Peningamál - 05.11.2014, Side 38

RAMMAGREINAR
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
4
38
ingastöðlum á landsframleiðslan að mæla alla efnahagsstarfsemi þar
sem vörur og þjónusta eru seld á markaði, bæði löglega og ólöglega.
Þessi liður hækkar landsframleiðsluna um 0,5% og einkaneysluna
um tæpt 1%.
Mynd 1 sýnir framlag þessara fjögurra þátta til breytinga á
mati á landsframleiðslu frá árinu 2007. Eins og sjá má vega áhrif
óbeint mældrar fjármálaþjónustu þyngst framan af en áhrif endur-
flokkunar á rannsóknum og þróunarstarfsemi sem fjárfestingar vega
einnig þungt.
Ákvæði í ESA 2010 um að telja útgjöld til hergagna, eins og
flugvéla og skipa, til fjármunamyndunar en ekki beint til samneyslu
hefur nokkur áhrif víða erlendis en minni áhrif hér á landi. Ákvæðið
um að telja vörur sem eru fluttar til landsins ekki með í innflutningi
og útflutningi ef erlendur aðili á innfluttu vöruna og fær aftur full-
unnu vöruna hefur veruleg áhrif á tölur um út- og innflutning vara
og þjónustu en ekki á jöfnuð utanríkisviðskipta eða landsframleiðslu.
Reglurnar um meðferð lífeyrissparnaðar eiga eftir að hafa veruleg
áhrif á mælt eigið fé heimila en engin áhrif á mælda landsframleiðslu
og hagvöxt.
Endurskoðun á þróun hagvaxtar
Þessar breytingar fela í sér að hagvöxtur hér á landi telst nú nokkru
meiri en áður á tímabilinu 1997-2008 eða 4,7% á ári að meðaltali
í stað 4,4% áður og munar þar mest um verulega endurskoðun á
hagvexti ársins 2007. Nú er talið að hann hafi verið 9,7% en áður
var hann metinn 6% (mynd 2). Það þarf að fara aftur til ársins 1971
til að finna meiri hagvöxt en þá var hann 13,1%.
Efnahagssamdrátturinn 2008-2010 er talinn minni en áður;
talið er að landsframleiðslan hafi dregist saman um 5,1% árið 2009
og 2,9% til viðbótar árið 2010 en sambærilegar tölur í fyrra mati
Hagstofunnar voru 6,6% og 4,1%. Samkvæmt nýjum tölum er hag-
vöxtur frá árinu 2011 til ársins 2013 talinn lítið eitt minni en áður eða
að meðaltali 2,3% á ári í stað 2,4% í fyrri tölum.
Endurskoðun á ársfjórðungslegum tölum
Líkt og í fyrri tölum nær árstíðarleiðrétt landsframleiðsla hámarki
á fjórða fjórðungi ársins 2007 en lágmarki á fyrsta fjórðungi ársins
2010 (mynd 3). Tímasetning viðsnúnings þjóðarbúskaparins breytist
því ekki frá fyrra mati. Samdrátturinn mælist hins vegar heldur minni
eða 10,9% en var áður 12,2%.2 Frá því að efnahagsbatinn hófst árið
2010 er nú talið að landsframleiðslan hafi aukist um 9,3% sem er
1,8 prósentum minni vöxtur en fólst í fyrra mati.
Endurskoðun á einstökum þáttum ráðstöfunaruppgjörs
Við endurskoðunina hækkar nafnvirði einkaneyslu mest um 6,2% á
árinu 2009 og að meðaltali um 4,3% á árunum 2009-2013. Nafn-
virði samneyslu minnkar um 2,4% á árinu 1998 en er nánast óbreytt
á árunum 2009-2013. Mest breytist fjármunamyndunin en nafn-
virði hennar hækkar um 17,3% á árinu 2010 og að meðaltali um
15,8% á árunum 2009-2013. Út- og innflutningur alls breytist lítið
en verulegar breytingar eru á því hvað telst út- og innflutningur vöru
annars vegar og þjónustu hins vegar vegna fyrrgreindrar breytingar
á meðhöndlun viðskipta með afurðir sem skipta ekki um eignarhald.
Mældur vöxtur einstakra útgjaldaþátta breytist einnig. Sam-
dráttur einkaneyslu á árunum 2008-2010 mælist nú 10,1% en var
áður talinn 14,9% og munar þar mest um áhrif óbeinnar fjármála-
þjónustu, sérstaklega árið 2009. Vöxtur einkaneyslu á tímabilinu
Heimild: Hagstofa Íslands.
Mynd 1
Framlög til hækkunar nafnvirðis
landsframleiðslu 2007-2013
Hlutfall af landsframleiðslu skv. eldra mati (%)
Óbeint mæld bankaþjónusta
Rannsóknir og þróun
Húsaleiga
Ólögleg starfsemi
Annað
Samtals
-1
0
1
2
3
4
5
6
201320122011201020092007
Mynd 2
Verg landsframleiðsla á föstu verðlagi
og hagvöxtur 1997-2013
Heimild: Hagstofa Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%) Ma.kr., verðl. 2005
Breytingar í VLF, nýjar tölur (v. ás)
Breytingar í VLF, eldri tölur (v. ás)
VLF, nýjar tölur ( h. ás)
VLF, eldri tölur (h. ás)
720
840
960
1.080
1.200
1.320
-8
-4
0
4
8
12
‘13‘11‘09‘07‘05‘03‘01‘99‘97
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd 3
Árstíðarleiðrétt landsframleiðsla
1. ársfj. 2005 - 2. ársfj. 2014
Vísitala, 1. ársfj. 2005=100
Nýjar tölur
Eldri tölur
100
105
110
115
120
125
‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05
2. Hér er miðað við beina árstíðarleiðréttingu á landsframleiðslunni en ekki árstíðarleið-
réttar tölur Hagstofunnar. Fjallað var um muninn á árstíðarleiðréttingu Seðlabankans og
Hagstofunnar í rammagrein IV-1 í Peningamálum 2012/4.