orðinn 37 ára, það var fyrir
einu ári. Það var mjög lærdóms-
ríkt.“
Vill dauðann á námsskrána
Steinari Braga fyndist eðlilegt að
ungt fólk lærði meira um dauð-
ann. „Þegar þú ert í tíunda bekk
þá ætti auðvitað að fara ferð í lík-
hús. Það þarf ekkert að segja neitt
um það sem þar er að sjá. Krakk-
arnir sjá þetta og finna. Þetta á að
geta verið grunnlag í tilverunni,
dauðinn.
Þannig finnst mér svolítið
leiðinlegt að draugasögur hverfa
og deyja út.
Þetta eru auðvitað íhugun
okkar um það sem tekur við að
loknu lífinu.“
Tæknin fælir frá drauga
Steinar Bragi tók viðtöl við miðla
um drauga og segir þá hafa verið
neikvæða á það að draugar væru
enn að hanga mikið í tilteknum
byggingum í borginni. Nútíminn
og tæknin fældi þá frá.
„Bíbí hjá Sálarrannsóknafé-
lagi Íslands hélt því fram að með
rafvæðingunni hefði draugum
fækkað mjög mikið. Enn meira
með útvarpsbylgjum, þráðlausu
neti og fleiru. Svo eru líka félags-
legar aðstæður, það gerist sjaldn-
ar að fólk deyr skyndidauða eða
átakamiklum dauða. Hún var bara
Lærdómur dauðans Steinari Braga fyndist
eðlilegt að ungt fólk lærði meira um dauðann.
„Þegar þú ert í tíunda bekk þá ætti auðvitað að
fara ferð í líkhús. Það þarf ekkert að segja neitt
um það sem þar er að sjá. Krakkarnir sjá þetta og
finna. Þetta á að geta verið grunnlag í tilverunni,
dauðinn.“
„Ég reyndi að fá
vinnu hjá lík-
skurðarmeistara á
Landspítalanum.
Kristjana Guðbrandsdóttir
blaðamaður skrifar kristjana@dv.is