Jökull - 01.12.1955, Page 48

Skógasandi var SigurðurÞórarinsson tekinn í vél-
ina og síðan var flogið austur á Mýrdalssand
og hlaupfarvegirnir athugaðir og ljósmyndaðir,
siðan flogið frá Rjúpnagili inn yfir Höfða-
brekkujökul til Huldufjalla og gengið úr skugga
um að hlaupið gat ekki hafa stafað af tæmingu
lóns þar, og loks var flogið inn yfir Kötlusvæð-
ið. Þegar komið var upp fyrir efsta jökulfossinn
í Höfðabrekkujökli blöstu við tvö ketilsig hring-
laga rétt sunnan við Kötlukoll vestri. Var syðra
sigið miklu dýpra (áætlað af Sigurði um 80 m)
og rúmlega kílómetri í þvermál, en bogadregn-
ar sprungur án verulegs misgengis mátti sjá all-
langt til norðvesturs tit frá sigdældunum. Var
nú fengin vissa fyrir því, livar hlaupið átti upp-
tök sín. Eftir að liafa hringsólað um stund yfir
þessu svæði var aftur flogið niður Höfðabrekku-
jökul, niður með Skálm til Álftavers og síðan
til Reykjavíkur.
Af fjórmenningunum á jöklinum er það að
segja, að þann 25. júní unnu þeir að þykktar-
mælinum í mugguveðri á hjallanum suður af
Kötlulægðinni, en næsta dag norður undir Aust-
mannsbungu og gerðu áttundu og síðustu
þykktarmælinguna rnjög skammt þar vestur af
sem sigin munu hafa myndazt daginn áður.
Þóttust þeir og verða varir við nýmyndaðar
sprungur í svæðinu, sem þeir voru að mæla
og virtust þær jafnvel víkka eitthvað, meðan þeir
dvöldu þar. Þeir töldu sig og hafa fundið jarð-
skjálftakipp uni hádegi daginn áður, en gáfu
þessu ekki frekar gaum. Síðari hluta 26. júní
luku þeir hinum erfiða gryfjugrefti í aðalbæki-
stöðinni og héldu síðan af stað niður af jökli,
komu að Sólheimum um morguninn þ. 27. með
allt sitt hafurtask og liéldu samdægurs til
Reykjavíkur.
Þar með var hinum upphaflega áætluðu
Kötlurannsóknum þetta sumar lokið, en vegna
hlaupanna var rannsóknum haldið áfram enn
um sinn. Síðasta dag júnímánaðar fóru þeir
Sigurjón og Sigurður aftur austur í Vík og at-
huguðu tvo næstu daga hlaupfarveg Múla-
kvíslar ásamt Einari B. Pálssyni og Guðmundi
Kjartanssyni. Hinn 4. júlí lagði Sigurjón aft-
ur á Mýrdalsjökul og hafði sýslumaður út-
vegað honum tvo duglega fylgdarmenn, Ragnar
Þorsteinsson, Elöfðabrekku og Sigurjón Böðv-
arsson, Bólstað. Lagt var upp frá Heiði kl. 8
og haldið upp Koltungur. Tókst þeim félögum
að komast inn á sigsvæðið og klöngrast niður í
botn aðalsigdældarinnar og mæla dýpi og rúm-
mál beggja dældanna. Reyndist samanlagt rúm-
mál siganna um 28 millj. m3. Heim komu þeir
félagar efdr 30 klst. göngu og höfðu hreppt
versta veður síðari hluta ferðarinnar, dimm-
viðri og síðan rok. Nokkrum dögum síðar at-
hugaði Sigurjón hlaupfarveg Skálmar. Reiknað-
ist honum, að flóðtoppur Skálmarhlaupsins hefði
verið um 500 m3/sek., flóðtoppur hlaupsins 1
Múlakvísl a. m. k. 2500 m3/sek. og heildar-
magn hlaupvatns um 28 millj. m3, þar af um
20 millj. í Múlakvísl.
Hinn 27. ágúst flaug Sigurður Þórarinsson
aftur yfir Kötlusvæðið í flugvél Björns Páls-
sonar ásamt Guðmundi Jónassyni og ljósmynd-
aði þær breytingar, er orðið höfðu á sigdæld-
unum. Ágúst Böðvarsson landmælingamaður
ljósmyndaði Kötlusvæðið úr lofti 13. septem-
ber og sömuleiðis hlaupfarvegina báða. Var þar
með lokið rannsóknum á Mýrdalssandi og Mýr-
dalsjökli sumarið 1955. Verður nánar greint
frá árangrinum af rannsóknum þessum i næstu
heftum Jökuls.
Þeir, er þátt tóku í þessurn rannsóknum, votta
Jóni Kjartanssyni sýslumanni þakklæti fyrir
þátt hans í að hrinda rannsóknunum i
framkvæmd, og votta honum og öðrum Skaft-
fellingum þakklæti fyrir gestrisni og marghátt-
aða aðstoð. Rannsóknarráð rikisins greiddi
kostnað við flugferðirnar og tjáum við því
einnig þakkir okkar.
VATNSDALSHLAUP O. FL.
„Föstudaginn 19. ágúst rigndi hér mikið til
fjalla, og komu mikil hlaup í alla fjallalæki.
Þá hljóp vatn úr Vatnsdal, að haldið er, og fyllti
nærri bogann á Kolgrímubrú, og rann mjög
mikið vatn yfir veginn báðum megin briiar-
innar. Hlaup þetta stóð yfir í li/2 sólarhring,
en fjaraði þá skyndilega. — Enginn hefur komið
inn að Vatnsdal síðan í fyrrahaust.
Fláajökull styttist minnst við Hólmsárgarð,
en lækkar þar mest á h.u.b. 100 m breiðri spildu,
og mætti ætla, að þar væri lón undir. Getur
Hólmsá þá hæglega farið aftur austur í Hleypi-
læk innan skamms þrátt fyrir skurðinn, sem
gerður var í sumar. — Hólmsá er nú mesta
eyðingarafl á engjar og haga hér í sýslu, og
veldur því stytting Fláajökuls."
Vagnsstöðum, 31. okt. 1955.
Skarphéðinn Gislason.
46