Jökull - 01.12.1957, Blaðsíða 36

skarði á Öræfajökli í 1840 m hæð y. s. Ekkert
rvk fannst, sem sýndi skil milli sumarsnjólags
1953 og haustsnjóa það ár. En eftir hjarnlög-
um og kornastærð snævarins töldum við Jón
Eyþórsson, að mörkin lægju sem næst í 630
cm dýpi. Vatnsgildi miðað við þetta var 3230
mm. Hitinn í snjónum var mældur um leið
og grafið var. (Sbr. töflu á 33. bls.).
Það vekur nokkra furðu, að hitamismunar
gætir í sama dýpi. Dauft sólskin var meðan
gryfjan var tekin, en engu að síður er ekki
fráleitt að álykta, að sól hafi náð að hita upp
SA-horn gryfjunnar. Þess ber þó að gæta,
að mælingin var gerð 60 cm inni í snjóstálinu,
jafnskjótt og grafið var, nema kl. 20 á 375 cm
dýpi, þá voru grafnir 120 cm inn í snjóstálið
til að mæla.
Annað atriði var sérstakt við þessa Öræfa-
jökulsgryfju, og á það ef til vill einhvern þátt
x þessum furðulega hitamismun. Frá 375—380
cm snjódýpi var 1 til 5 cm þykkt íslag, þannig
að íslagið var um 1 cm á þykkt nema í SA-
horni gryfjunnar, þar hengu niður úr því 4 cm
ísklumpar og einmitt í nánd við þá mældist
hærra hitastig.
Gryfja 3 var á Hoffellsjökli norðaustur af
Nýjunúpum í 1040 m hæð y. s. ofan við
sprunguhjalla. I 375 cm dýpi var komið niður
á grófan, rykfallinn jökulís. Vatnsgildi 2060
mm. Hvenær ákoma hefur hafizt þarna haust-
ið 1953 er erfitt að fullyrða. Haustið var frem-
ur milt og engin skörp veðraskil á milli sum-
ars og vetrar. Þó virðist mega ætla, að snjó,
sem lagðist á eftir 1. október, hafi ekki leyst.
Eitthvað af ákomunni kann þó að hafa runnið
burt í mestu hlákublotum vetrarins. Sé gerður
samanburður á snjómagninu og úrkomunni á
næstu veðurathugunarstöð, Hólum, virðist
sennileg ársúrkoma vera nálægt 3000 mm á
þessum stað.
Gryfja 4, norður af Hoffellsjökli í 1320 m
hæð y. s. Þegar komið var niður í 700 cm dýpi,
fannst rykfallið snjólag frá sumrinu 1953.
Vatnsgildi 4370 mm. Sé litið yfir veðurskýrslur
virðist ekki fjarri að álykta, að skilin séu frá
30. ágúst 1953. En samkvæmt því fæst þarna
4370 mm vatnsgildi, svarandi til 1800 mm
vatnsgildis úrkomunnar að Hólum. Úrkoma
var yfir meðallag vatnsárið 1953/54, og með
hliðsjón af því lítur út fyrir að meðallagsúr-
koman sé eftir sem áður röskir 4000 mm.
Þegar gryfjan var tekin, var climmviðri á
jöklinum og lofthiti 200 cm yfir snjó 1,5° C.
Hiti í snjó á 80 cm dýpi var 0,05°
„ 0,00°
„ -=-0,9°
, -=-0,9°
„ -=-0,9°
Gryfja 5 var í lægðinni NA af Grímsfjalli
um 1 km frá fjallsrótum í 1540 m hæð. Glögg
árstíðaskil fundust ekki í snjóstálinu. I 690 cm
dýpi fannst örlítill vottur af tyki í klakalagi og
miðað við það var vatnsgildið 4320 mm.
Gryfja 6 var grafin 12. ágúst 1954 af leið-
angri stúdenta frá Nottinghamháskóla. Gryfj-
an var á ákomusvæði Morsárjökuls, 2,5 km
norður af Miðfellstindi og 1200 m y. s. Stú-
dentar frá sama skóla grófu þarna einnig 6 m
djúpa gryfju árið áður og hafa birt niðurstöður
sínar i The Journal of Glaciology (Vol. 2:477)
og Jökli 3:6. Snjógryfjurnar benda til þess, að
snjósöfnun milli ára hafi verið þarna 1200 m
y. s. sem hér segir:
Ar Snjólag Eðlisþ. Vatnsgildi
1951/52 ... 2,38 m 0,61 1450 mm
1952/53 ... 1,33 „ 0,58 770 „
1953/54 .. um 2.50 „ 0,6 1500 „
Gryfja 7 var gerð á Mýrdalsjökli 20.—26. júní
1955, vestan í söðlinum milli Höfðabrekkujök-
uls og Sólheimajökuls í um 1350 m hæð, samb.
Jökul 5:43. Mjög áberandi gul slikja var á 15
cm þykku, krömu snjólagi, með eðlisþ. 0,67,
frá 170 til 185 cm snjódýpi. Þetta gula snjólag
sást greinilega um allan þann hluta jökulsins,
sem Kötluleiðangurinn 1955 kannaði. í 1200 m
hæð voru 150 cm niður að því og þykkt þess
30-45 cm.
í gryfjunni var erfitt að ákvarða skil milli
ára, ryklag fannst á 920 cm dýpi, að vísu
ógreinilegt. Snjódýpið 920 cm með eðlisþ. 0,63
samsvarar 5800 mm vatnsgildi. Austur í Kötlu-
lægðinni var vetrarsnjólagið 1954/55 ekki svo
þykkt. í sprungum sigdældarinnar miklu, sem
myndaðist þar 15. júní 1955, samanber Jökul
5:46, sást greinilegt ryklag, og niður á það
voru 4 til 6 metrar, en það ætti að svara til
nálega 3000 mm vatnsgildis.
„ 240 „
„ 335 „
„ 485 „
„ 465 „
34