Gerðir kirkjuþings - 1987, Síða 64

61
xaenningarmiðstöðvar sem næst olckur eru eru
kirkjumiðstöðvarnar i Noregi (kirkeakademierne), sem eru
viða um landið. í Sviþjóð eru einnig nokkrar, þekktust er
Sigtunastiftelsen i Sigtuna. í Bretlandi eru fjölmargar
einnig i Hollandi, Belgiu, Danmörku, Finnlandi, Austurriki
og viðar. í Bandarikjunum ganga sambærilegar stofnanir
oftast undir heitinu "retreat center". í Þýskalandi eru
menningarmiðstöðvar þessar flestar að tölu og eiga sér þar
einnig lengsta sögu. Þær eru jafnframt fyrirmyndin að
slikum stofnuniim annars staðar i Evrópu og jafnvel i
Bandarikjunum. í Þýskalandi er heiti slikrar stofnunar
"Evangelische Akademie". Þar sem evanqelísku akademíurnar
eru fyrirmyndin að þessum stofnunxim skal nú greint nánar
frá sögu þeirra og hugmyndafræði i sem fæstum orðum.
Saqa oq markmið.
Akademiurnar voru stofnaðar i lok seinni heimsstyrjald-
arinnar. Aðalhugmyndasmiðurinn var Eberhard Muller, sem
lagði grundvöllinn að akademiunni 1 Bad Boll, sem nú er
stærsta akademian i Þýskalandi, stofnuð 29. sept. 1945.
Hinn þekkti guðfræðingur Helmut Thielicke átti sinn þátt i
að móta hugmyndina og hafði raunar komið fram með svipaða
hugmynd á undan Múller. Hann átti sinn þátt i að
skipuleggja og stjórna fyrstu ráðstefnunni i Bad Boll.
Frá þessu segir Thielicke i ævisögu sinni Gast auf einem
schönen Stern. bls. 251-253. Grundvallarhugmyndin er sú,
að akademíurnar séu starfstæki kirkjunnar til þess að efla
skilning milli ólikra manna og stétta, þar geti menn hist
og lært að bera virðingu fyrir skoðunum annarra.
Akademian byggir á þeirri gömlu vitund mótmælenda að
frelsi i skoðunum og frelsi til tjáningar sé
grundvallaratriði i öllum mannlegum samskiptum.
Nú eru fjórtán slikar akademiur i Þýskalandi. Þær voru
allar stofnaðar i kjölfar síðari heimsstyrjaldarinnar og
höfðu þá að meginmarkmiði að styðja að uppbyggingu lands
og þjóðar eftir hamfarir striðsins þar sem ekki aðeins
land og mannvirki voru i rúst heldur einnig mannleg
samskipti og stofnanir þjóðfélagsins. Þegar þessu
timabili uppbyggingarinnar er lokið tekur við annað
timabil i sögu akademianna eins og raunar þjóðarinnar
allrar. Það er timabil hinnar hröðu efnahagsuppbyggingar
sem var um leið uppbygging fullkomins velferðarkerfis.
Þarna var hlutur kirknanna einnig verulegur og
akademiurnar sýndu að þær voru mikilvægar á margan hátt.
Þriðji kaflinn i sögu þeirra hefst svo með
stúdentaóeirðunum i lok sjöunda áratugarins þegar timabil
harðrar þjóðfélagslegrar gagnrýni hefst þar sem
lifsviðhorf eru tekin til endurskoðunar i rikum mæli.
Einnig hér komu akademiurnar mjög við sögu.
í öllu þessu hafa þær verið mótsstaður fyrir ólíka aðila
samfélagsins. Þar sem menn hafa skipst á skoðunum.
Akademiurnar hafa með öðrum orðum verið vettvangur sem var
ekki annars staðar fyrir hendi. En um leið voru þær
mikilvægar fyrir kirkjuna. Þarna hafði hún vettvang þar
sem hún gat komist i snertingu við alla þætti þjóðlifsins