Skírnir - 01.04.1998, Page 222

216
KRISTÍN BRAGADÓTTIR
SKÍRNIR
nemar skuli vera gæddir til að hefja nám í greininni. Atgerfi prentnema
árið 1914 er t.d. talið fólgið í „að drengurinn sé svo vel að sér ger um
andlegar gáfur og hafi hlotið svo mikla undirbúningsmentun, að hann sé
þaullæs á prent og þolanlega skrift, kunni undirstöðuatriði íslenzkrar
málfræði og að stafsetja alment ritmál lýtalaust". Ennfremur er talið
æskilegt „að hann sé vel þroskaður eftir aldri [ekki yngri en 15 ára og
hálfu betur] og þroskavænlegur, hraustur og mjófingra og að allri líkam-
legri atgervi sem bezt fallinn til vinnunnar" (s. 361).
Margar rammagreinar prýða Prent eflir mennt. Þær eru mjög mis-
munandi að efni og koma víðs vegar að. Þær eru allt frá því að vera
margliðaðar upptalningar, eins og á prenttækjum Guðbrands biskups
Þorlákssonar á Hólum, að ljóðum tengdum prentun eða bókagerð eftir
mæt skáld eins og Orn Arnarson og Jón Trausta. Einnig er að finna
skriflegt prófverkefni í bókbandi frá 1959. Rammagreinarnar eiga flestar
sammerkt að vera einkar fróðlegar aflestrar og ýmsar býsna skemmtileg-
ar. Sumar jaðra við að teljast slúðursögur en með gamansömum tón. Má
þar t.d. nefna frásögn af drukknum prenturum (s. 81) og graðgöngu sem
var leikur prentara (s. 64). Rammagreinarnar lyfta ritinu, færa lesandann
inn á vinnustaðina og gefa honum innsýn í hversdagsleikann.
Þorsteinn Þorsteinsson skrifar lokakafla eða bókarauka við Prent efl-
ir mennt sem hann kallar „Þættir úr letursögu“. Þessi kafli er perla. Þor-
steinn vefur hér snilldarlega saman fróðleik og skemmtun og setur efnið
í sögulegt samhengi. I stuttum kafla fæst heilsteypt mynd af sögu og
þróun leturgerðar í heiminum. Frásögnin er lýsandi og meitluð - engu
vant, engu ofaukið. Þorsteinn tekur fyrir allar helstu stafagerðir og sýn-
ishorn þeirra fylgja með. Það leynir sér ekki að hér er kunnáttumaður á
ferð. Lesandinn verður áfjáður í meira lestrarefni um letursöguna. Að
manni læðist sá grunur að Þorsteinn eigi mun meira í fórum sínum um
efnið. Spurningin vaknar: hvenær kemur hann út með eigin bók eða
bækur?
Menningarlegur höfuðstóll
Hið íslenska bókmenntafélag hefur bætt úr bráðri þörf með útgáfu þess-
ara bóka. Hér er um að ræða menningarlega bóksögu annars vegar og fé-
lagssögu bókagerðar hins vegar. Segja má að þær vegi hvor aðra upp, svo
ólíkar sem þær eru og er það vel. Séu þær skoðaðar saman mynda þær
geysigóða heild. Þær nýtast sem handbækur en þær hafa einnig þá sam-
fellu sem gerir að verkum að auðvelt og skemmtilegt er að lesa þær í
einni lotu.
Ritin eru ekki gallalaus fremur en önnur mannanna verk. Þannig er
galli að atriðisorðaskrá vantar í báðar bækurnar en þær hefðu gefið þeim
ótvírætt mun meira gildi. Efnisyfirlit hjá Böðvari bætir þó um nokkuð
því þar er efnið sundurliðað undir kaflaheitunum. Mannanafnaskrá er í