Skírnir - 01.04.1998, Page 17

SKÍRNIR
HALLDÓR KILJAN LAXNESS
11
og ósáið korn yfirfljótanlegt, og er þetta ekki skrök eitt, heldur
innum vér áreiðanlega frásögn Dana. “
Nú telur Halldór ekkert því til fyrirstöðu að óljósar og ýktar
fréttir einhvers konar hafi borizt um fund Vínlands til Adams.
Hitt sé undarlegra, þegar Vínlandi sé lýst í rituðu máli, skuli það
gert með orðum Völuspár um þá jörð sem rísa muni eftir
ragnarök: „munu ósánir akrar vaxa.“8 Þetta fágæta orðafar hafi
ekki verið til í neinni bók á Islandi á tíð Adams af því að þá hafi
ekki verið til nein íslenzk bók.
Halldór vekur síðan athygli á eftirlíkingu Islendinga á þessum
ritstað í íslenzkri bók sem samin sé nær 300 árum eftir fund Vín-
lands, en rúmum 200 árum eftir að Adam var að skrifa - bókin sé
Eiríkssaga rauða. „Voru þar hveitiakrar sjálfsánir og vínviður
vaxinn [...] ibi vites sponte nascantur vinum optimum ferentes.
Nam et fruges non seminatas [...].“ Ekkert sé því til fyrirstöðu að
Islendingar eins og Sæmundur og Ari hafi verið kunnugir verki
Adams áður en farið var að lesa og skrifa á íslenzku. Hins vegar
hafi Islendingar hafið Olaf Tryggvason til vegs, ólíkt Adam og
oddvitum Hamborgarstóls sem kannist ekki við afskipti hans af
kristniboði, heldur talið hann trúvilling og særingarmann. Svipað
megi segja um sagnaritara og konunga Dana. Afskipti Ólafs af
trúboði hafi verið heiminum ókunnug um hans daga og síðar.
Ráðgáta sé hvers vegna Oddur Snorrason Þingeyrarmunkur riti
mikinn latínudoðrant um Ólaf Tryggvason, eins konar helgisögu.
Af Ólafi Haraldssyni digra sem gerzt hafi norskur þjóðardýrling-
ur hafi menn í Róm fyrst haft spurnir undir lok 19. aldar.
Þessu næst gerir Halldór grein fyrir þeirri niðurstöðu Jóns
Jóhannessonar að Grænlendingasaga sé eldri en Eiríkssaga rauða
og því nær atburðum, en í þeirri sögu sé hvorki minnzt á sjálfsána
akra né trúboð Ólafs Tryggvasonar á Grænlandi og óbeina aðild
hans að fundi Vínlands. Sú saga fari ekki að mótast fyrr en um
öld sé liðin frá því að Grænlendingasaga hafi verið rituð. Aðal-
heimild Eiríkssögu sé Grænlendingasaga svo sem Jón Jóhannes-
son hafi sýnt fram á. Frásögn af ósánum ökrum sé af þessum
8 Um þetta orðalag og tengsl þess við erlenda texta fjallar Bjarni Einarsson ýtar-
lega í áðurnefndri ritgerð sinni.