Jökull - 01.06.2000, Qupperneq 48

Foulger and Field
CONCLUCIONS
There are very few practical methods for quantitati-
vely testing velocity models determined using eart-
hquake tomography. One possibility is to use gra-
vity data. This paper presents one of very few such
quantitative tests. We focus on the Hengill-Grensdalur
and Krafla areas, since both LET models and gra-
vity data are available from these locations. This met-
hod of testing the LET models suffers from the disa-
dvantage that the gravity field is most sensitive to very
shallow structure whereas LET tends to be insensiti-
ve to shallow structure in between the recording stati-
ons used. This problem is probably extreme in Iceland
where there is a great deal of shallow heterogeneity
as a result of volcanic activity. It strongly limits the
efficacy of the test in the Krafla area, which is highly
volcanically active, but is less of a problem in the
Hengill-Grensdalur area which is characterised by
deeper, broader structures.
ACKNOWLEDGMENTS
We thank Cherry Walker for providing rock samp-
les from the Hengill-Grensdalur area for making the
density and porosity measurements.
ÁGRIP
SAMANBURÐUR SKJÁLFTA- OG ÞYNGDAR-
GAGNA AF HENGILSSVÆÐI, GRENSDAL OG
KRÖFLUSVÆÐI.
Kannanir á útbreiðslu jarðskjálftabylgna hafa gefið
þrívíða mynd af rótum megineldstöðva á Hengils-
svæðinu (Foulger og Toomey 1989, Foulger o.fl.
1995) og við Kröflu (Arnott og Foulger 1994).
Myndirnar fást með því að skrá bylgjur frá miklum
fjölda skjálfta með upptök innan sjálfs svæðisins með
þéttu neti jarðskjálftamæla. Bylgjugeislarnir mynda
þá þéttriðið, þrívítt net sem spannar allt svæðið og nær
niður að upptökum dýpstu skjálfta. Ef mæligögn fyr-
ir hvern skjálfta eru nægilega mikil má ákvarða með
góðri nákvæmni bæði upptakastað skjálftans og trufl-
anir eða tafir sem bylgjumar verða fyrir á leið sinni
frá upptökum til hvers skjálftamælis. Tafir ákvarðaðar
fyrir alla skjálftana má síðan nota til að finna bylgju-
hraða á hverjum stað í jarðskorpunni. Úrvinnslutækn-
in er lík þeirri sem notuð er við sneiðmyndagerð í
læknisfræði.
í þessari grein er gengið skrefi lengra. Þrívíðar
myndir af Hengilssvæðinu og Kröflu eru notaðar til
að reikna út þyngdarsvið yfir svæðunum. Reiknað
þyngdarsvið er síðan borið saman við mælt þyngd-
arsvið og líkan fundið sem er í samræmi við bæði
skjálfta- og þyngdargögnin. Við útreikningana var
gengið út frá því að bylgjuhraði og eðlismassi efnisins
í skorpunni væru línulega tengd og að venslin væru
eins og mældist I kjarna úr borholunni í Reyðarfirði
(Christensen og Wilkins 1982).
Á báðum rannsóknarsvæðunum er almennt sam-
ræmi á milli reiknaðs og mælds þyngdarsviðs. Á
Hengilssvæðinu kemur þó fram svæði þar sem mælt
þyngdarsvið er lægra en ætla mætti út frá skjálfta-
gögnunum. Fyrir þessu geta verið ýmsar ástæður en
líklegast þykir að venslin milli bylgjuhraða og eðlis-
massa, sem gert er ráð fyrir, eigi ekki við þær bergteg-
undir sem eru næstar yfirborði á Hengilssvæðinu. Á
Kröflusvæðinu stafa flest þyngdarfrávik af grunnstæð-
um mössum. Skjálftagögnin verða hins vegar ekki fyr-
ir sérlega miklum áhrifum af þeim. Þyngdarmæling-
ar og skjálftamælingar gefa því upplýsingar sem ekki
skarast mikið.
REFERENCES
Arnott, S.K. 1990. A seismic study ofthe Krafla volcanic
system, Iceland. Ph.D. thesis, Univ. Durham, 260 pp.
Amott, S.K. and G.R. Foulger 1994. The Krafla spreading
segment, Iceland: 1. Three dimensional cmstal struct-
ure and the spatial and temporal distribution of local
earthquakes. J. Geophys. Res. 99, 23,801-23,826.
Ármannsson, H., Á. Guðmundsson and B. Steingrímsson
1987. Exploration and development of the Krafla geot-
hermal area. Jökull, 37, 13-30.
Bott, M.H.P. and R.A. Smith 1958. The Estimation of the
limiting depth of gravitating bodies. Geophys. Prosp.
6, 1-10.
Björnsson, A., K. Sæmundsson, P. Einarsson, E. Tryggva-
son and K. Grönvold 1977. Current rifting episode in
North Iceland, Nature 266, 318-323.
Brandsdóttir, B., W. Menke, P. Einarsson, R.S. White and
R.K. Staples 1997. Faroe-Iceland ridge experiment
2. Cmstal stmcture of the Krafla central volcano, J.
Geophys. Res. 102, 7867-7886.
46 JÖKULL No. 48