Málfregnir - 01.12.1990, Page 14

þótt liðin séu meira en fimm ár frá setn-
ingu laganna.
Lokaorð
Ég hef komið nokkuð víða við í þessu
spjalli mínu og tæpt á mörgu sem mér er
ofarlega í huga um þessar mundir sem
formanni íslenskrar málnefndar. Ég hef
varpað fram nokkrum spurningum og
efasemdum eða áhyggjuefnum sem huga
verður að þegar mótuð er stefna eða
teknar ákvarðanir um málrækt. íslensk
málstefna jafnt sem aðrar stjórnmála-
stefnur (því málstefnan er að sjálfsögðu
hápólitískt mál) þarf að vera í sífelldri
endurskoðun.
Pað eru tvær spurningar sem ég vil
ítreka í lokin og ég tel stærstar:
1. Hefur hinn pólitíski grundvöllur
hefðbundinnar íslenskrar málstefnu
breyst á síðustu árum?
2. Er sá þjóðarvilji, sem fram kemur
hjá stjórnmálamönnum og í skoðana-
könnunum, einungis sýndarvilji?
Hvað varðar fyrri spurninguna, þá er
það óumflýjanleg staðreynd að aðstæður
í stjórnmálum breytast með tímanum,
og vel má vera að grundvöllurinn undir
málstefnunni sé ekki eins traustur og
hann var eitt sinn. Ég tel þó ekki neina
ástæðu til þess að óttast það að hið póli-
tíska andrúmsloft hafi breyst málrækt og
hreintungustefnu (íslensk málstefna er í
raun og veru hreintungustefna) svo mjög
í óhag að ástæða sé til stórrar skelfingar.
Hinn almenni þjóðarvilji virðist, á yfir-
borðinu a.m.k., vera að viðhalda ís-
lenskri hefð og menningarlegum sér-
kennum. Að minnsta kosti detturengum
í hug að halda fram hinu gagnstæða, að
leggja beri íslenska tungu niður eða
hætta að smíða íslensk nýyrði um hvað
eina nýtt sem að berst.
Sé fyrri spurningunni vandsvarað, á
það ekki síður við um hina seinni, og í
rauninni tengjast spurningarnar og eru
að stofni til ein og hin sama. Ég tel mig
þó geta sagt að hér sé ástæða til að hafa
nokkrar áhyggjur, og ef marka má við-
brögð stjórnvalda við þeim tillögum sem
fram voru bornar í málræktarskýrslunni
er e.t.v. ekki ástæða til sérlega mikillar
bjartsýni um það að þjóðarviljinn sé
annað en sýndarvilji. Óhjákvæmilegt er
að spyrja hvort fari fyrir framkvæmd
þeirra eins og fyrir Þjóðarbókhlöðunni.
Stóru orðin vantar ekki, en efndirnar
láta á sér standa. Fer það eins með
endurbæturnar í menntakerfinu, að aliir
séu sammála um nauðsyn þeirra, en ekk-
ert verði gert til að bæta ástandið? Má
ekki telja að þeir fémunir, sem varið er
til þátta sem teljast efla málið og menn-
inguna, endurspegli hinn raunverulega
þjóðarvilja? Við höfum vísbendingar um
þetta í þeim launakjörum sem kennur-
um er ætlað að búa við, og er þá nokkur
ástæða til bjartsýni?
14