Dagblaðið Vísir - DV - 05.12.2014, Blaðsíða 32

Helgarblað 5.–8. desember 201432 Neytendur
Aldrei dýrArA
Að lýsA leiðin
n einkaaðilar geta rukkað það sem þeim sýnist n segja dýrt að veita þjónustuna
Þ
að hefur aldei verið dýrara
að kaupa ljósakross á leiði
í kirkjugörðum Reykjavíkur
en nú. Í Fossvogskirkju­
garði og Gufuneskirkjugarði
kostar þjónustan, sem er í hönd­
um einkaaðila, frá 8.000 frá 9.300
króna. Einkafyrirtæki eiga og reka
rafmagnsdreifikerfi fyrir ljósakrossa
í kirkjugörðunum og hafa að sögn
forsvarsmanns kirkjugarðanna í
Reykjavík frjálsar hendur hvað varð­
ar verðlagningu á þjónustunni.
Dýrara er að lýsa leiði í Reykjavík
en annars staðar en boðið er upp
á sambærilega þjónustu í flestum
kirkjugörðum landsins. Fyrir því eru
margar ástæður segir eigandi eins
fyrirtækjanna sem kveðst þreyttur
á að svara spurningum fjölmiðla­
manna um sama mál á hverju ári.
„Mér finnst persónulega alveg
galið að hægt sé að einoka þetta
svona, á helgum stað. Þetta gekk al­
veg fram af mér,“ segir Valmundur
Einarsson í samtali við DV en hann
var ósáttur við að geta ekki tengt sinn
eigin ljósakross á leiði í Gufunes­
kirkjugarði. Kveðst hann hafa á
dögunum athugað með að tengja
krossa í Gufuneskirkjugarði en feng­
ið þau svör að þar væru engir utan­
aðkomandi krossar tengdir, aðeins
þeir krossar sem fyrirtækið leigir
fólki gegn gjaldi í desember og fram
yfir þrettándann.
Tæp 10 þúsund fyrir krossinn
En þetta er ekkert nýtt. Fyrir 20 árum,
árið 1994, náðist samkomulag um
rafvæðingu kirkjugarða Reykjavíkur
við Rafþjónustuna Ljós í Gufunes­
kirkjugarði og Fossvogskirkjugarði.
Rafþjónustan Ljós er enn með
Gufuneskirkjugarðinn og innheimtir
þar 9.300 krónur fyrir ljósakrossinn í
þennan rúma mánuð.
Í dag er fyrirtækið Rafheimur
ehf. með Fossvogskirkjugarðinn á
sínum snærum en þar eru í boði tvær
tegundir krossa. Plastkross með eina
peru í miðjunni kostar 8.000 krónur
á meðan grenikross með sex perum
kostar 8.500 krónur á tímabilinu.
Verðið hefur hækkað nokkuð
undanfarin ár. Til samanburðar þá
kostaði dýrasti krossinn 7.900 krónur
árið 2011 samkvæmt frétt Morgun­
blaðsins frá 28. nóvember það ár.
Ekki var þó tekið fram í hvorum
garðinum það var.
Rafhlöðukrossar leið framhjá
Þórsteinn Ragnarsson, forstjóri
Kirkjugarða Reykjavíkurprófasts­
dæma, segir í samtali við DV að
samkomulagið við verktakana hafi
verið endurnýjað nokkrum sinn­
um síðustu 20 árin og að fyrirkomu­
lagið sé í grófum dráttum þannig að
verktakarnir eigi dreifikerfið og kosti
til með það og hafi þá heimild til að
auglýsa ljós á leiði gegn gjaldi.
„Kirkjugarðarnir eru ekki með
dreifikerfi sjálfir. Við erum með
ljósastaura og þar við situr. Við erum
ekki með neina tengisnúru. Það er
ekki eðlilegt að þessir rafverktakar
hleypi fólki inn á sínar línur.“
Ein leið er þó fram hjá einokun­
inni í kirkjugörðunum.
„Fólki er í lófa lagið að vera með
raflugtir eða rafhlöðukrossa sem er
ekkert óalgengt en þá er það ekki
tengt rafmagni.“
Gerðu athugasemd við verðið
Aðspurður um verðið sem verktak­
arnir rukka fyrir þjónustuna segir
Þórsteinn að athugasemd hafi verið
gerð við nýlega hækkun. Forsvars­
menn kirkjugarðanna geti hins vegar
lítið gert.
„Við fengum tilkynningu frá þeim
um að þeir ætluðu að hækka milli ára
og einhvern rökstuðning fyrir því. Við
ræddum þetta hér hjá kirkjugörðun­
um og okkur fannst hækkunin vera
aðeins umfram verðlag og vorum
ekkert sérstaklega ánægð með það.
En við ráðum því ekki.“
Aðspurður hvort verktakarnir hafi
því í raun frjálst spil með þessar línur
sínar og verðlagninguna segir Þór­
steinn svo vera.
„Já, þetta er frjálst verðlag og hver
og einn getur svo valið að þiggja eða
hafna þessu tilboði þeirra. Þeir eru
að reyna að hafa þetta í takt við verð­
lag og þann kostnað sem af þessu
hlýst og auðvitað vilja þeir eitthvað
fyrir sinn snúð líka. Á því byggist
þetta allt saman.“
Bera við miklum kostnaði
Þetta fyrirkomulag er sem fyrr segir
ekki nýtt en virðist þó alltaf koma
nokkrum fjölda fólks á óvart á ári
hverju. Fjallað hefur verið reglulega
um það í fjölmiðlum undanfarna
áratugi. Þar hafa forsvarsmenn verk­
takafyrirtækjanna tekið til varna og
bent á ýmis gjöld sem þau þurfa að
standa straum af ólíkt því þegar fé­
lagasamtök og sjálfboðaliðar sjá um
þjónustuna annars staðar.
Til að mynda sér Lionsklúbburinn
um ljósakrossana á Akranesi þar sem
verðið er 6.000 krónur. Í Kirkjugörð­
um Akureyrar er verðið aðeins 3.000
krónur. Líklega er verðið hvergi jafn­
hátt og í Reykjavík miðað við óform­
lega verðkönnun DV. En þetta er að
mati þeirra sem hafa um málið að
segja ekki samanburðarhæft.
„Þetta eru stórir garðar. Það eru
engu saman að jafna, kostnaði þessara
aðila og kostnaði í smærri görðum,“
segir Þórsteinn. „Hér er þetta upp á
borðinu. Það er verið að borga virðis­
aukaskatt af þessu og allt fyrir opnum
tjöldum. En maður veit að úti á landi
er enginn virðis aukaskattur greiddur
og þetta er kannski bara ein snúra út
í garð og svo er bara tengt í fjöltengi.
Það er ekki hægt að bera þetta saman.
Þeir sem eru að selja út þessa þjón­
ustu þeir hafa mun meiri kostnað af
viðameiri kerfum, en auðvitað fá þeir
líka fleiri kúnna.“
Umfjöllun á hverju ári
Undir þetta tekur Sigríður M. Sigur­
jónsdóttir, einn eigenda Rafþjón­
ustunnar Ljóss, sem segir fjölmargar
eðlilegar skýringar á því hvers vegna
þjónustan sé dýrari í Reykjavík en
annars staðar. Henni þykir halla
verulega á fyrirtækið í umfjöllun fjöl­
miðla er ósátt við að þurfa að svara
fyrir sama mál ár eftir ár.
Mikill kostnaður
Hún bendir á að fyrirtækið þurfi að
greiða virðisaukaskatt, aðstöðugjöld,
laun og launatengd gjöld. Þau séu
með fólk í vinnu frá mánaðamót­
unum september­október og svo sé
mannskapurinn með tvöföld laun
alla jólahátíðina því þá fari tveir menn
á hverjum morgni til að athuga hvort
rafmagn sé nokkuð farið af krossun­
um eða perur vanti. „Það er þriggja
tíma vinna fyrir tvo karlmenn.“
Í öðrum görðum sé þetta verk
unnið af sjálfboðaliðum, orka og öll
aðstaða sé gefins.
Þá bendir hún á að fyrirtækin í
Reykjavík og Kópavogi, sem sjá um
þessa þjónustu, séu þau einu sem
hafi þurft að leggja út milljónir á sín­
um tíma til að grafa allar rafmagns­
leiðslur í jörð. Þær reglur hafi verið
settar vegna þess að eitt sinn hafi
einhver slasað sig í Fossvogskirkju­
garðinum. Sigríður segir ósanngjarnt
að aðrar reglur eigi við annars stað­
ar þar sem fyrirtæki eða félagasam­
tök fái allt á silfurfati. „Við erum ósátt
við að sömu kröfur séu ekki gerðar
til allra. Eins og fólk slasist eitthvað
meira í Reykjavík en öðrum sveitar­
félögum.“
Þá eigi eftir að taka til tugpró­
senta hækkun á öllum efniskostn­
aði undanfarin ár. Allt safnist þetta
saman og geri það að verkum að
dýrara er að nýta sér þessa þjónustu í
Reykjavík en annars staðar.
Samkvæmt heimildum DV var
gerð tilraun með það fyrir mörgum
árum að leyfa fólki að koma með sína
eigin krossa í Gufuneskirkjugarð en
það fór illa. Ómögulegt var að fylgj­
ast með hvort allir krossar væru lög­
legir, rakaþéttir og þess háttar svo
einn svartur sauður gat slegið út á
30 öðrum leiðum með tilheyrandi
vandræðum fyrir þjónustuaðilann og
vonbrigðum annarra viðskiptavina.
Ljós ákvað því, eftir tilraunir í tvö ár
í upphafi, að hætta að hleypta fólki
með eigin krossa í tenginguna.n
„Okkur fannst
hækkunin vera
aðeins umfram verðlag
og vorum ekkert sérstak-
lega ánægð með það.
En við ráðum því ekki.
Sigurður Mikael Jónsson
mikael@dv.is
Veitingastaðurinn opinn frá 12-22 alla daga
Happy Hour frá 16-19 alla daga
stella er alltaf á barnum
radisson blu 1919 Hotel, pósthússtræti 2
Krossarnir kosta
Það kostar 8.000–
9.300 krónur að setja
ljósakrossa á leiði í
Reykjavík. Það er mun
dýrara en á landsbyggð-
inni. Mynd SiGTRyGGUR aRi