Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1959, Blaðsíða 47

Búnaðarskýrslur 1957
45*
Samkvæmt skýrslum frá skattanefndum ætti dagkaupið við framleiðslu-
störf við landbúnað að hafa verið, talið í kr:
Börn og foreldrar 1951 1954 1957
Karlar á vinnualdri 27,58 39,03 54,20
Konur á vinnualdri 19,61 26,17 37,10
Unglingar og gamalmenni 14,60 21,34 34,60
Aðrir Karlar á vinnualdri 40,70 58,22 82,02
Konur á vinnualdri 26 49 33,37 45,31
Unglingar og gamalmenni 18,38 22,98 32,24
Þessar tölur eru mjög varhugaverðar að ýmsu leyti. í fyrsta lagi er margt
það, sem talið er kaupgjald, reiknað langt neðan við raunverulegt verðmæti, svo
sem fæði. Fæði karla til kaupgreiðslu 1957 var samkvæmt skattmati aðeins kr.
21,00 á dag, og fæði kvenna aðeins kr. 17,50. Er þó með fæðinu bæði þjónusta
(þvottur) og húsnæði. í öðru lagi er algengt á kjötframleiðslusvæðum, að nokkur
hluti kaupgjaldsins og jafnvel allt sé greitt í kindafóðrum, en þau voru reiknuð á
kr. 200,00 samkvæmt skattmati 1957, sem líka er of lágt. Hitt skiptir þó meira
máli, að oft er á einn eða annan hátt komizt hjá því að telja kindafóðrin til kaup-
gjalds, þó að kaup sé greitt í þeim í raun og veru. í þriðja lagi gætir þess nokkuð,
að þeir, sem þó vinna að búi, hafi jafnframt aðstöðu til tekjuöflunar utan þess,
og er tillit tekið til þess við kaupgreiðsluna, og bún sjálf þá oft að miklu leyti fólgin
í ýmsu því, sem ekki er reiknað búinu til gjalda, svo sem þjónustu, húsnæði, láni
á peningshúsum eða öðrum jarðarafnotum. En þó alls þessa sé gætt, er dagkaupið
samkvæmt skýrslunum óeðlilega lágt, og hefur þó ögn færzt nær réttu horfi frá
1951 til 1957.
12. Heildartekjur og -gjöld framleiðenda 1957.
Gross income and expenditure of agricultural producers 1957.
Töflur XIV A og B á bls. 54—57 sýna heildartekjur og -gjöld framleiðenda
landbúnaðarafurða og fjárfestingu í landbúnaði, tafla A heildartekjur og -gjöld
allra framleiðenda landbúnaðarafurða, en tafla B heildartekjur og -gjöld bænda
sérstaklega.
Tveir dálkar taflnanna, 1. tekjudálkur og 1. gjaldadálkur, eru með samtölum
úr töflum XI og XII, og vísast um þá til athugasemda og skýringa í 9. og 10. kafla
inngangsins, en í öllum öðrum tekju- og gjaldadálkum eru tekjur og gjöld sam-
kvæmt framtali á aðalframtalsskýrslu.
Vinnulaun mðttekin í peningum eru samkvæmt töflu A alls 122 108 þús. kr.,
en samkvæmt töflu B alls 47 813 þús. kr. Mismunurinn, 74 295 þús. kr., eru vinnu-
laun búlauss fólks, er einhverja landbúnaðarframleiðslu hefur, og eru þau að nokkru
leyti greidd af bændum fyrir landbúnaðarstörf og koma fram sem gjöld hjá þeim
(sjá töflu XIII B og 1. dálk töflu XII B). En launatekjur bænda, er fram koma
í töflu B, eru aðallega fyrir annað en landbúnaðarstörf. Sumt af þeim er þó fyrir
daglaunavinnu, og getur hún verið I þágu landbúnaðarins að talsverðu leyti, svo
sem vinna við jarðabætur og byggingar utan heimilis, en er einnig að verulegu
leyti við störf utan landbúnaðarins, svo sem við vegagerð og daglaunavinnu í
kauptúnum og kaupstöðum. En talsverður hluti þessara launa er fyrir ýmis opin-
ber störf, svo sem laun hreppstjóra, oddvita, presta og kennara, sem jafnframt
eru bændur.