Morgunblaðið - 15.07.2015, Blaðsíða 17

FRÉTTIR 17Erlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. JÚLÍ 2015
New Horizons, geimfar Bandarísku
geimferðastofnunarinnar, fór í gær
býsna nálægt Plútó, fjarlægðin var
minnst um 12.500 km. Áætlað hafði
verið að farið yrði næst Plútó kl.
11:49 að ísl. tíma. Það var hins veg-
ar 72 sekúndum fyrr á ferðinni en
áætlað hafði verið og fór líklega 70
km nær. Upplausn myndarinnar er
um þúsund sinnum betri en í bestu
myndum Hubble-geimsjónaukans,
enn betri myndir munu senn berast.
AFP
Nær Plútó en nokkurt annað geimfar
Allt bendir til þess að voldugasti
maður Írans, ajatollah Ali Khame-
nei, hafi samþykkt þær tilslakanir
sem Íransstjórn hefur nú gert.
Khamenei hefur oft sett samn-
ingamönnum Írana stólinn fyrir
dyrnar á síðustu
stundu í viðræð-
unum. Íranar
féllust á að
minnka næstu 15
árin um 98%
birgðir sínar af
auðguðu úrani en
efnið er hægt að
nota í kjarnorku-
vopn. Einnig
munu þeir fækka
um tvo þriðju skilvindum sem not-
aðar eru til að auðga úran. Þær
verða framvegis liðlega 5.000, aðal-
lega í Natanz-rannsóknastöðinni. Al-
þjóðlegt eftirlit verður haft með skil-
vindunum.
Olía og vopn
Álitið er að þær takmarkanir sem
settar hafa verið á úranbirgðir og
skilvindufjölda valdi því að Íranar
þyrftu a.m.k. eitt ár til að smíða
kjarnorkusprengju, færi svo að þeir
stæðu ekki við samninginn og hann
félli því úr gildi.
Alþjóðlegar viðskiptarefsingar
gegn Írönum verða afnumdar. Þeir
munu því geta selt olíu og gas á
heimsmörkuðum og byrjað aftur að
nota þjónustu alþjóðlega bankakerf-
isins. Íran er eitt af mestu olíu-
ríkjum heims og því ljóst að samn-
ingurinn getur haft mikil áhrif á
orkuviðskipti í heiminum. Verðfall
varð á olíu á mörkuðum strax í gær.
Bannið gegn vopnasölu til Írana
verður afnumið í áföngum. Frekari
þróun mun fara að verulegu leyti
eftir því hvort Alþjóðakjarnorku-
málastofnunin, IAEA, meti það svo
að kjarnorkurannsóknir Írana bein-
ist nú eingöngu að friðsamlegri hag-
nýtingu orku, eins og ráðamenn í
Teheran hafa ávallt fullyrt.
Fari svo að alþjóðleg nefnd komist
að þeirri niðurstöðu að Íranar standi
ekki við ákvæði samningsins verður
hægt að koma í snatri aftur á refsi-
aðgerðum. Í nefndinni sitja fulltrúar
sexveldanna auk Írans. En atkvæði
meirihlutans, þ.e. fjögur af sjö, duga
til að samþykkja slíka ákvörðun.
Loks má geta þess að tímabundið
bann verður við því að Íranar geti
áfram þróað sprengiodda á eld-
flaugar og gert tilraunir með ýmiss
konar hátæknibúnað fyrir kjarn-
orkuvopn. kjon@mbl.is
Minna úran og
færri skilvindur
 Skilmálar falla þó úr gildi eftir 15 ár
Ali Khamenei
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Barack Obama Bandaríkjaforseti
hefur fagnað samningi sem náðist í
gær við Írana um að þeir hægi á
kjarnorkutilraunum sínum og
minnki birgðir sínar af auðguðu
úrani. Í staðinn verður refsiaðgerð-
um aflétt. Obama sagði að söguleg
tímamót hefðu orðið í Mið-Austur-
löndum.
„Vegna þessa samnings mun al-
þjóðasamfélagið geta sannreynt að
Íran ætli ekki að framleiða kjarn-
orkuvopn,“ sagði forsetinn.
Sexveldin svokölluðu, Bandaríkin,
Bretland, Frakkland og Þýskaland
auk Rússlands og Kína, hafa síðustu
vikurnar átt viðræður við Írana um
kjarnorkuáætlunina sem vesturveld-
in álíta að beinist að smíði kjarnorku-
vopna.
Obama er mikið í mun að binda
enda á fjandskap Írana og Banda-
ríkjanna sem staðið hefur yfir frá
1979. En forsetanum hefur ekki tek-
ist að sannfæra vinaþjóðir Banda-
ríkjamanna í Mið-Austurlöndum,
Ísraela og Sádi-Araba, um að sam-
komulagið sé líklegt til að efla frið og
stöðva vopnasmíði Írana. Sögðu Ísr-
aelar að samkomulagið væri „sögu-
leg mistök“ í deilu við ríki sem styddi
hryðjuverkamenn með fé og vopnum
og vildi eyða Ísrael.
Og Sádar segja að forskot Írana í
kjarnorkutilraunum verði óbreytt.
Það geti hleypt af stað kapphlaupi í
Mið-Austurlöndum um smíði gereyð-
ingarvopna, þvert á vonir Obama.
Þingið í Washington hefur 60 daga
til að fara yfir samninginn, repúblik-
anar gagnrýna Obama hart fyrir að
teygja sig of langt til móts við Írana.
En í reynd þarf tvo þriðju atkvæða til
að fella samninginn og þurfa þá
margir demókratar að svíkja lit.
Fagnar
samningi
við Írana
 Obama segir hægt að sannreyna
hvort Íranar fullnægi skilmálunum
AFP
Ánægður Obama tjáir sig um samn-
inginn í garði Hvíta hússins.
Refsingum aflétt
» Refsiaðgerðirnar síðustu ár-
in hafa valdið Írönum búsifjum,
efnahagur þeirra hefur dregist
saman um 20%.
» Mánuðir geta liðið áður en
samkomulagið hlýtur staðfest-
ingu á þingum ríkjanna.
» Obama vonar að bætt sam-
búð verði til þess að Íranar
beiti sér af meiri ákefð gegn
Ríki íslams, IS, í Írak og Sýr-
landi.
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Ákveðið hefur verið að ESM, stöðug-
leikasjóður Evrópusambandsins,
muni leggja fram 40-50 milljarða evra
af þeim 83-86 milljörðum sem gert er
ráð fyrir að Grikkir þurfi á næstu
þrem árum, að sögn heimildarmanna
hjá sambandinu. Afgangurinn á að
koma frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum
og með sölu ríkiseigna í Grikklandi.
En Bretar, sem ekki eiga aðild að
evrusamstarfinu, sögðu í gær að ekki
kæmi til greina að nota ESB-sjóðinn í
slíka björgunarstarfsemi. Það gengi
gegn lögum um starfsemi hans. Tékk-
ar munu vera sama sinnis en nóg er
að 15 ESB-ríki samþykki að sveigja
þessar reglur sjóðsins.
Fyrst í stað er ætlunin að veita
Grikkjum sérstakt lán upp á 13 millj-
arða evra til að brúa bilið fram að
væntanlegum þriðja alþjóðlega lána-
pakkanum til Grikkja á síðustu fjór-
um árum.
Alexis Tsipras, forsætisráðherra
Grikklands, reynir nú að fá þingið til
að samþykkja kröfur lánardrottna,
hann hefur frest til þess fram á morg-
undaginn. Kröfurnar fela m.a. í sér
mikla fækkun ríkisstarfsmanna og
annan niðurskurð.
Deila um fjármögnun
 Bretar ósáttir við að Grikkir fái fé úr sjóði ESB
Ármúla 24 • S: 585 2800Opið virka daga 9 -18, – www.rafkaup.is
Wireflow frá
Hönnuður er Arik Levy