Skagfirðingabók - 01.01.1999, Page 93

TIL SMJÖRS ER AÐ VINNA EN EI TIL FLAUTA
Áhersla var lögð á, að sem flestir bændur á svæðinu yrðu fé-
lagsmenn, því þá yrði búið öflugra en ella og kostnaður tiltölu-
lega minni, en augljóst var að róðurinn yrði þungur og bænd-
ur ekki tilbúnir til að taka þá áhættu sem þessu fylgdi. Mikill-
ar bjartsýni gætti hjá þeim sem vildu stofna búið og ef til vill
nokkurrar óskhyggju svona eftir á séð miðað við þá tregðu sem
greinilega var hjá bændum um þátttöku. Árið 1903 voru 15 bú
starfandi á öllu landinu og ársframleiðslan var 92.000 þúsund
pund. Eftir þetta fjölgaði búunum ár frá ári og 1910 voru þau
orðin 33. Það ár voru 5 bú á Suðurlandi sem framleiddu 20.000
pund og þar yfir. Mesta framleiðslan var hjá Baugsstaðabúinu
sem framleiddi 23.380 pund og taldi 88 félagsmenn. Hjá
Framtíðinni var framleiðslan 6.470 pund og 46 félagsmenn.30
Erfitt er að gera sér grein fyrir hvort hér var um fullgilda fé-
lagsmenn að ræða eða innleggjendur, en nokkrir gengu í félag-
ið með undanþágum.
Stofnfundur félagsins var svo haldinn 18. desember 1904. „Á
fundinum voru 22 búendur mættir, úr Hóla-, Viðvíkur-, Hofs-
og Rípurhreppum," og gengu þeir allir í félagið. Auk þess var
talið víst að 7 bændur til viðbótar kæmu í hópinn. Síðan voru
lög félagsins samþykkt. Um lögin þarf að fara nokkrum orðum,
því þau bundu menn óneitanlega og trúlega hafa einhverjir
ekki treyst sér til að taka á sig þær ábyrgðir sem lögin kváðu á
um. I lögunum eru meðal annars eftirtalin ákvæði:
2. gr.
Rjómabúið er félagseign. Hver félagsmaður er skyldur til að
taka tiltölulegan þátt í öllum kostnaði við stofnun þess og
rekstur.
4. gr.
Félagið tekur lán til þess að koma rjómabúinu á fót. Lánið
ábyrgjast félagsmenn einn fyrir alla og allir fyrir einn.
91