Vestfirska fréttablaðið


Vestfirska fréttablaðið - 14.12.1981, Blaðsíða 37

Vestfirska fréttablaðið - 14.12.1981, Blaðsíða 37
vestfirska rRETTABLADID Ragnar og Slgga á gönguferð. smekk þjóðarinnar. Alveg eins var farið með tónlistar- mennina, og þannig var með Jón Leifs, þótt að þjóð- in hafi ekki metið hann, hann rís upp, en hann er að verða metinn. Þú spurðir hvort ég hefði þekkt Jón Leifs. Já, ég þekkti hann og fyrstu kynni mín af honum voru þau að losa hann úr prísundinni í stríðslokin, þegar hann kom til íslands. Hann var þá fangi á Esju. Það var Stórdani sem tók hann til fanga á skipinu og vildi láta taka hann af lífi eins og nasista. Ég og Ragn- ar Stefánsson, sem vorum þá trúnaðarmenn hersins á Islandi, fórum út í skipið og frelsuðum Jón úr þessari prísund. Við létum hann gefa okkur loforð um að fara ekki úr bænum því að við urðum að taka af honum skýrslu og senda hana til höfuðstöðva amríska hers- ins. Og okkur Ragnari tókst áreiðanlega á þriggja daga yfirheyrslum, ekki bara að- eins að sannfæra okkur, heldur einnig yfirmenn her- stöðvanna í Englandi um það, að Jón Leifs væri alsak- laus af öllum nasisma og öllu slíku. Tengdaforeldrar hans höfðu verið myrtir af nasistum, hann sagði okkur hvernig honum tókst að komast til Danmerkur og þaðan að flýja með konu sína og fjölskyldu til Sví- þjóðar. Danir hjálpuðu Gyðingum úr landi og kon- an hans var Gyðingur. Jón sagði þetta um nasistana, að ef þeir hefðu sigrað, en þeir voru farnir að gera tilraunir til þess að eigna sér fornbók- menntir Islendinga og töldu íslendinga vera einhvers konar Frum-Þjóðverja eða frumþýska -urdeutch- já, ef þeir hefðu sigrað var mein- ingin þessi: Það átti að taka alla karlmenn úr landinu, annað hvort að myrða þá eða flytja þá á brott og skilja eitthvað eftir af bláeygðu og ljóshærðu kvenfólki. Hingað átti svo að flytja ljóshærða Þjóðverja og með þeim áttu þessar konur að eignast börn. Hér átti að rísa upp reglulegur frumarískur kyn- stofn. Þeim hefði ekki orðið mikið fyrir því að myrða rúmlega 100 þúsund Islend- inga, þeir myrtu menn í milljónatali. Það eru fáir sem hugsa um það, hvað við Sigurður Skagfield. eigum Amríkönum að þakka? Þetta er bara sann- leikur sem ég skal standa við hvar sem er, það hefði farið illa ef þeir hefðu ekki bland- að sér í stríðið.“ SYNGUR ÞJÓÐIN NOKKURT LAG EFTIR YÐUR? En við vorum að tala um Jón Leifs, veistu hvernig hann vann? „Ég get sagt ykkur sögu af því. Jónas frá Hriflu var mikill valdamaður á íslandi um 1930. Meðal annars var hann einn af þeim mönnum sem vildi fá Jón Leifs til starfa við útvarpið. Jón tek- ur svo að starfa við stofnun- iná, en er afskaplega laus við og er mánuðum saman í burtu. Þeir kvarta yfír þessu hjá útvarpinu við Jónas frá Hriflu og hann fer og talar við Jón Leifs. Jón kom með ákaflega gott svar sem Jónas tók náttúrulega ekki til greina: „Ég er að semja tón- list.“ Þá sagði Jónas: „Hvernig er það herra Leifs, syngur þjóðin nokkurt lag eftir yður?“ „Mér þykir sorglegt að heyra þetta um vin minn Jónas, en því miður er sagan víst alveg sönn. Svona hugs- aði öll þjóðin. Sá sem kenndi mér að meta Jón Leifs var Sigurður Skagfield. Ég var undirleikari hans í tvö eða þrjú ár í - Amríku, þetta var um 1930. Hann hafði mikið dálæti á Jóni Leifs og söng mikið af lögum hans.“ Lékstu undir á einhverri platna hans? „Nei, hann tók ekkert upp í Amríku, hann lék inn á plötur í Þýskalandi. Þessar plötur voru mikið leiknar í útvarpið, ég á tvær plötur með honum. Við héldum marga konserta vestur í Winnipeg, ég lék sóló á pí- anó og undir fyrir hann og við gerðum alls staðar lukku. Ég hafði mikla á- nægju af samstarfinu við hann. Okkur Maríu Mark- an kom saman um það, að Skagfield hefði einhverja þá mestu og bestu rödd sem við hefðum nokkurn tímann heyrt, við undantókum eng- an. En hann átti við vissa skapsmunaerfiðleika að stríða og hann söng ákaflega misjafnlega. Stundum söng hann svo hrottalega, að manni blöskraði, en stund- um söng hann svo vel að maður varð stórkostlega hrifinn. Skagfield var Skag- firðingur eins og margir fleiri ágætir tenórar og hann kom hingað vestur til þess að kenna fólki í Sunnukórn- um söng. Þá veiktist ég um þær mundir, en hann hafði ætlað að halda hér konserta og láta mig leika undir. Af því varð ekki, hann hélt til Reykjavíkur og dó skömmu seinna. Dvöl hans á ísafirði varð honum til sóma og á- kaflega mikillar gleði. Hann fór héðan ánægður og ísfirð- 37 ingar skildu vel við hann. Hann var stórkostlegur söngvari, þegar honum tókst upp.“ Hvað var helst á tónleika- skránni hjá ykkur vestra? „Hann söng töluvert af óperulögum, svo söng hann ævinlega eitthvað íslenskt og einnig ensk og þýsk ljóðalög. Til að hvíla hann, lék ég ævinlega sónötu eftir Beet- hoven og þrjú, fjögur styttri lög seinna. Hann söng þrisv- ar sinnum og ég lék tvisvar, þetta var okkar prógramm allsstaðar. Hann sagði mér að ein af plötunum hans, sem var mexíkanskt þjóðlag, hefði selst í yfir 40 þúsund eintökum í Þýskalandi. Að- heyrði hann aldrei syngja fyrir vestan, ég var þá svo langt austur í landi, fjarri öllum íslendingabyggðum. Mér þótti ákaflega vænt um Eggert, hann var stórkost- legur maður, við drukkum oft saman molakaffi á Hótel Borg á stríðsárunum, og hann kom hingað vestur vorið áður en hann dó. Æð- eyjarfólkið var mikið vina- fólk hans, sennilega síðan hann var hér læknir, hann Sigvaldi bróðir hans, Kalda- lóns. Eggert kom hér að kvöldlagi með Jóhanni Gunnari og þeir voru til klukkan sex um morguninn. Það var yndisleg vornótt, sólskin og blíða eins og best María Markan, árið 1941. altekjur hans fyrir stríð var plötusalan, að því er hann sagði mér.“ Annar söngvari sem sögur fara af er Eggert Stefánsson, þekktirðu Eggert? FYRIRMYND ALHEIMS- SÖNGVARANS? Ég þekkti Eggert vel, að- allega heima á íslandi, ég getur verið á ísafirði. Hann sagði margt og mikið og hann sagði eitt sem kom okkur dálítið á óvart, okkur Jóhanni Gunnari, eiginlega tvennt. Brekkukotsannáll var þá nýkominn út og Jóhann Gunnar spyr hann: „Er það satt Eggert, að þú sért fyrirmynd alheims- TUNGUMÁLATÖLVAN TILVALIN JÓLAGJÖF fslcnski kominn ///// straumur hf

x

Vestfirska fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vestfirska fréttablaðið
https://timarit.is/publication/1149

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.