Jökull - 01.12.1970, Blaðsíða 88

ATHUGASEÍvíÐIR OG VIÐAUKAR
Haustið 1970 voru lengdarbreytingar mældar
á 52 stöðum. Jökuljaðar hafði gengið frani á
13 stöðum, haldizt óbreyttur á 12 stöðum, en
hopað á 27 stöðum. Síðan veðráttan kólnaði
eftir 1964, heyrist því oft haldið fram, að jökl-
arnir muni fara að aukast. Engin slík snögg
umskipti hafa átt sér stað. Heildarniðurstaðan
er ámóta og undanfarin ár, enn halda jöklarnir
áfram að hopa.
Eftirtektarverðasta mælingin er frá Tungna-
árjökli austan Jökulheima. Frá hausti 1969 til
jafnlengdar 1970 hefur jökuljaðar hopað um
192 m, en á síðastliðnum 4 árum hefur hann
hopað samtals um hálfan kílómetra.
Þá dregur Breiðamerkurjökull að sér athygl-
ina. Hann heldur áfram að rýrna vestan Jökuls-
ár, en gengur fram austan Jökulárslóns og
einnig fram x það austanvert. Langjökull held-
ur áfram að hopa; nú í sumar hjálpaði Heklu-
vikurinn til að auka leysinguna, jökullinn var
allur dökkur. Hofsjökull virðist vera í jafn-
vægi.
Snœfellsjökull. Haraldur Jónsson tekur fram
í bréfi 2. okt. ’70, að í sumar hafi þiðnað
óvenjulítið úr Jökulþúfunum og að skaflar frá
vetrinum sjáist neðan við 500 m hæð. Lengdar-
aukningin 29 m er ekki framsig, heldur er hér
um að ræða hjarnfönn frá síðasta vetri.
Kaldalón. Aðalsteinn segir í bréfi frá 23.
sept. ’70: „Breytingar litlar. Jökuljaðar í mæli-
stað þverhníptur, 10—15 metrar á hæð, enda
er hér um að ræða aðra hliðina úr árportinu
og hefur þynnri fleðan, sem lá að norðanverðu,
verið að eyðast undanfarin ár og nú horfin
að mestu. Jökullinn var svo til allur hulinn
nýsnævi, þ. e. a. s. snjó frá sl. vetri, nema smá
skjambar rétt við Votubjörg, þó hafði „Kletta-
skerið” ekki minnkað að sjá frá síðustu mæl-
ingu. Nokkru ofar í jöklinum var nú dálítill
díll, sem virðist vera fast land, og merki ég það
„Smásker” á rissblaði mæliskýrslunnar. Leysing
mun hafa verið lítil á jöklinum, því þetta
sumar mun til jafnaðar vera eitt það kaldasta
hér um langt árabil, að vísu tók fannir tölu-
vert upp í sumar í norðurhlíðum vegna all-
mikillar sólar í sumar.
Leirufjarðarjökull. í bréfi með mælinga-
skýrslunni segir Sólberg Jónsson, að 27. ágúst
’70 hafi vetrarsnjór þakið allan jökulinn. Þá
86 JÖKULL 20. ÁR
voru skaflar í Leirufirði jafnmiklir og þeir
voru í júnílok árið áður. Engin hreyfing eða
umbrot sáust í jöklinum. Skömmu eftir að
mæling var gerð, setti allmikinn snjó á jökul-
inn.
Gijúfurdrjökull. Björn Vigfússon á Þverá
andaðist á árinu og við mælingum tók Vignir
Sveinsson
Langjökull. Aksel Piihl segir jökulinn vera
dökkan af rykdusti frá Heklu og hann beri
þess glögg merki, að mikil leysing hafi verið
á honum í sumar. A litlum bletti skammt inn
á jöklinum var öskulagið það þykkt, að það
huldi snjó frá síðasta vetri, alls staðar annars
staðar var gamall jökulís. I Jökulkróki verður
jökuljaðarinn brattari með hverju árinu.
Hofsjökull. Halldór Ólafsson tekur fram,
að Nauthagajökull sé sléttur, en jökuljaðarinn
brattur. Jaðar Múlajökuls að vestan er sléttur,
en 300 m inn á jöklinum hefur myndazt
sprungubelti. Að sunnan er jökuljaðar sléttur
og greiður yfirferðar.
Gigjökull. Lón er framan við Gígjökulinn
og mælingu vart við komið nema þegar lónið
er á ísi.
Sólheimajökull. Valur Jóhannesson segir í
mælingaskýrslunni, að sú þróun, sem hafin var
í fyrra við Vesturtunguna, hafi haldið áfram
og það svo, að nú sé áin komin alveg vestur
fyrir jökultunguna. Þar sem áður var jökullón-
ið, eru nú sléttar eyrar með smálænum. Fyrir
vestan þann stað, þar sem mælistefnan kemur
í jökulinn, er kominn aurborinn jökulbunki.
Austan mælilínu hefur jökullinn ýtt upp sand-
hrygg. Jaðarinn er þar þunnur og rís hann upp
á sand- og aurhrygginn, en örskammt frá jaðr-
inum er jökullinn uppbólginn og sprunginn.
Undanfarin ár hefur jökullinn hækkað nokk-
uð við Jökulhaus. I fyrra (’69) hopaði jökull-
inn þar, en nú hefur hann gengið fram, það
er eins og hann sé að rétta úr kryppu. Aftur
á móti er Austurtungan hærri og þverhníptari
nú heldur en hún hefur verið undanfarið. Þar
er jaðarinn 10 m hár ísveggur.
Öldufellsjökull. Kjartan Jóhannesson hefur
nú fært jökulmerkin inn á uppdrátt íslands
frá 1969. Þau eru nokkru nær Merkigiljum en
Ytri-Bláfellsá.
Tungnaárjökull heldur áfram að hopa og
var jökuljaðarinn óvenjusléttur haustið 1970,
hin ákjósanlegasta leið fyrir snjóbíla.