Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1959, Blaðsíða 48

46*
Búnaðarskýrslur 1957
Vinnulaun móttekin í peningum hafa aukizt verulega á síðustu árum hjá
framleiðendum landbúnaðarafurða, einkum hjá búlausum, og meira en greidd vinnu-
laun. Sést þetta glögglega, ef gerður er samanburður áranna 1951, 1954 og 1957.
Þessi ár voru samanlögð móttekin vinnulaun í peningum og samanlögð greidd
vinnulaun hjá öllum framleiðendum landbúnaðarafurða sem hér segir (í þús. kr.):
1951 1954 1957
Móttekin vinnulaun ............... 54 090 81 036 122 108
Greidd vinnulaun.................. 56 441 63 246 79 813
Móttekin laun umfram greidd >2 351 17 790 42 295
Þannig var það aðeins lítið hærri upphæð, er allir landbúnaðarframleiðendur
samanlagt töldu sig hafa tekið á móti sem greidd vinnulaun en þeir greiddu sem
vinnulaun árið 1951. En árið 1957 voru laun þau, er þeir tóku á móti í peningum,
orðin 43,4 millj. kr. meiri en öll þau vinnulaun, er þeir töldu sig greiða.
En ef sams konar samanburður er gerður hjá bændum einum árin 1954 og
1957 eftir töflum XIII og XIV B (árið 1951 er ekki haft með, því að sérstakar
töflur um tekjur og gjöld bænda eru ekki fyrir bendi það ár), er hann sem liér
segir (í þús. kr.): 1954 19S?
Móttekin laun bœnda........................... 32 978 47 813
Kaupgreiðslur bœnda .......................... 62 502 78 853
Kaupgreiðslur umfram móttckin laun 29 524 31 040
Vinnulaun móttekin í fríðu eru fæði, húsnæði, þjónusta, skepnufóður o. fl.
Þessi vinnulaun námu alls 17 623 þús. kr. 1957, en 15 473 þús. kr. 1954, hvort
tveggja samkvæmt skattmati. Skattmat fæðis er endurskoðað árlega, en skatt-
mat annarra hlunninda að jafnaði ekki nema á nokkurra ára fresti. Af þessum
vinnulaunum mótteknum í fríðu hafa bændur fengið (samkvæmt töflu XIV B)
846 þús. kr. 1957, en 411 þús. kr. 1954. Er sú hækkun aðallega fólgin í auknum
hlunnindum í liúsaleigu (t. d. embættismanna, er jafnframt stunda búskap) og
betra framtali þeirra hlunninda og annarra.
Vinnulaun móttekin í fríðu af „búlausum“ eru því nær öll greidd af bændum.
Eins og gerð var grein fyrir í 11. kafla inngangsins eru launagreiðslur í fríðu
mjög vantaldar, og vinnulaun móttekin í fríðu eru þar af leiðandi einnig mjög
vantalin.
Vextir af innstœðum voru alls fram taldir 2 669 þús. kr. 1957 en 2 269 þús.
kr. 1954. Vaxtatekjur þessar munu að mestu taldar af vangá, þar eð þær eru skatt-
frjálsar og undanþegnar framtalsskyldu.
Tekjur af húseignum voru fram taldar alls 7 980 þús. kr. og eru þar með tald-
ar tekjur af eigin húsnæði. Þetta er nokkur hækkun frá 1954, en þá voru þessar
tekjur fram taldar alls 4 692 þús. kr. Munurinn stafar að talsverðu leyti af því,
að 1954 var þessum tekjum sleppt með öllu nokkru víðar en 1957. Hjá bændum
(tafla XIV B) námu þessar tekjur 1957 7 092 þús. kr. eða tæplega 1 150 kr. á bónda,
en mestur bluti bænda býr í eigin húsnæði. Kostnaður við húseignir var alls fram
talinn 1957 10 161 þús. kr., þar af hjá bændum 9 509 þús. kr., og eru þar þá ekki
taldir vextir af skuldum er á húseignunum hvíla, og oft ekki fyrning, nema að
litlu leyti. Árið 1954 nam fram talinn kostnaður við húseignir alls 6 296 þús. kr.,
þar af hjá bændum sérstaklega 5 987 þús. kr.
,,Aðrar tekjuril eru tekjuliðir 8—14 á aðalframtalsskýrslu. Þetta er að mestu
leyti styrkir og bætur frá almannatryggingum, en einnig sértekjur konu, ef nokkr-