Peningamál - 01.12.2005, Síða 43

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
4
43
Útgáfa erlendra aðila á skuldabréfum í krónum beinir miðlun
peningastefnunnar enn frekar um gengisfarveginn
Eins og ítarlega er fjallað um í sérstakri grein í þessu hefti Peningamála
hefur vaxandi útgáfa erlendra aðila á skuldabréfum í íslenskum krón-
um nokkur áhrif á miðlunarferlið. Hún dregur sérstaklega úr áhrifum
stýrivaxta á vexti óverðtryggðra skuldabréfa af svipuðum tímalengdum
og erlendir aðilar hafa gefið út og þrýstir genginu tímabundið upp. Á
móti kemur að hærra gengi felur í sér hvata fyrir fjárfesta, t.d. innlenda
lífeyrissjóði, til að festa fé í erlendum verðbréfum eða innleysa hagnað
af verðbréfaeign í krónum. Það vinnur til lengri tíma á móti afleiddum
gengis- og vaxtaáhrifum útgáfunnar. Að auki ætti hærra gengi smám
saman að draga úr eftirspurn eftir erlendu lánsfé, sem einnig vegur á
móti áhrifum útgáfunnar. Hærra gengi eykur jafnframt á viðskiptahall-
ann, sem stuðlar að lækkun raungengis til langs tíma litið.
Reynsla annarra þjóða bendir ekki til þess að skuldabréfaútgáfan
auki líkur á snöggum gengisbreytingum...
Skuldabréfaútgáfa erlendra aðila í íslenskum krónum er nýjung og
hefur vaxið hratt á undanförnum mánuðum. Draga má þann lærdóm
af reynslu annarra þjóða, t.d. Ný-Sjálendinga, að ekki sé sjálfgefið að
þessi útgáfa leiði til meiri óstöðugleika, eins og margir hafa óttast.
Meðan skuldabréfin sem erlendir aðilar hafa gefið út hafna í dreifðum
eignasöfnum langtímafjárfesta fremur en eignasöfnum í virkri stýringu
og hugsanlega fjárfesta sem hafa vanmetið gjaldmiðlaáhættuna,
virðist ekki ástæða til að óttast snöggar sveiflur vegna þess að eigendur
bréfanna ákveði skyndilega að losa stöður sínar. Skuldabréfaútgáfan
stuðlar að dýpri gjaldeyris- og verðbréfamörkuðum og hefur að því
leyti jákvæð áhrif á íslenska efnahagsþróun.
...en veldur þó aukinni óvissu um miðlun peningastefnunnar við
núverandi aðstæður
Þar með er ekki fullvíst að þessi þróun sé að öllu leyti jákvæð eða
áhættulaus við núverandi aðstæður. Eins og komið hefur fram er að
mörgu leyti óheppilegt í hve ríkum mæli miðlun peningastefnunnar
beinist um gengisfarveginn. Það kemur hart niður á útflutningsgrein-
um en gerir lítið til að stemma stigu við vexti einkaneyslu, nema
síður sé, þar til áhrifanna fer að gæta um allt vaxtarófið. Niðurstaðan
er aukinn viðskiptahalli sem krefst áframhaldandi mikils innstreymis
fjármagns til að koma í veg fyrir lækkun gengisins. Erlenda skulda-
bréfaútgáfan gerir mögulegt að fjármagna stærri halla yfir lengra
tímabil en áður. Það gæti gert ís lenska þjóðarbúskapinn berskjaldaðri
en ella fyrir breytingum á ytri skil yrðum er fram í sækir. Ef t.d. vextir
í Bandaríkjunum og Evrópu hækka veru lega frá því sem nú er gæti
það leitt til þess að áhugi erl endra fjárfesta á skuldabréfum í jaðar-
gjaldmiðlum dofnaði skyndilega. Slík þróun hef ur áður leitt til snöggra
gengisbreytinga og gjaldeyriskreppu þar sem fastgengisstefnu er fylgt.
Ef viðskiptahallinn er mjög mikill og að töluverðu leyti fjármagnaður
með innstreymi fjármagns sem leiðir af útgáfu erlendra aðila á skulda-
bréfum í krónum, sem heldur gengi krón unnar háu lengur en ella, gæti
það eitt að drægi úr útgáfunni kallað á hraða aðlögun gengis, jafnvel
þótt hinir erlendu eigendur skuldabréfa seldu þau ekki þegar tekur að
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
20052004
HFF 15 0644
HFF 15 0434
HFF 15 0224
HFF 15 0914
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
Mynd IX-2
Ávöxtun íbúðabréfa
Daglegar tölur 8. júlí 2004 - 11. nóvember 2005
0
2
4
6
8
2005200420032002200120001999
Bretland
Evrusvæðið
Bandaríkin
Heimild: EcoWin.
%
Mynd IX-3
Stýrivextir á evrusvæði, Bandaríkjunum og
Bretlandi
Daglegar tölur 8. júlí 2004 - 11. nóvember 2005