Úr þjóðarbúskapnum - 01.12.1966, Page 37

IÐNÞRÓUN Á ÍSLANDI
1949—1952 (sjá 3. kafla hér að framan). Af
einstökum greinum kvað mest að samdrætti
atvinnu í fiskiðnaði árin 1948 og 1949, í tré-
smíði og málmsmíði 1950, og í iðnaði almennt
nema fiskiðnaði árin 1951 og 1952. Má því
líta almennt á tímabilið 1948—1952 sem tölu-
vert erfiðleikatímabil í iðnþróuninni.
Tímabilið 1951—1952 var einmitt reynt að
draga úr höftunum, sem landið hafði búið
við frá kreppuárunum, en sú tilraun mistókst,
og haftaskeiðið framlengdist fram að sjöunda
tugi aldarinnar.
Það er eftirtektarvert, að árin 1950 og 1951
var mikið blómaskeið í atvinnu í fiskiðnaði,
og sýnir það greinilega eiginþróun fiskiðnað-
arins. Atvinna í fiskiðnaði er fyrst og fremst
háð aflabrögðum en síður almennum efna-
hagslegum öflum, sem hafa sterk áhrif á aðr-
ar iðngreinar. Þá hefur það í þessu tilfelli
sennilega haft töluverð áhrif, að gengi krón-
unnar var fellt tvívegis árin 1949 og 1950.
Hefur það orðið til að efla fiskiðnaðinn, sem
vinnur fyrir erlendan markað, en fremur til
að veikja annan iðnað, sem vinnur fyrir inn-
lenda markaðinn, þar sem eftirspurn minnkar
við minnkandi kaupgetu.
1953-1954.
í kjölfar þessa mesta samdráttartímabils at-
vinnu í íslenzkum iðnaði komu síðan tvö
blómaár, árin 1953 og 1954, þegar atvinnan
jókst meira en nokkru sinni fyrr eða síðar á
umræddu tímabili, eða um 33% á tveimur ár-
um. Allar greinar iðnaðar tóku þátt í þessari
blómstran, en mest var hún þó áberandi í
fiskiðnaðinum, þar sem vinnuafl jókst um
hvorki meira né minna en 58% á þessum tveim-
ur árum. Fóru þar saman áhrif löndunarbanns-
ins á ísfiski í Bretlandi og áhrif Marshall-að-
stoðarinnar, sem kom hraðfrystiiðnaðinum sér-
staklega til góða.
Þetta voru einnig ár mestrar varnarliðsvinnu.
Hún hófst að marki árið 1952, náði hámarki
1953 — yfir 2500 manns —, og síðan dró úr
henni aftur árin 1955 og 1956. Þegar þess er
gætt, hve mikið vinnuafl var bundið við varn-
arliðsframkvæmdir árin 1953—1954, er atvinnu-
aukningin í iðnaði þessi árin enn athyglis-
verðari.
1955-1957.
Tímabilið 1955—1957 varð aftur samdráttur,
einkum í fiskiðnaði. A þessum þremur árum
minnkaði atvinna í fiskiðnaði um 9%. Hvað
annan iðnað snertir, virðist árið 1956 hafa
verið allgott, en árin 1955 — mikið verkfalls-
ár — og 1957 slæm. Sömu tröppuþróun sýna
málmsmíði, fatagerð og vefjariðnaður. í heild
óx atvinna aðeins um 4% þessi þrjú ár.
1958-1960.
Næsta uppgangstímabil náði yfir árin 1958—
1960. í málmsmíði og vefjariðnaði stóð það
yfir allt tímabilið, í fiskiðnaði einkum árin
1958 og 1960, í trésmíði, efnaiðnaði og stein-
efnaiðnaði (þ. á. m. stóriðju) árið 1959.
1961-1962.
Samdrátturinn um 200 vinnuár, sem varð
árið 1961, kom eingöngu fram í málmsmíði,
samfara því að atvinna í fiskiðnaði stóð í stað.
Arið eftir varð svo aftur aukning í öllum grein-
um nema vefjar- og fataiðnaði, þar sem smá-
vægilegur samdráttur varð.
Hér er rétt að geta þess, að gengi krónunn-
ar var fellt tvívegis árin 1960 og 1961 og að
árið 1961 var óvenju mikið verkfallsár. Um
þetta leyti var hafizt handa um víðtækt af-
nám innflutningshamla og lækkun tolla, en
vegna skorts á tölulegum upplýsingum eru
hér ekki tök á að meta áhrif þess á atvinnu
í iðnaði.
Áratuginn 1941—1951 varð atvinnuaukning
í iðnaði 96%, áratuginn 1945—1955 varð hún
71%, áratuginn 1950—1960 varð hún 60% og
áratuginn 1952—1962 varð hún 84%.
35