Peningamál - 05.11.2014, Blaðsíða 14

ALÞJÓÐLEG EFNAHAGSMÁL OG VIÐSKIPTAKJÖR
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
4
14
Leiðandi vísbendingar benda til að áfram muni fjara undan efna-
hagsbata evrusvæðisins á seinni helmingi ársins (mynd II-3). Mikil
óvissa er um hagvaxtarhorfur svæðisins, hversu hratt nýlegar aðgerðir
Seðlabanka Evrópu (ECB) muni skila sér og hvort ríkisfjármálastefna
og aðrar umbætur leggist nægjanlega á sveif með peningastefnunni
til að tryggja efnahagsbata. Hagvísar fyrir evrusvæðið hafa verið
undir væntingum markaðsaðila um hálfs árs skeið og virðist skilja
meira á milli væntinga markaðsaðila og þróunar hagvísa (mynd II-4). Í
Bandaríkjunum hafa hagvísar hins vegar almennt verið betri en vænst
var og benda til áframhaldandi efnahagsbata. Tímabili niðurskurðar og
skattahækkana hins opinbera er að ljúka auk þess sem peningastefna
bandaríska seðlabankans heldur áfram að styðja við batann.
Minni kraftur í alþjóðaviðskiptum og eftirspurn helstu
viðskiptalanda
Hægari efnahagsbati í heimsbúskapnum hefur í för með sér að spár
gera nú ráð fyrir minni vexti alþjóðaviðskipta. Innflutningur helstu
viðskiptalanda verður einnig heldur veikari og er búist við um 3,3%
vexti á þessu ári sem er lítillega minni vöxtur en áður var gert ráð fyrir.
Munar þar mest um hægari vöxt efnahagsumsvifa á evrusvæðinu.
Verðbólga hefur hjaðnað nokkru meira en vænst var og er víða
undir markmiði
Verðbólga hefur hjaðnað enn frekar í helstu viðskiptalöndum Íslands
og skýrist þróunin m.a. af því að víða virðist talsverður framleiðslu-
slaki enn vera til staðar, einkum í Evrópu og Bandaríkjunum. Áhyggjur
af hugsanlegri verðhjöðnun á evrusvæðinu hafa aukist eftir því sem
hagvísar reynast verri en vænst var og verðbólga mælist vel undir
markmiði. Á þriðja ársfjórðungi mældist verðbólga á evrusvæðinu ein-
ungis 0,4% og hafði þá hjaðnað um 0,2 prósentur frá fyrri fjórðungi
(mynd II-5). Verðhjöðnun er þegar orðin að veruleika í fjórum ríkjum
evrusvæðisins og í alls nítján Evrópuríkjum er verðbólga undir 0,4%.
Langtímaverðbólguvæntingar hafa þokast niður fyrir markmið ECB. Í
septemberspá bankans er gert ráð fyrir að verðbólga á evrusvæðinu
verði undir markmiði a.m.k. fram til ársins 2017. Hvetur bankinn, líkt
og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn, til að ríki svæðisins beiti ríkisfjármálum
og efnahagsumbótum til að renna styrkari stoðum undir batann,
einkum í ljósi umfangsmikils atvinnuleysis og þess lága fjármögnunar-
kostnaðar sem er víða fyrir hendi.
Í Bretlandi hefur verðbólga verið undir 2% verðbólgumarkmiði
Englandsbanka frá því í janúar sl. og mældist einungis 1,2% í sept-
ember sl. Hún hefur ekki verið minni um fimm ára skeið. Verðbólga
hefur verið stöðugri í Bandaríkjunum og er nær markmiði. Í Japan
hefur verðbólga hins vegar aukist vegna virðisaukaskattshækkana
og búist er við frekari hækkunum skattsins. Undirliggjandi verðbólga
hefur einnig aukist og er talið að hún verði 1,1% á þessu ári. Á seinni
helmingi ársins er talið að verðbólga verði að meðaltali um 1,3% í
helstu viðskiptalöndum Íslands eða ögn minni en gert var ráð fyrir í
ágúst. Horfur fyrir spátímabilið í heild hafa einnig verið endurskoðaðar
lítillega niður á við og eru taldar tvísýnni en áður.
1. Þegar vísitalan er undir 0 eru hagvísar verri en gert hafði verið ráð fyrir
og á móti sýnir vísitala yfir 0 að hagvísar eru jákvæðari en gert hafði verið
ráð fyrir. Vísitalan segir ekki til um hvort hagvísarnir séu jákvæðir eða
neikvæðir.
Heimild: Macrobond.
Vísitala
Mynd II-4
Vísitala óvæntra hagvísa1
Daglegar tölur 1. janúar 2010 - 31. október 2014
Bandaríkin
Evrusvæðið
Nýmarkaðsríki
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
20142013201220112010
PM
‘14/2
PM
‘14/3
Heimild: Macrobond.
12 mánaða breyting (%)
Mynd II-5
Verðbólga meðal nokkurra iðnríkja
Janúar 2004 - september 2014
Bandaríkin
Evrusvæðið
Japan
Bretland
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
‘13 ‘14‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04
1. Fyrirtæki (önnur en fjármálafyrirtæki) og heimili.
Heimild: Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-6
Þróun útlánaaukningar í Bandaríkjunum
og á evrusvæðinu1
1. ársfj. 2006 - 2. ársfj. 2014
Bandaríkin
Evrusvæðið
Spánn
Ítalía
-10
-5
0
5
10
15
‘1420132012201120102009200820072006