Dagblaðið Vísir - DV - 12.10.2012, Qupperneq 26

26 Viðtal 12.–14. október 2012 Helgarblað
gæti verið ein og það myndi henta
mér mjög vel en var ekki lengi í para­
dís heldur fór allt á hvolf og ég hafði
enga stjórn á því sem var að gerast.
Það var bara ein allsherjarpanikk,“
segir hún og hlær.
„Hann þurfti að ganga svolítið á
eftir mér en ég held að honum hafi
ekkert leiðst það.
Við grínumst stundum með
það að hann sé flaggstöngin og
ég flaggið. Svo fylgi ég bara vind­
áttinni á meðan hann stendur stöð­
ugur á sínum stað. Á meðan hann
heldur alltaf ró sinni er ég eins og
dramapúðurtunna,“ segir hún hlæj­
andi og bætir því svo við að hún sé
nú öll að róast.
Hékk barnshafandi í öryggisól
Sara Dögg er klædd í þröngan kjól og
það fer ekkert á milli mála að hún er
barnshafandi. Um helgina hefst hins
vegar þriðja þáttaröðin af Press­
unni þar sem Sara Dögg fer sem fyrr
með aðalhlutverkið. Það var á miðju
tökutímabilinu sem hún uppgötv­
aði að annað barn væri á leiðinni
en sagði engum frá því. Þess í stað
klifraði hún á milli húsþaka hang­
andi í öryggisól eins og ekkert væri.
Nýja serían er dekkri og drama­
tískari en þær fyrri. Sara Dögg segir
að það hafi vissulega verið öðruvísi
að leika Láru verandi barnshafandi.
En ekki vegna þess að blaðakonan
Lára takist á við brjálæðinga og virð­
ist vera í eilífum vandræðum.
Frekar af því að Sara Dögg var
einbeittari en áður og upplifði sig
leiðinlega á setti. „Ég var ekkert í því
að stinga upp á því að við fengjum
okkur bjór saman. Eftir á upplifði
ég það eins og ég hefði verið vægast
sagt leiðinleg. Af því að ég þurfti að
passa betur upp á orkuna mína og
hjúpurinn í kringum mig varð stærri.
Ég var mjög meðvituð um að innra
með mér var nýr einstaklingur að
vaxa og dafna og ég þyrfti að passa
upp á hann. Þetta er mjög krefjandi
sería þannig að ég hugsaði bara um
það sem ég þurfti að gera og vann
vinnuna mína en var kannski ekki að
gefa mikið af mér á meðan.
En það eru allir að spá í sjálfa sig,
það var enginn að spá í mig. Ég var
að hugsa um mig en hinir, þeir voru
að hugsa um sig,“ segir hún glott­
andi. „Þetta er bara í hausnum á
manni.“
Fór strax á svið eftir fráfall
Það var lítið mál fyrir hana að halda
andliti og láta sem ekkert væri.
„Þetta voru líka gleðifréttir. Það er
verra þegar eitthvað erfitt gerist. Ég
hef verið í þannig aðstæðum, hef
farið á svið þegar einhver nákominn
mér er nýlátinn.“
Hún var að leika í Eilífri óham­
ingju þegar móðursystir hennar dó.
„Fjölskyldan hennar mömmu er
mjög lítil og þær voru bara tvær eftir
systurnar. Ég hafði verið hjá henni á
spítalanum fyrr um daginn og fékk
svo símtalið rétt áður en ég átti að
stíga á svið.
Það má örugglega deila um það
í einhverjum tilfellum hvort fólk
eigi að fara á svið eða ekki en það
er kannski ákveðin sjálfsbjargarvið­
leitni að halda áfram frekar en að
setjast niður og gráta. Kannski er
það afneitun í einhverjum tilfellum
en áfallið kemur alltaf til þín á end­
anum. Það er bara spurning hvenær
það gerist. Það er ekki rétt að dæma
hvernig fólk bregst við áföllum, hver
og einn verður bara að fá að gera
það sem honum hentar þá og þegar
hann stendur í þessum sporum.
Fólk hefur verið í alls konar að­
stæðum og er í alls konar aðstæðum
þegar það þarf að fara á svið. Það er
bara þannig.“
Vöruð við veikindum
Sara Dögg hefur reyndar tengsl yfir
í aðra heima og hefur stundum ver­
ið vöruð við því sem koma skal. „Ég
hef alltaf vitað að það væri eitthvað
annað og meira en bara við í þessari
veröld. Mig á það til að dreyma fyrir
hlutum og hef haldið draumadag­
bækur þannig að ég er farin að
átta mig á ákveðnu mynstri. Ef mig
dreymir eitthvað tvisvar eða þrisvar
þá fer ekki á milli mála að það sé ver­
ið að reyna að segja mér eitthvað.“
Það gengur þó misvel að ráða í
draumana. Stundum veit hún hvað
er verið að segja henni og stundum
ekki. Það fór til dæmis ekki á milli
mála þegar hana dreymdi mann
sem hét Óskar og færði henni fal­
legan blómvönd á sama tíma og hún
var beðin um að koma í prufur fyrir
Pressuna sem Óskar Jónsson leik­
stýrir.
„Á tímabili fannst mér þetta
mjög íþyngjandi og ég skildi ekki
af hverju í ósköpunum það væri
verið að segja mér frá einhverju nei­
kvæðu sem ætti eftir að gerast. Það
var að gera mig brjálaða að vita af
yfirvofandi veikindum. Svo þegar
veikindin brustu á fattaði ég að það
var búið að undirbúa mig fyrir áfall­
ið og á meðan aðrir voru í sjokki
gat ég verið jarðbundin, sterk og til
staðar. Þannig náði ég sátt.“
Óttaðist verur annarra heima
Allavega tvisvar hefur henni þó
ekki staðið á sama og verið virki­
lega hrædd við þessa vitund. Í fyrra
skiptið var hún bara barn sem lá á
milli svefns og vöku í rúminu, í ein­
hvers konar hugleiðslu þar sem hún
bar upp spurningar og fékk svör.
„Allt í einu fór ljósið í herberginu á
fullt og ég fann að það var einhver
þar inni, það hitnaði allt og ég varð
skíthrædd.“
Seinna skiptið átti sér stað þegar
hún var orðin kona, ung kona sem
var flutt að heiman, og bjó ein. Hún
fann að það var einhver inni hjá
henni og orkan var ekki góð. Hún
varð hrædd og fór út. „Ég keyrði
um miðja nótt á náttfötunum til
mömmu og skreið upp í til hennar
með þetta talnaband,“ segir hún
og bendir á talnaband sem vafið er
um lítinn kistil sem stendur á kerta­
bakka á stofuborðinu. Talnabandið
er hennar verndarband, hún fékk
það hjá mömmu sinni og þegar
hana dreymir virkilega illa þá grípur
hún um það og heldur því hjá hjarta
sínu.
Hún dregur fæturna að sér og
situr eins og meyja í miðjum sófa
sem er frá gamalli tíð, grænn eins
og talnabandið og minnir einna
helst á blævæng í annan endann.
Allt í kring eru hlutir sem henni
þykir fallegir, fornminjar frá Grikk­
landi, listaverk og ljóð kvenna.
Hún horfir í kringum sig og afsak­
ar draslið, sem er þó ekkert, og seg­
ir að mamma sín sé sjötug í dag og
því hafi fjölskyldan komið saman og
fagnað hér í gær.
En talandi um mömmu, aftur
að nóttinni dimmu þegar hún ók á
ofsahraða með hjartað í buxunum
heim til hennar. „Við getum orðað
það þannig að ef lögreglan hefði
séð til mín þá hefði ég verið tekin.
Ég var virkilega hrædd. En þá var
það þannig að ég var búin að vera
mikið úti að skemmta mér, drekka
vín og krukka í spilum á sama tíma.
Það er ekki góð blanda og ég fékk
það í hausinn,“ segir hún og bætir
því að hún hafi hætt snarlega, bæði
í djamminu og krukkinu. „Það leið
langur tími þar til að ég fór aftur að
spá í spil.“
Leggur hendur á fólk
Annars hefur þetta alltaf fylgt henni,
draumarnir, að fá að vita eitthvað
fyrirfram og skynja hvað er að ger­
ast hjá fólki, „… það er kannski þess
vegna sem ég treysti fólki ekki svo
glatt,“ segir hún sem á svo auðvelt
með að lesa fólk og spáir reglulega í
spil – fyrir sig og vinkonur sínar.
Átján ára fór hún að læra ilmolíu­
nudd og nú gerir hún tilraunir á vin­
um og vandamönnum á bekk inni
í herbergi. „Ég er bara að leggja
hendur á fólk,“ segir hún hlæjandi.
„Það mætir meira að segja og vill
það! Þetta er óskiljanlegt,“ segir hún
og bætir því við að það sé eflaust
bara af tómum þrælsótta. Svo vill
hún undirstrika að hún geri þetta
gratís – það sé eins gott að skattur­
inn viti af því.
Öllu alvarlegri viðurkennir hún
að þetta sé svolítið magnað. „Það
gerist alltaf eitthvað í líkaman­
um þegar ég fer að vinna með fólk,
hvort sem ég er að setja hendur á
fólk eða nudda það. Ég veit hvar því
verkjar og hvað það þarf. Þar kemur
þessi sterka tilfinning inn, þetta er
góð æfing í því að hlusta á innsæið.“
Spurð hvernig hún viti hvort hún
sé að hlusta á innsæið eða eitthvað
rugl í höfðinu á sér fer hún bara að
hlæja og segist ekki vita það. „Ég
er fullkomlega ófullkomin í þessu.
Stundum hef ég haldið að það sé
innsæið en síðan hefur komið í ljós
að það var bara tómt rugl í hausn­
um á mér eða hjartað að fara með
mig í einhverja vitleysu. Það krefst
þjálfunar að geta greint þar á milli.
En innsæið er einhver já­tilfinning,
eitthvað sem segir þér að þú sért að
gera rétt eða rangt. Stundum veit ég
ekkert hvað er hvað og það er verst
þegar ég er stressuð vegna ein­
hverra ákvarðana og þarf virkilega
á innsæinu að halda. Þá eru tilfinn­
ingarnar oft ráðandi.“
Verndarinn birtist henni
Hún situr þarna í sófanum, teygir sig
í tebollann á borðinu, sýpur á teinu
og strýkur svo yfir bumbuna. Á síð­
ustu árum hefur hún þurft að vinna
mikið með sjálfa sig og um leið hef­
ur opnast meira fyrir þessar víddir.
„Ég þurfti að ganga í gegnum þetta
þroskatímabil, það var sárt og ég
þurfti að standa í báða fæturna og
gefa því tíma. Ég er að stækka á alla
kanta,“ segir hún og brosir út í ann­
að.
„Ég var búin að vera í svolítilli
sjálfsvinnu þegar það opnaðist
svona rækilega fyrir þetta og það var
stórkostlegt. Það opnaðist fyrir mér
nýr heimur og ég náði sambandi við
það sem við getum kallað verndara.
Það var þvílík Guðsgjöf, eftir það get
ég ekki verið einmana, því ég veit að
það er sterkt net í kringum okkur og
við erum aldrei ein.“
Verndarann hitti hún í hug­
leiðslu. Áður hafði hún fengið alls
kyns vísbendingar um hvar og
hvernig henni myndi takast að opna
á þetta samband. Hún ákvað að
treysta því og elta vísbendingarnar,
sem birtust henni meðal annars í
draumi. „Á endanum birtist hann
mér, hann var í blárri kúlu og hélt
sig fjarri en sendi mér orku. Ég fann
fyrir því í hverri einustu frumu í
líkamanum, það var eins og mér
hefði verið stungið í samband við
rafmagn, hver einasta fruma var
endurhlaðin og endurforrituð. Ég
var öll önnur á eftir.“
Hann færði henni líka skilaboð
sem hún skrifaði niður og allt sem
þar kom fram hefur ræst. „Ég var
að ganga í gegnum ákveðna hluti í
mínu lífi og hann leiddi mig í gegn­
um það. Hann fylgir mér enn og við
spjöllum saman,“ segir hún bros­
andi.
Nú þegar sköpunin hefur gert
það að verkum að hún fer stækk­
andi á annan veg er hún þó hálf­
sambandslaus. „Þá verð ég svo jarð­
bundin. En það er allt í lagi, þetta er
komið til að vera og er hluti af mínu
lífi. Á sama tíma reyni ég að van­
meta ekki eigið innsæi og treysta
ekki um of á einhvern annan. Styrk­
urinn liggur fyrst og fremst hjá mér.
Ég kem ein í þennan heim og fer
héðan ein, en það þýðir ekki að ég
fari ein um. Það eru allir boðnir og
búnir til þess að hjálpa mér í gegn­
um þessa jarðarför.“
Nýir tímar framundan
Í kjölfar efnahagshrunsins varð
ákveðin endurskoðun í samfé­
laginu og samhliða því hefur Sara
Dögg verið að endurskilgreina
sjálfa sig. „Eins og ég sé þetta þá er
kreppan hluti af fæðingarhríðunum
yfir í nýjan tíma, eða kannski bara
fæðingin sjálf. Eins og mér hefur
verið sýnt þetta þá verða þetta tímar
meiri kærleika og samúðar, þar sem
við hugsum hvert um annað. Það
verður meira ljós og minna myrkur.
En það verður dálítið svart áður en
birta tekur. Myrkrið reynir í lengstu
lög að draga okkur af leið og blekkja.
Það nægir að hugsa um ástandið á
Sýrlandi í þessu samhengi.
Það er eins og hulan sem hefur
þakið jörðina sé að léttast og
þynnast og leiðbeinendur okkar og
verndarar komast betur að okkur.
Við þurfum líka að bjóða þeim til
okkar. Í þessu samhengi er við hæfi
að minnast á mátt bænarinnar,
því yfirleitt fær maður það sem
maður biður um svo það er eins
gott að maður sé viss um að maður
raunverulega vilji það sem um er
beðið. Stundum kemur það til mín
í annarri mynd en ég bjóst við, svo
átta ég mig á því að það var akkúrat
þetta sem ég þurfti til að komast
lengra á þroskaferlinu. Þá er ég ekki
að tala um veraldlegar óskir heldur
eitthvað stærra en það, eitthvað
sem ekki er hægt að taka frá manni.“
Sannleikurinn er ekki átakalaus
Henni er alltaf minnisstætt þegar
hún var unglingur í sveitinni að
horfa á stríð hefjast í beinni út­
sendingu frá Persaflóanum og
Hekla byrjaði að gjósa fyrir utan
stofugluggann á sama tíma. „ Síðan
hef ég ekki efast um tengsl okkar
við náttúruna. Mín tilfinning er sú
að í öllum þessum jarðhræringum
sem hafa átt sér stað upp á síðkastið
á jörðinni séu skýringar sem ná
lengra en vísindin.
Það er ekki einleikið hvað búið er
að traðka á jörðinni í gegnum árin
þá sérstaklega á okkar öld, þegar við
ættum að vera upplýst. Og hvað?“
spyr hún ákveðin. „Bjuggumst
við við því að það myndi ekki hafa
áhrif?
Eins og ég sé þetta þá er jörðin
að brjótast um í fæðingarhríðum
inn í nýja tíma, hún hristir af sér
neikvæða orku sem hefur umlukið
hana og öll erum við með í þessu.
Hvert og eitt okkar. Búin að burðast
með fortíðarfarangur, jafnvel á milli
lífa sem við ýmist erum að sligast
undan og skiljum ekki hvað amar
eiginlega að okkur, eða við ríghöld­
um í vegna ótta við að sleppa.
Þetta er eins og ein allsherjar­
vorhreingerning. Gömul mynstur
eru brotin upp og sannleikurinn
fær að líta dagsins ljós í mörgum
fjölskyldum og samfélögum. Sem
er síður en svo endilega átaka­
laust. En nauðsynlegt engu að síð­
ur. Ég hef hins vegar alveg óbilandi
trú á okkur í þessu stóra verkefni á
merkilegum tímum.“
Lifði í blekkingu
Engu að síður er óhjákvæmilegt að
líta í eigin barm þegar svona stend­
ur á. „Þegar við förum að skoða
þetta umhverfi sem við búum í og er
stútfullt af yfirborðsmennsku eykst
bilið á milli þess sem er fals og ekta.
Allt í einu blasir það svo við og það
á líka við um þætti í mínu eigin fari.
Ég lifði í blekkingu, út frá hugmynd­
um sem ég hafði um sjálfa mig, og
sá það svo áþreifanlega.“
Eftir skilnað þurfti hún að finna
sinn tilverurétt upp á nýtt og til að
finna styrkinn aftur þurfti hún að
gera það sem hjarta hennar lá næst.
Það var líka spurning um að finna
sinn stað í tilverunni. Hún var að
leika í leikhúsinu en fann að það var
ekki rétt, ekki þá, ekki fyrir hana. „Í
leikhúsinu varð ég að hafa ástríðu
og framkvæmdavilja til að takast á
við mín verkefni en ég gekk á vegg
þar sem ég fann að þetta var ekki til
staðar. Samt hafði ég mjög sterkar
taugar til leikhússins sem gerði
þetta tímabil þeim mun erfiðara.
Ég var búin að fara í gegnum
fjögurra ára leiklistarnám til þess að
standa þarna og skildi ekki af hverju
ég gat ekki notið þess, hvaða vesen
þetta væri á mér og dómharkan sem
því fylgdi var rosaleg.
Svo sat ég inni í eldhúsi að spjalla
við vitringinn hann föður minn og
spurði af hverju ég gæti ekki bara
verið almennileg, af hverju ég gæti
ekki bara tekið þetta með trompi
eins og sumar vinkonur mínar en
hann hló bara og sagði þessa gullnu
setningu sem opnaði nýjar dyr fyr­
ir mér: „þú veist að við erum ekki
saman burðarhæf.“
Við getum ekki borið okkur
saman við aðra, það sem er rétt fyr­
ir aðra er ekkert endilega rétt fyrir
mig, það er ekki mín leið. Við erum
öll svo ótrúlega ólík.
Þetta var algjör hugljómun fyrir
mér. Ég var í alvörunni búin að vera
að fárast yfir því að ég væri eins og
ég er.“
Á leið upp brekkuna
Þetta var svo sem ekki í fyrsta sinn
sem Sara Dögg tók U­beygju í líf­
inu. Vinkonu hennar dreymdi eitt
sinni draum þar sem hún var að
renna sér niður brekku á snjó­
þotu ásamt annarri vinkonu. Nema
hvað á leiðinni niður mættu þær
Söru Dögg sem var á leiðinni upp
brekkuna á rauðri snjóþotu. „Þær
fóru báðar í viðskiptafræði og gera
stundum grín að þessu, spyrja hvort
ég sé nú að fara aftur upp brekk­
una. Það er einhver uppreisnarsegg­
ur í mér, einhver bogmaður. Það
„Við getum orð-
að það þannig að
ef lögreglan hefði séð til
mín þá hefði ég verið tek-
in. Ég var virkilega hrædd.
„
Ég er
bara að
leggja
hendur
á fólk