Skagfirðingabók - 01.01.1999, Qupperneq 146

SKAGFIRÐINGABÓK
Fljótt á litið virðist með ólíkindum, að stofnað skyldi til leik-
sýningar árið 1859- Það reyndist eitt hið versta ár, sem af var
öldinni, ef til vill að árinu 1802 undanskildu, sem kallað var
Langjökull. Þeim var oft líkt saman, þessum árum. Veðráttuna
1859 mátti kalla sæmilega fram að þorra. Þá hófust harðviðri
með óvenjulegri frosthörku fram á mitt sumar. Hafís lá fyrir
Norðurlandi fram eftir sumri. Um krossmessu mátti fara flesta
firði á hestum. Innistöður voru miklar og heyskortur því al-
mennur, er kom fram á útmánuði. Is spillti veiðum Skagfirð-
inga. Höfðstrendingar veiddu þó hákarl upp um hann. Hval-
rekar urðu austan fjarðar, en nýttust miður vel. Skip komu ekki
á Hofsós fyrr en í júní, eftir langa útivist sakir íss. Vöruverð var
hátt og matvara af skornum skammti.
Sýslumaður Skagfirðinga sendi amtmanni bænarskrá, en
hann aftur dómsmálastjórninni í Kaupmannahöfn. Þess var far-
ið á leit, að sýslan fengi „leigulaust peningalán" til kornvöru-
kaupa, svo að komizt yrði hjá búsvelti. Við beiðninni var orð-
ið, og kom kornið síðla um haustið.
Þetta ár létust í Skagafirði 244. Dæmi voru þess þá, að fjög-
ur lík væru „hafin út frá sama bæ“, því að í kjölfar harðréttis fór
landfarsótt og taugaveiki.
Við slíkar aðstæður hófu Skagfirðingar leiksýningar. Slík við-
brögð gegn óáran reyndust þó ekki einsdæmi lengi. Leikfélag
Sauðárkróks var stofnað, þegar almennt búsvelti mátti kalla í
Skagafirði. Þá var vöruþurrð í öllum verzlunum. Hungurvofan
terrði sig inn um hverja gátt.
Skyldi listin vera hinzta vígið í nauðum?
Ovíst er, hvort stofnað hefur verið til almennra leiksýninga á
sjöunda áratugnum. Það er þó hæpið, að um opinberar sýning-
ar hafi verið að ræða, sem aðgangur var seldur að. Þá hefði al-
þýða geymt minningar um þær.
Oljósar sagnir hefur höfundur heyrt um leiksýningar á heim-
ili Eggerts sýslumanns Briems á Hjaltastöðum, en þar bjó hann
1862—1872, en fluttist síðastnefnt ár í fardögum að
144