Skagfirðingabók - 01.01.1999, Page 86
SKAGFIRÐINGABÓK
urjón þá „stórt og veglegt timburhús.“23 I kjallara þessa nýja
húss var rjómabúið til húsa. Þegar Grönfeldt ferðaðist um
Skagafjörð 1902, þá lýsir hann stuttlega aðstæðum í Holti:
Seinasta mjólkurbúið sem ég kom til var Eyhildarholts-
búið. Mjólkurskáli er þar enginn en áhöldin sett upp í
kjallara, sem bóndinn lánaði til þess. Félagsmenn eru 5,
og smjörmagnið 30 pd á dag.24
í Eyhildarholti var handafl notað við smjörgerðina. í ársskýrsl-
unni 1903 getur Grönfeldt þess að hann hafi ekki farið í Skaga-
fjörð, því tíminn hafi verið naumur og þar séu aðeins tvö bú og
lítil von muni vera til þess að þau stækki bráðlega.
Segja má að allt sé þá talið um Eyhildarholtsbúið, sem finn-
anlegt er í skýrslum ráðunautanna. Sigurður búfræðingur birt-
ir grein í Búnaðarritinu 1905 sem heitir „Smjörbúin og smjör-
salan.“ Þar birtir hann töflu yfir útflutning frá búunum. Holts-
búið er þar ekki talið, enda starfsemi þess þá hætt.25
Bréf séra Jóns á Ríp er dagsett 30. nóv. 1903. Spurningar
varðandi búið segist hann hafa afhent formanni félagsins Sigur-
jóni Markússyni í Eyhildarholti. Um starfsemina segir Jón:
Af búinu okkar verða fréttirnar ekki eins góðar og glæsi-
legar, sem æskilegt hefði verið, heldur því miður hér-
umbil hið gagnstæða. Þegar jeg var að reyna að koma því
á, hafði jeg mjög góða von um, að hreppsbúum væri tals-
vert áhugamál að fá það, og að þeir mundu vinna því
talsvert, er það væri komið á. Það var einnig ástæða fyr-
ir mig að búast við því, þar sem þriðjungur bændanna,
og það allir helstu bændurnir í sveitinni sóttu, auk mín,
um lánið til að koma búinu upp. Að búið var sett í Ey-
hildarholti vissi jeg vel að ekki var hentugt, eins og þér
líka sögðuð, er þér sáuð afstöðuna, en mér datt heldur
ekki í hug, að það yrði þar nema rétt til bráðabirgða,
84