Jökull - 01.12.1999, Page 117

skarðshólum á Skaftártunguafrétti. Öldufellsleið var
ekin að Fjallabaki, áð við Hólmsá, haldið yfir Mæli-
fellssand, niður Emstrur og gengið fram á gljúfur-
barma Markarfljóts sem síðast bar fram stórhlaup frá
Mýrdalsjökli fyrir 1600 árum. Ferðin tókst mjög vel
og telur stjórin að áfram ætti að tengja fræðslufundi
að vetri við skoðunarferðir að sumri.
Haustferðin í Jökulheima féll niður vegna lítillar
þátttöku.
ÁRSHÁTÍÐ
Arshátíð var haldin laugardag 16. nóvember og tókst
hún mjög vel. Að þessu sinni sáu Björg Harðardóttir,
Freyr Jónsson og Sverrir Hilmarsson um þessa hátíð
og stjórnin þakkar þeim mjög vel unnin störf.
FYRIRHUGAÐAR RANNSÓKNIR
Það hefur verið venja mín í lok þessarar skýrslu að
drepa á rannsóknaverkefni sem framundan eru. Vegna
umbrotanna í Vatnajökli s. 1. haust er ljóst að kanna þarf
bæði Grímsvötn og gosstöðvar. Kanna þarf stærð
Grímsvatna á ný með íssjármælingum af þykkt og hæð
á íshellu og næsta nágrennis. Auk þess þarf að mæla
botnhæð Vatnanna með hljóðbylgjum. Stefnt er að því
að koma upp samfelldri skráningu á vatnshæð Gríms-
vatna með GPS-tækjum og senda niðurstöður til
byggða. Einnig þarf að mæla hæð ísstíflunnar á ný og
legu rennu sem myndaðist yfir henni í nýafstöðnu
hlaupi. Æskilegt væri að kanna síðar hvort hlaupið hafi
rofið gjúfur í botn undir stíflunni. Þá er stefnt að
mælingum á hita og efnasamsetningu vatns í
Grímsvötnum og í holum sem boraðar yrðu gegnum
íshellu Grímsvatna. A það reyndar einnig við um
Skaftárkatla. Einnig er rætt um að setja þrýstiskynjara
niður á botn Vatnanna um slíka borholu og mæla með
þeim hætti vatnshæð þeirra. Mælistöðina á
Grímsfjalli þarf að auka, setja upp staðlaðar
veðurathuganir (á hitastigi, e.t.v. vindhraða, sem þó
gæti reynst afar erfitt), endurbæta skjálftamæla og
fjarskipti við byggð (senda og síma). Kanna þarf
eldstöðvarnar norðan Grímsvatna, stærð og lögun
sigdældar og gjár, innstreymi íss með GPS-mælingum
á færslu stika, hitastig og efnasamsetningu vatns og
gosefna og vinna þyngdarmælingar. Bora þarf eftir
sýnum og mæla þykkt öskulagsins sem féll á
jökulinn. Loks verður fylgst með smáskjálftavirkni í
gosstöðvum Bárðarbungu, Lokahrygg og Grímsvötn-
um og á ýmsan hátt kannaðar rætur eldstöðvanna
undir vestanverðum Vatnajökli.
í ferðum félagsins verður vonandi framhald á
mælingum á afkomu á Grímsvatnasvæðinu, Háu-
bungu og Öræfajökli. Einnig kæmi til greina að félag-
ar ynnu að mælingum á afkomu Breiðamerkurjökuls,
Skeiðarárjökuls og Mýrdalsjökuls. Framundan eru
einnig auknar mælingar á hæðarbreytingum með
GPS-tækjum til þess að kanna rúmmálsbreytingar
jökla og könnun á afkomu frá fyrri tíð með því að
mæla dýpi niður á þekkt öskulög í jöklum. Rann-
sóknir á öskulögum í Vatnajökli, undir forystu Guð-
rúnar Larsen, hafa aukið við vitneskju um sögugosa í
Vatnajökli og um aldur íss í jöklinum. Framundan er
einnig innan fárra ára djúpborun í jökulinn til þess að
kanna innri gerð hans og greina öskulög, sem myndi
auka þekkingu á sögu eldgosa í jöklinum og næsta
nágrenni hans.
Loks skal nefnt að í vor mun land kannað undir
Langjökli með íssjármælingum í samvinnu Raunvís-
indastofnunar, Landsvirkjunar og Hitaveitu Reykja-
víkur. Verkefnið er liður í könnun á vatnasvæði
Þingvallavatns.
MINNIN G ARORÐ
Á árinu 1996 lést Eggert V. Briem, heiðursfélagi í
Jöklarannsóknafélagi Islands, á 101. aldursári.
Eggert, sem margt fékkst við um dagana, fékk áhuga á
jöklarannsóknum nærri áttræður og stundaði síðan
jöklaferðir fram yfir nírætt. Hann átti drjúgan þátt í að
efla jöklarannsóknir hér á landi, kostaði fjölmörg
verkefni svo sem frumsmíði íssjár og gufuborsins sem
notaður er til djúpborunar í jökla, greiddi kostnað við
borun eftir gufu og uppsetningu rafstöðvar á Gríms-
fjalli sem knúin var af jarðvarma. Hann var grúskari,
lagði á ráðin, sáði og skapaði grundvöll svo að mikill
árangur varð af stuðningi hans við jöklarannsóknir.
Fyrir það þökkum við honum.
JÖKULL, No. 47, 1999
115