Fréttablaðið - 22.12.2014, Page 1

FRÉTTIR
MEST LESNA
DAGBLAÐ Á ÍSLANDI*
*Samkvæmt prentmiðlakönnun Capacent Gallup apríl-júní 2014
Mánudagur
Sími: 512 5000
22. desember 2014
300. tölublað 14. árgangur
SKOÐUN Ásbjörn Björg vins-
son vill láta náttúruperlurnar
njóta vafans. 34
MENNING Jónas Sen gerir
upp klassíska tónlistarárið
2014 og er harla glaður. 44
LÍFIÐ Tólf ára sópran-
söngvari syngur á tvennum
jólatónleikum. 70
SPORT Tíu íslenskir þjálf-
arar koma til greina sem
næsti þjálfari West Wien. 60
Í fyrra vorum við á Íslandi til 18. desember en eyddum jól-unum á Korsíku. Mér fannst þá eins og jólin væru búin þegar við komum út í hitann, eftir að hafa verið hér í snjó og jólaljós-um, með jólalögin í eyrunum,“ segir Guðrún Anna Matthíasdótt-ir, en hún býr á eyjunni Korsíku ásamt manni sínum, Raphael Leroux.
Þetta á ið
ÁTVEISLA FRAM UNDIR MORGUNHEIMILI Guðrún Anna Matthíasdóttir býr á eyjunni Korsíku ásamt manni sínum en þar stendur jólaborðhaldið fram á nótt. Í ár njóta þau hvítra jóla heima á Íslandi en Guðrún á barnabók í jólabókaflóðinu.
MARGNOTA POKIRoll up bin kallast pokar eftir Michael Charlot. Pokarnir eru úr vatnsþéttu og sterku plasti og er ætlað að þjóna ýmsum hlutverkum. Pokann má nota sem blómapott, ruslafötu, ísfötu og dótakassa. Hægt er að ráða stærð pokans með því að rúlla niður efsta kantinum.
SÉRBLAÐ
Fólk
2
DAGAR
TIL JÓLA
OPIÐ TIL 22
Í KVÖLD
Miðasala | 568 8000 | borgarleikhus.is
Gjafakort
Borgarleikhússins
Gjöf sem lifnar við
Sími 512 4900 landmark.is
Eitt verð, allar stærðir!
STJÓRNSÝSLA Ríkisendurskoðun
hefur ákveðið að hefja stjórnsýsluút-
tekt á samstarfssamningum mennta-
og menningarmálaráðuneytisins við
rannsóknarfyrirtækið Rannsóknir
og greining ehf. Telur Ríkisendur-
skoðun fullt erindi að kanna nánar
hvernig málum er háttað með gerða
samninga og hvort þeir standist lög
og reglur. Forkönnun Ríkisendur-
skoðunar er nú lokið með þeirri
niður stöðu að kafa þurfi frekar ofan
í samvinnu og samskipti ráðuneytis-
ins við fyrirtækið.
Sjónum verður meðal annars
beint að því ferli sem viðhaft var
hjá ráðuneytinu þegar ákvörðun var
tekin árið 1999 um að útvista þeim
æskulýðsrannsóknum sem Rann-
sóknarstofnun uppeldis- og mennta-
mála hafði sinnt fram að því. Þær
rannsóknir runnu inn í einkahluta-
félag án þess að aðrir gætu boðið í
það verk eða keypt rannsóknarhlut-
ann af menntamálaráðuneytinu.
Fréttablaðið greindi frá því þann
30. september að Rannsóknir og
greining ehf. hefði frá árinu 2006
fengið yfir fimmtíu milljónir króna
frá hinu opinbera í gegnum samning
við menntamálaráðuneytið. Síðasti
samningur við fyrir tækið var undir-
ritaður 12. janúar 2009. Hann var af
þeirri stærð að lög um opinber inn-
kaup heimiluðu ekki samningagerð
án þess að útboð hefði farið fram.
Kristín Kalmansdóttir, sviðsstjóri
stjórnsýslusviðs Ríkisendurskoð-
unar, taldi fullt tilefni til að skoða
umrædda samninga. Við aðalúttekt-
ina verður kannað hvort ákvarð-
anataka um framhald rann-
sóknanna var í samræmi við
lög og reglur, þar á meðal lög
um opinber innkaup. Þá verð-
ur sjónum beint að því hvort
gætt hafi verið jafn ræðis í
styrkveitingum ráðuneyt-
isins til málaflokksins og
hvernig aðgengi að gögn-
um sem aflað er fyrir
opinbert fé er háttað.
„Ríkisendurskoðun
telur fullt tilefni til að
taka umræddan samning til skoðun-
ar. Samkvæmt 4. grein laga um opin-
ber innkaup taka þau til samninga
um fjárhagslegt endurgjald og hafa
að markmiði framkvæmd verks, sölu
vara eða veitingu þjónustu,“
sagði Kristín þann 30.
september síðastlið-
inn. Stefnt er að því
að Ríkisendurskoðun
birti niðurstöður aðal-
úttektar í opinberri
skýrslu til Alþingis í lok
febrúar 2015. - sa
Stjórnsýsluúttekt hafin
á samningum ráðuneytis
Ríkisendurskoðun hefur ákveðið að hefja stjórnsýsluúttekt á samningum ríkisins við Rannsóknir og greiningu ehf.
Forkönnun sögð gefa fullt tilefni til að skoða málin betur og kanna hvort gerðir samingar standist lög og reglur.
Bolungarvík 0° NA 16
Akureyri -1° NA 8
Egilsstaðir 1° NA 10
Kirkjubæjarkl. -2° N 8
Reykjavík 0° NA 8
NA hvassviðri NV-lands og snjókoma,
en bjartviðri S og SV-til. Hiti um eða yfir
frostmark við sjávarsíðuna en annars frost
1-5 stig. 4
SKELKUÐ Fjöldi manns heimsótti Jólaþorpið í Hafnarfi rði um helgina og upplifði þar jólastemningu. Þeirra á meðal voru Ásdís
Hulda og Þóra Arnórsdóttir, móðir hennar, en eitthvað virðist jólasveinninn hafa hrætt stúlkuna. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
SVEITARSTJÓRNARMÁL Rétt rúm 2,9
prósent íbúa Reykjavíkur búa í
göngufæri við næstu vínbúð. Þetta
kemur fram í umsögn umhverfis-
og skipulagssviðs borgarinnar um
tillögu sjálfstæðismanna þar sem
lagt er til að borgarstjórn skori á
Alþingi að samþykkja frumvarp
um að áfengi megi selja í almenn-
um verslunum.
Í borginni búa um 120 þús-
und manns og af þeim um 3.500 í
göngufæri við vínbúð.
„Áfengi er hluti af neysluvöru
borgarbúa og ljóst að fáar og illa
staðsettar áfengisverslanir rík-
isins vinna gegn markmiði aðal-
skipulags, að umhverfi daglegrar
verslunar borgarbúa verði hverfis-
væddara,“ segir meðal annars í
ályktunartillögunni sem borgar-
stjórn vísaði til umsagnar hjá
umhverfis- og skipulagssviði.
Göngufæri er skilgreint sem
fjögur hundruð metra fjarlægð frá
áfangastað. - gar / sjá síðu 16
VÍNHILLA Líkast til fara fáir gangandi að
sækja fljótandi veitingar í áramótafagnað-
inn fram undan. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Fyrirkomulag vínbúða ÁTVR styður ekki markmið aðalskipulags Reykjavíkur:
Tæp 3% í göngufæri við vínbúð
STJÓRNSÝSLA Einkahlutafélagið
Rannsóknir og greining ehf. hefur
frá árinu 2006 fengið yfir 50 millj-
ónir króna frá hinu opinbera, í gegn-
um samning við menntamálaráðu-
neytið, til að vinna að rannsóknum
á högum ungs fólks.
Ekki var leitað útboðs eða tilboða
annarra aðila sem sinna æskulýðs-
rannsóknum vegna þessara styrkja.
Í fjárlögum ár hvert er liður undir
æskulýðsmálum sem nefnist æsku-
lýðsrannsóknir. Frá árinu 2006
hefur 57 milljónum króna verið
varið í málaflokkinn og meginþorri
þess fjármagns sem fer í málaflokk-
inn rennur til Rannsóknar og grein-
ingar.
Kristín Halldórsdóttir, sviðs-
stjóri stjórnsýslusviðs Ríkisendur-
skoðunar telur fullt tilefni til að
skoða þennan samning nánar.
„Ríkis endurskoðun hefur á undan-
förnum árum haft samningamál
ráðuneytanna til sérstakrar skoð-
unar og birt samtals tíu skýrslur
um þau mál. Með hliðsjón af athuga-
semdum Ríkisendurskoðunar er
varða samningamál ráðuneytanna
telur stofnunin fullt tilefni til að
taka umræddan samning til skoð-
unar,“ segir hún. Sögu einkahluta-
félagsins má rekja aftur til ársins
1997 þegar Björn Bjarnason, þáver-
andi menntamálaráðherra, ákvað
að leggja niður Rannsóknarstofnun
uppeldis- og menntamála (RUM).
Upp úr því varð til Námsmatsstofn-
un en rannsóknarhluti RUM var gef-
inn eftir til nýstofnaðs fyrirtækis,
Rannsókna og greiningar ehf., sam-
kvæmt ákvörðun Björns. Á þessum
tíma, frá 1997-1998, var Inga Dóra
Sigfúsdóttir, eigandi Rannsókna og
greiningar ehf., í hálfu starfi fyrir
menntamálaráðherra, Björn Bjarna-
son, og í hálfu starfi hjá rannsókn-
ardeild Rannsóknarstofnunar upp-
eldis- og menntamála. Einnig var
hún aðstoðarmaður bæði Davíðs
Oddssonar og Ólafs G. Einarssonar
á kjörtímabilinu 1991-1995.

- sa / sjá síðu 8
50 milljónir króna fram hjá
lögum um opinber innkaup
Einkahlutafélag, sem stundar æskulýðsrannsóknir og er í eigu fyrrverandi aðstoðarmanns Davíðs Oddssonar,
hefur fengið samtals um 50 milljónir frá ríkinu frá árinu 2006. Samningur var undirritaður í byrjun árs 2009
fram hjá lögum um opinber innkaup. Ríkisendurskoðun vill taka samninginn til skoðunar.
FRÉTTIR
„Benecos-snyrtivörurnar hafa slegið í
gegn hér á landi fyrir þær sakir að þær
eru lífrænt vottaðar, náttúrulegar og
á verði sem ekki hefur áður sést hér
á landi á slíkum vörum. Það er því vel
þess virði að skoða þessar vörur,“ segir
Elísabet Guðmundsdóttir, viðskipta-
stjóri snyrtivara hjá Gengur vel. „Einnig
hefur mikil vitundarvakning orðið
úti um allan heim um innihaldsefni
snyrtivara. Rannsóknir sýna að sum
innihaldsefni snyrtivara hafa fundist í
krabbameinsæxlum og því er það mikil-
vægt nú sem aldrei fyrr að vera vel upp-
lýstur um þau,“ segir Elísabet.
MÆLIR MEÐ BENECOS
„Fyrir mörgum árum byrjaði ég að
skipta yfir í eiturefnalausar og lífrænar
snyrtivörur af því mig langaði ekki til
að bera á mig efni sem ég þekkti ekki og
vissi ekki hvaða áhrif myndu hafa á mig
og mína. Á þessum tíma gekk ég með
fyrsta barnið mitt. Þar sem húðin er
stærsta líffærið og allt sem við berum
á hana fer inn í líkamann og þaðan út í
blóðrásina og hefur þannig áhrif á alla
líkamsstarfsemina fannst é
mjö
FRÁBÆRAR
SNYRTIVÖRUR
GENGUR VEL KYNNIR Benecos, þýsku snyrtivörurnar sem hlotið hafa fjölda
viðurkenninga, eru lífrænt vottaðar og náttúrulegar snyrtivörur.
HEILSUTORG HÁSKÓLANEMA
Heilsutorg háskólanema hefur starfsemi 7. október.
Á Heilsutorgi geta nemendur Háskóla Íslands sótt heild-
ræna heilbrigðisþjónustu en þjónustuna veita nemendur
í framhaldsnámi við Heilbrigðisvísindasvið undir hand-
leiðslu leiðbeinenda. Nánar á heilsugaeslan.is.
10-70%afslátturaf völdum ö
BarskáparGlerskáparSkenkarSpeglarSófaborðBókahillur
SófasettTungusófarHornsófarStakir sófarBorðstof b
SÍÐUSTU DAGAR
ÚTSÖLUNNAR
BARNAAFMÆLI
ÞRIÐJUDAGUR 30. SEPTEMBER 2014
Kynningarblað
Kyn ingarblað
ÞJÓNUSTA
ÞRIÐJUDAGUR 30. SEPTEMBER 2014
VIÐ FATLAÐA OG LANGVEIKA
M
EST LESNA
DAGBLAÐ Á ÍSLANDI*
*Samkvæmt prentmiðlakönnun Capacent Gallup apríl-júní 2014
Þriðjudagur
14
3 SÉRBLÖÐÞjónusta við fatlaða og langveika |
Barnaafmæli | Fólk
Sími: 512 5000
30. september 2014
229. tölublað 14. árgangur
Með hliðsjón af
athugasemdum Ríkisendur-
skoðunar … telur stofnunin
fullt tilefni til að taka
umræddan samning til skoðunar.Kristín Halldórsdóttir,
sviðsstjóri hjá Ríkisendurskoðun.
MENNING Konan við
1000°er sigur fyrir lista-
menn Þjóðleikhússins. 22
LÍFIÐ Verzlingar setja upp
Rómeó og Júlíu með nýstár-
legum hætti. 30 SPORT Atli Guðnason hélt
upp á þrítugsafmælið sitt
með glæsibrag. 26
Opið allan sólarhringinní Engihjalla, Vesturbergiog Arnarbakka
THE MORE YOU USE ITTHE BETTER IT LOOKS
Bolungarvík
7° S 8
Akureyri
9° S 6
Egilsstaðir
11° SA 13
Kirkjubæjarkl. 9° S 9
Reykjavík
8° SSV 11
HVASSVIÐRI Í dag verða sunnan 10-18
m/s, hvassast SV-til í fyrstu. Víða rigning
en úrkomulítið NA-til Hiti 6-11 stig. 4
VEÐRIÐ VELDUR USLA Stormasamt veður lék íbúa á höfuðborgarsvæðinu og víðar grátt í gær. Samkvæmt Veðurstofu Ís-
lands er ný lægð komin upp að landinu sem er þó minni um sig en krappari. Hvassviðri og væta munu fylgja henni um allt land
nema á Norðausturlandi. Veðrið verður verst vestast á landinu í dag og verður vikan vætu- og vindasöm um nánast allt land.
„Þetta er týpískt haustlægðatímabil eins og það er aktívast og markar það að haustið er sannarlega komið,“ segir Teitur Arason,
veðurfræðingur hjá Veðurstofu Íslands.
FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
SKOÐUN Þröstur Ólafsson
skrifar um tangarhald bænda
á íslensku þjóðinni. 16
LÖGREGLUMÁL Maður sem grun-
aður er um að hafa orðið eigin-
konu sinni að bana í Stelkshól-
um á laugardag heldur því fram
að konan hafi framið sjálfsvíg.
Í tilkynningu frá lögreglu
segir að þrengt hafi verið að
öndunar vegi konunnar svo hún
hlaut bana af. Samkvæmt heim-
ildum Fréttablaðsins var notast
við einhvers konar band eða
snæri við verknaðinn.
Farið hefur verið fram á geð-
mat yfir manninum. Eftir því
sem Fréttablaðið kemst næst
hefur maðurinn ekki átt við
alvarleg geðræn vandamál að
stríða.Barnaverndarnefnd hefur
unnið að því að koma börnum
hjónanna í vistun hjá vinafólki,
þar sem engir nánir ættingjar
þeirra búa hér á landi. Bróðir
konunnar er hins vegar á leið til
landsins frá Póllandi.

- hó / sjá síðu 6
Heldur fram sakleysi sínu:
Segir um sjálfs-
víg að ræða
NEYTENDUR Neytendastofa hefur
bannað Íslandsbanka að beita
ákvæði um endurskoðun vaxta
vegna fasteignaláns sem tekið
var á árinu 2005.
Sigurður Freyr Magnússon tók
sex milljóna króna verðtryggt
lán með 4,15 prósenta vöxtum
hjá Íslandsbanka. Í skilmálum
lánsins, eins og mörgum fleir-
um, var kveðið á um að bank-
inn gæti breytt vöxtum að fimm
árum liðnum. Ef Sigurður felldi
sig ekki við slíka ákvörðun gæti
hann greitt upp lánið.
Í fyrra fékk Sigurður til-
kynningu frá bankanum um að
vextirnir myndu hækka í 4,85
prósent. „Ég gerði ráð fyrir
því þegar ég tók lánið að vextir
myndu lækka á markaði og þá
fengi maður lægri vexti en því
var ekki að heilsa,“ segir Sig-
urður. Hann benti meðal annars
á að ekki hefði verið skilgreint
með hvaða hætti vextirnir væru
breytilegir og við hvaða aðstæð-
ur þeir breyttust.
Neytendastofa segir að í skil-
málum skuldabréfsins séu engar
upplýsingar gefnar um það til
hvaða þátta sé litið við vaxta-
ákvörðun eða við hvaða aðstæður
vextir breytist og það stangist á
við lög. Var bankanum bannað að
beita þessu ákvæði, engu skipti
þótt borga mætti upp lánið án
uppgreiðslugjalds.
Samkvæmt Guðnýju Helgu
Herbertsdóttur, upplýsingafull-
trúa Íslandsbanka, er nú verið að
fara yfir úrskurð Neytendastofu
í bankanum.
- gar / sjá síðu 4
Neytendastofa segir ákvæði í lánaskilmálum frá Íslandsbanka ekki standast lög:
Bannað að endurskoða vextina
Ég tel að Neytenda-
stofa sé þarna að taka
ákvöðun af ákveðnu
hugrekki ef þessir skilmálar
hafa verið útfærðir með
sambærilegum hætti víða.
Sigurður Freyr Magnússon
Kjósa um verkfall
Allt stefnir í verkfallsaðgerðir hjá
félagsmönnum Læknafélags Íslands
eftir marga árangurslausa fundi. 2
Barist gegn fátækt Utanríkis-
ráðherra ávarpaði allsherjarþing Sam-
einuðu þjóðanna í gær. 4
Bændur óánægðir með MS Mik-
illar óánægju gætir meðal kúabænda
sem eru aðilar að Auðhumlu og þar
með eigendur að Mjólkursamsölunni
vegna starfshátta hennar. 10
Talið er að 36 hafi látist Fimm lík
til viðbótar fundust við tind japanska
eldfjallsins Ontake í gær. 12
TÓNLIST Syro með breska raftón-
listarmanninum Aphex Twin
er besta erlenda plata ársins að
mati álitsgjafa Fréttablaðsins.
Platan hlaut
jafnmörg stig
og Lost in the
Dream með The
War on Drugs
en reglurnar eru
þannig að plat-
an sem er með
fleiri tilnefning-
ar kemst hærra
á heildarlistanum. Syro hlaut
fimm tilnefningar en Lost in the
Dream hlaut fjórar og því fellur
sigurinn í skaut Aphex Twin í
ár. Skammt undan er St. Vincent
með sína fjórðu plötu.
Athygli vekur að 59 plötur
fengu atkvæði hjá álitsgjöfunum
í ár og skiptust stigin því á ansi
margar hendur.
- fb / sjá síður 48 og 49
Erlenda plata ársins valin:
Aphex Twin á
bestu plötuna
APHEX TWIN
30.09.2014 Fréttablaðið sagði
frá samningunum 30. septem-
ber síðastliðinn.
Tífalt dýrara að bíða
Þegar komið er að illa förnu landi
vegna jarðvegs- og gróðureyðingar
er endurheimt þess margfalt dýrari
aðgerð en sú að koma í tíma í veg
fyrir skaðann. 18
Erfitt að ná hræjunum Tólf hestar
liggja drukknaðir í ísilagðri Bessa-
staðatjörn. Um helgina uppgötvaðist
að þeirra væri saknað. 2
Ferðafrelsi skert Fatlað fólk gagn-
rýnir nýjar verklagsreglur Ferðaþjón-
ustu fatlaðra. 4
Vilja auka neyslu ferðafólks
Auglýsingaverkefnið Ísland allt árið
verður framlengt út árið 2016 undir
merkjum Inspired by Iceland. 10