Iðjuþjálfinn - 01.11.1994, Blaðsíða 24

22
- Hvernig honum gengur að nota
dómgreind, velja og taka ákvarð-
anir.
- Hversu vel hann getur fylgt fyrir-
mælum og skilið, hvað er að gerast
í kringum hann.
- Hvernig hann bregst við tillögum,
gagnrýni eða lofí.
Þessar almennu vinnuvenjur, sem og
aðrar, er hægt að meta meðan sjúkl-
ingar eru að framkvæma jafnvel til-
tölulega einfaldar athafnir. Þegar búið
er að meta atferli og venjur, getur
iðjuþjálfínn séð, hvar veikleiki er og
einnig hvar styrkur er. Þá eru sett
markmið með hliðsjón af getu sjúkl-
ingsins. Síðan má velja verkefni og
sníða þau til, svo að þau hvetji til
þroska og jákvæðra breytinga.
Iðjuþjálfínn er menntaður til að
greina verkefni í frumparta sína. Þeg-
ar einstakir hlutar verkefnisins hafa
verið greindir að, er hægt að móta
verkefnið til þess að bæta athafnagetu
sjúklingsins. Dæmi um þetta er atriði
úr daglegu lífí. Iðjuþjálfínn hefur
verulegan áhuga á, hvort sjúklingur
getur rakað sig eða ekki. Þegar athug-
að hefur verið og metið, hvernig
viðkomandi ber sig til við rakstur,
getur iðjuþjálfínn greint hvað atriði
verksins maðurinn á í erfiðleikum
með. Þá má reyna að leysa vanda-
málið með því að breyta aðstöðunni
eða kenna þá tækni, sem þarf til þess
að sjúklingurinn geti rakað sig hjálp-
arlaust. Iðjuþjálfinn hefur áhuga á
verkefnum í daglegu lífí einstakl-
ingsins, vegna þess að hann er endur-
hæfíngarstarfskraftur. Því er eitt af
helstu markmiðum hans að hjálpa
sjúklingum til að verða eins sjálfstæðir
og taka eins mikla ábyrgð á sjálfum
sér og kostur er. Þetta er mjög mikil-
vægt atriði, því að sjúkrahúsumhverfið
hefur oft tilhneigingu til að taka frá
sjúklingum möguleika á að taka ákv-
arðanir og vera sjálfstæðir. Það er
algengt, að sjúklingar verði mjög háðir
stofnuninni og starfsliði hennar. At-
hafnaprógröm, sem hvetja sjúklinga til
að taka ákvarðanir og ábyrgð á öllum
sviðum lífsins, eru ómetanleg til að
þeir geti orðið sæmilega virkir í sam-
félaginu aftur.
Athafnir koma fólki í samband við
hluti, sem eru utan við það sjálft. Því
meiri persónulega þýðingu, sem at-
höfnin hefur fyrir sjúklinginn, því
gagnlegri er hún. Iðjuþjálfun leggur
því áherslu á að velja athafnir, sem
hafa þýðingu fyrir þarfír (basic needs)
sjúklingsins, fremur en að finna þeim
eitthvað til að gera til að drepa tím-
ann á spítalanum. Með leiðbeiningu í
jákvæðu umhverfi getur sjúklingur
styrkt varnir sínar. Þegar fólki tekst að
gera eitthvað jákvætt eykst sjálfstraust
þess. Við vitum, að fólk hefur áhuga
á að standa sig betur, hafí það þá
tilfínningu að það sé að taka framför-
um eða gera gagn. Slík tilfínning gefur
hugrekki til að takast á við flóknari
aðstæður í lífínu og gerir okkur fúsari
að taka meiri ábyrgð.