Skagfirðingabók - 01.01.1999, Side 129
MINNINGAR FRÁ FJÁRSKIPTUM 1940
haglabyssu og riffil; auk þess búrhnífa þeirra kvenna, er þjón-
uðu í eldhúsinu. Nú stóð þannig á, að riffillinn var í láni, og
varð ég því að nota haglabyssuna. Mér til aðstoðar við verkið
fékk ég mann sem hélt í annað horn kindarinnar meðan ég
skaut hana í hausinn. Eg mun hafa verið nokkuð nærri hausn-
um með hlaupið á byssunni því hann fór í mask, en aðstoðar-
maðurinn stóð eftir með hornið í hendinni. Þetta er í eina
skiptið, sem ég hef skotið kind með haglabyssu, og er mér það
því minnisstætt. Kindin var krufin, og komu þá í ljós auðsæ
einkenni veikinnar. Garnirnar voru blásvartar og svo stökkar,
að ekki var hægt að rekja þær án þess að slíta. Sjúkleiki sást líka
á öðrum innyflum.
Fljótlega barst veikin frá Hólum á bæi í næsta nágrenni og
svo áfram lengra er stundir liðu fram. Fór svo að lokum, að hún
var greind í öllum hreppum sýslunnar austan Héraðsvatna. Sá
háttur var hafður á í byrjun til að hamla útbreiðslu veikinnar,
að öllu fé var fargað á þeim bæjum, sem hún kom upp á og
bændum leyft að kaupa lömb strax eftir niðurskurð og sótt-
hreinsun húsa. Fljótlega kom í ljós, að þetta var ekki einhlft að-
gerð til útrýmingar veikinni, því að hún breiddist áfram út og
kom líka upp hjá bændum, sem búnir voru að hafa fjárskipti
áður. Þetta fyrirkomulag var þó haft á enn um sinn, því að ekki
náðist samstaða meðal bænda um allsherjarniðurskurð fyrr en
haustið 1949. Var þá allt fé austan Héraðsvatna í Skagafirði
skorið niður og svæðið haft sauðlaust í eitt ár.
Engar tölur eru til um fjölda þess fjár, sem fórst úr garnaveik-
inni. Vitað er þó að margir bændur urðu fyrir verulegu tjóni af
hennar völdum. Seint um haustið 1940 var garnaveikin greind
á Ytri-Brekkum, Axlarhaga og Dýrfinnustöðum í Akrahreppi
og á Læk í Viðvíkursveit. Voru þetta síðustu bæirnir, sem höfðu
fjárskipti haustið 1940. Nýlega var þá búið að skipta um fé á
nokkrum bæjum vegna veikinnar, og var ekki talið ráðlegt að
kaupa kindur í firðinum fyrir bændur á þessum jörðum, því að
líkur þóttu á, að veikin kynni að leynast enn á öðrum bæjum,
127