Jökull - 01.12.1970, Blaðsíða 63

Eythorsson, ]. 1931: On the Present Position
of the Glaciers in Iceland. Soc. Sci. Is-
landica „Rit“ X.
— 1951: Þykkt Vatnajökuls. Jökull 1: 1—6.
— 1962: Jöklabreytingar 1960/61 og 1961/62.
Jökull 12: 37-49.
— 1963: Variations of Icelandic Glaciers 1931/
1960. Jökull 13: 31-33.
— 1964: Jöklabreytingar 1962/63 og 1963/64.
Jökull 14: 97-99.
— 1966: Töklabreytingar 1964/65 og 1965/66.
Jökull 16: 230-231.
Price, R. J. 1968: The University of Glasgow
Breidamerkurjökull Project (1964—67). A
Progress Report. Jökull 18: 389—394.
Rist, S. 1956: Islenzk vötn I. Reykjavík.
— 1968: Jöklabreytingar 1964/65, 1965/66 og
1967/68. Jökull 18: 401-405.
Sigbjarnarson, G. 1967: The Changing Level of
Hagavatn and Glacial Recession in this
Century. Jökull 17: 263—279.
Sigfúsdóttir, A. B. 1968: Precipitation map of
Iceland 1931—1960 (Mimeographed). Per-
sonal communication.
Thorarinsson, S. and Ahlmann, H. W:son.
1943: Vatnajökull. Scientific Results of the
Swedish-Icelandic Investigations. 1936—37—
38. Reprinted from Geogr. Ann. 1937—40,
1943. Stockholm.
— 1956: The Thousand Years Struggle against
Ice and Fire. Reykjavík.
— 1958: Flatarmál nokkurra íslenzkra jökla.
Jökull 8: 25.
Veðráttan 1946—1955. Annual report of the Ice-
landic Meteorological Institute. Reykjavík.
ÁGRI P
UM RÝRNUN VATNAJÖKULS
Guttormur Sigbjarnarson,
Orkustofnun, Reykjavik
Nokkurt ósamræmi hefur verið á milli þeirra
úrkomukorta og afrennsliskorta, sem gerð hafa
verið af Islandi, þannig að afrennslið hefur
virzt meira heldur en úrkomumælingarnar gefa
til kynna. Jöklarýrnunin á undangengnum ára-
tugum er ein af orsökunum fyrir þessu mis-
ræmi. Hér hefur verið reynt að reikna út þátt
jöklarýrnunarinnar í afrennslinu, og reyndist
hann um 4—5% á árunum 1931—1960. Rýrnun
Vatnajökuls var reiknuð út á þann hátt, að
safnað var saman öllum þeim mælingum, sem
gerðar hafa verið á Breiðamerkurjökli. Sam-
kvæmt þeim hefur jökulsporðurinn hopað um
2300 m á árunum 1894—1968, við það komu
52 km2 lands undan jökulsporðinum. A sama
tíma rýrnaði Breiðamerkurjökull um 49 km3.
Að meðaltali samsvarar það um 19 kl/sek. í
aukningu á afrennsli frá jöklinum, en megin-
hluti þessarar stórkostlegu rýrnunar átti sér
stað eftir 1920, svo að afrennslisaukning af
völdum hennar hefur verið yfir 30 kl/sek. á ár-
unum 1931—1960. Rýrnunarmælingarnar á
Breiðamerkurjökli hafa verið notaðar til að
reikna út heildarrýrnun Vatnajökuls á þessu
sama tímabili. Niðurstöðurnar úr þeim reikn-
ingum eru ekki samhljóða eftir því, hvaða að-
ferðum er beitt, en þær liggja á bilinu 270—350
km3, en það eru 8—10% af öllum jökulskild-
inum. Hann væri því 500—600 ár að eyðast
með hliðstæðum bráðnunarhraða og þeim, sem
verið hefur frá því um 1930. Reikna má með
því, að samanlögð jöklarýrnun á Islandi hafi
numið að meðaltali urn 240 kl/sek. á árunum
1931—1960. Þetta skýrir að nokkru leyti það
ósamræmi, sem er á milli úrkomukortsins og af-
rennsliskortsins, en ekki þó að fullu, þar sem
eftir er að taka tillit til uppgufunarinnar og
jarðvatnsrennslisins, sem seytlar neðanjarðar
beint til sjávar, og kemur því ekki fram í
rennslismælingunum.
JÖKULL 20. ÁR 61