Bændablaðið - 29.01.2015, Page 8

8 Bændablaðið | Fimmtudagur 29. janúar 2015
Fréttir
Nýliðunarstyrkir í mjólkurframleiðslu og sauðfjárrækt:
Samþykktar umsóknir í mjólkur-
framleiðslu voru 17 á síðasta ári
Á síðasta ári var fjöldi samþykktra
umsókna um nýliðunarstyrk
í mjólkurframleiðslu 17. Alls
barst 21 umsókn á síðasta
ári. Nýliðunarstyrkir í
mjólkurframleiðslu hafa verið
veittir frá 2012 og hafa ekki fleiri
umsóknir verið samþykktar.
Markmið nýliðunarstyrkja er
að aðstoða nýliða við að hefja
búskap. Í verklagsreglum kemur
fram að einstaklingur eða lögaðili
getur sótt um framlög, allt að
fimm milljónir króna, við upphaf
kúabúskapar. Aðili á einungis rétt
á slíku styrkframlagi einu sinni á
sinni búskapartíð og teljast hjón og
sambýlisfólk einn aðili í skilningi
reglnanna.
Árið 2012 bárust 20 umsóknir
í mjólkurframleiðslu, en 12 voru
samþykktar. Árið 2013 bárust átta
umsóknir og voru sjö samþykktar.
Svipaður fjöldi nýliðunarstyrkja í
sauðfé
Fjöldi umsókna um nýliðunarstyrki
í sauðfjárrækt hefur verið svipaður
á undanförnum árum, en fyrst var
farið að veita þá styrki árið 2008.
Nýliðunarstyrkir eru einnig veittir við
fjölgun í bústofni um 50 ær eða fleiri.
Í fyrra bárust 57 umsóknir; 31 ný
og 23 framhaldsumsóknir. Af þeim
voru 50 samþykktar en sjö hafnað.
Árið 2013 bárust 54 umsóknir; 31 ný
og 23 framhaldsumsóknir. Af þeim
voru 45 samþykktar en níu hafnað.
Árið 2012 bárust 54 umsóknir; 23
nýjar og 31 framhaldsumsókn. Af
þeim voru 49 samþykktar. /smh
Áburðarframleiðsla á hag-
kvæman og vistvænan hátt
− ammóníak búið til úr andrúmslofti og vatni
Á dögunum veitti Rannsókna-
sjóður Íslands í umsjón
Rannís styrk til verkefnis sem
miðar að því að þróa aðferð
til að búa til ammóníak fyrir
áburðarframleiðslu og þar með
leyst iðnaðarferlið af hólmi sem
notað er í dag.
Verkefnið heitir „Áburður frá
lofti og vatni: Frá reikningum til
tilrauna“ og verkefnisstjóri þess
er Egill Skúlason, dósent við
Raunvísindadeild Háskóla Íslands.
„Í iðnaði í dag þarf fyrst að búa til
vetnisgas sem yfirleitt er búið til úr
jarðgasi sem er þverrandi orkulind.
Auk þess er sá hluti ferlisins dýrasti
hlutinn. Vetnisgasið er síðan blandað
saman við niturgas við mjög háan
hita og þrýsting. Þetta leiðir til þess
að slíkar verksmiðjur eru aðeins á
útvöldum stöðum í heiminum í dag,
og því þarf að flytja til ammóníakið
eða áburðinn á milli staða, sem
eykur kostnað á áburðinum og
mengar einnig andrúmsloftið.
Í aðferðinni sem við erum að
vinna við að þróa hér verður hægt
að búa til ammóníak og eða áburð
úr nitri andrúmsloftsins (sem er 78
prósent) og vatni með svokallaðri
rafefnafræði. Það yrði því hægt að
gera þetta í miklu minni einingum
eða verksmiðjum og aðeins stofuhiti
og venjulegur loftþrýsingur þarf til
hér. Þess vegna væri mögulegt að
vera með slíka áburðarframleiðslu
á sama stað og nota þarf áburðinn,
t.d. á bóndabænum. Þá væri hægt
annaðhvort að notast við rafmagn
eða sólarorku,“ útskýrir Egill.
Hugmyndin kemur úr
náttúrunni
„Ég byrjaði að vinna að þessari
hugmynd í meistaranámi mínu við
HÍ fyrir rúmum 10 árum en tók síðan
nokkurra ára hlé frá því á meðan ég
tók doktorsnám við Tækniháskóla
Danmerkur, og hélt síðan áfram að
vinna að þessu verkefni eftir að ég
kom heim og fór að vinna við HÍ.
Hugmyndin kemur í rauninni frá
náttúrunni, en þar eru bakteríur með
svokölluð ensím sem framkvæma
svipað efnahvarf við svipaðar
aðstæður. Menn hefur lengi dreymt
um að læra þetta af náttúrunni og
ýmsar rannsóknir tengt þessu eru
í gangi erlendis. En hráefnin og
aðstæðurnar sem við viljum ná
fram hér í þessari aðferð hefur ekki
fengið mikinn gaum því þetta hefur
þótt frekar vonlaus framkvæmd; því
yfirleitt myndast bara vetnisgas í
stað ammóníaks í þeim tilraunum
sem hafa verið gerðar. Málið er
að flest rafskaut sem hafa verið
prófuð fyrir þetta mynda miklu
frekar vetnisgas en ammóníak en
við höfum notast við tölvureikninga
til að leita að efnahvötum sem stýra
útkomu efnahvarfsins, en við viljum
koma í veg fyrir vetnismyndun en
auka ammóníaksmyndun. Þannig
höfum við náð að hanna efnahvata
með tölvureikningum sem gera þetta
langþráða efnahvarf mögulegt.“
Egill segir að styrkurinn frá
Rannís sé góður og kærkominn.
„Hann gerir það að verkum að
við getum ráðið um sex manns
(doktorsnema og sérfræðinga) til
að vinna að þessu verkefni í þrjú ár.
Þar að auki borgar styrkurinn hluta
af launum fyrir sérfræðinga við
Nýsköpunarmiðstöð Íslands, sem
vinna að þessu verkefni, sem og til
að kaupa og viðhalda tækjabúnaði
og efnum fyrir þetta verkefni. Sem
sagt rekstrarkostnaður en einnig
kynningarkostnaður.
Til að ná settu markmiði vinnum
við bæði að tölvureikningum sem
og tilraunavinnu. Tilraunavinnan
byggir á því að búa til efnahvatana
með nanótækni sem og að
framkvæma rafefnafræðilegar
tilraunir, en einnig að mæla magnið
af ammóníakinu sem framleitt er.
Öll þessi vinna er tímafrek og allir
þættir verkefnisins þurfa að vinna
saman og skiptast á niðurstöðum til
að komast áfram að lokalausninni.
Ef allt gengur eftir, þá gætum við
byrjað á hagnýtingu og prófunum á
stærri skala eftir nokkur ár. Þá gætu
bændur hér heima, sem og annars
staðar í heiminum, framleitt sinn
eigin áburð með litlum kostnaði.
Efnhvatarnir eru úr ódýrum efnum,
tækjabúnaðurinn verður ódýr og
hráefnin eru vatn og loft ásamt
orkugjöfum eins og rafmagni eða
sólarljósi. Landbúnaðurinn gæti
þá komist nær því að vera óháður
innflutningi á áburði, en það mun
auðvitað vera mikilvægast fyrir
fátæka bændur í þróunarlöndunum,
sem hafa í dag ekki efni á áburði
og eru því þar af leiðandi með litla
uppskeru.“ /smh
Sigurður Helgason, yfir-
matreiðslu meistari á Grillinu á
Hótel Sögu, var fulltrúi Íslands í
óopinberri heimsmeistarakeppni
matreiðslumanna Bocuse d’Or
sem haldin var í Lyon í Frakklandi
dagana 27. og 28. janúar. Úrslit
lágu ekki fyrir þegar blaðið fór
í prentun.
Sigurður og fylgdarlið hans lentu
í Frakklandi 22. janúar og voru með
um eitt tonn af búnaði og hráefni
meðferðis. Blaðamaður heyrði í
Sigurði þegar hann var nýlentur og
var hljóðið mjög gott í honum. „Við
erum mjög vel stemmdir og spenntir.
Þessi dagur fer nú bara allur í að koma
farangrinum á keppnisstað. Fyrir
utan ýmiss konar búnað erum við
með um 15–200 kíló af matvælum.
Það er alls kyns grunnhráefni
og sósugrunnar en aðalhráefnið
sem allir eiga að elda, franskan
vatnaurriða og perluhænu, fáum
við afhent á staðnum. Grænmetið
fyrir fiskréttinn þarf ég að sækja á
markað daginn fyrir keppnina og
við fáum hálftíma til að velja það.
Grænmetið með kjötinu get ég
algjörlega valið sjálfur. Ég fór þá leið
að nota íslenskt yfirbragð á réttina
mína; ég nota reyk, villt ber sem ég
tíndi í sumar og eru frostþurrkuð til
að nota utan á kjötið. Þar eru meðal
annars aðalbláber og einiber. Svo
nota ég aðrar villtar jurtir, til að
mynda hreindýramosa sem ég nota
bæði í matinn og fyrir útlitið.“
Útlitið skiptir máli
Við leggjum líka mikið upp úr
útlitinu á réttunum og þar er
plattinn auðvitað undirstaðan í
framreiðslunni á kjötréttinum.
Plattinn er 90 sentimetrar í þvermál
og á hann fara 12 skammtar. Mikið
var lagt í hönnun og smíði hans;
þar sem hugmyndin var að reyna
að einhverju leyti að endurskapa
náttúru Íslands. Innblásturinn
kom meðal annars frá íslensku
stuðlabergi. Inni á plattanum hefur
verið mótað lítið grill úr því sem
líkist stuðlabergsstrendingum. Þar
ofan í set ég kol og birki og framkalla
reyk til að gefa réttinum aukin áhrif.
Allt þetta útheimtir gríðarlega
skipulagningu og tímastjórnun.
Þráinn Freyr Vigfússon er þjálfari
Sigurðar og þrír aðstoðarmenn eru
með í för; Hinrik Örn Lárusson
(Grillinu), Karl Óskar Smárason
(Vox) og Rúnar Pierre Heriveaux
(Lava í Bláa Lóninu) en hann
aðstoðar Sigurð í keppniseldhúsinu á
sjálfum keppnisdeginum 27. janúar.
„Við myndum góða liðsheild og ég er
mjög heppinn með þá aðstoðarmenn
sem eru með mér. Við erum eiginlega
sex manna lið því Sturla Birgisson
fór með okkur út sem dómari.
Þetta er orðið mjög reynslumikið
lið sem stendur að baki íslenska
þátttakandanum hverju sinni og við
stefnum á að ná góðum árangri –
vonandi alla leið upp á pall. /smh
Sigurður Helgason, fulltrúi Íslands á Bocuse d’Or:
Náum vonandi upp á pall
Landssamband kúabænda:
Aðalfundur 12. og 13. mars 2015
Aðalfundur Landssambands
kúabænda verður settur
fimmtudaginn 12. mars nk. kl.
10.00 í fyrirlestrarsal Íslenskrar
erfðagreiningar að Sturlugötu
8 í Reykjavík. Fagþing
nautgriparæktarinnar verður
haldið þar síðar um daginn, frá
kl. 13–16. Fundurinn og fagþingið
er opið öllu áhugafólki um
nautgriparækt.
Árshátíð Landssambands
kúabænda verður haldin á Grand
Hótel Reykjavík föstudagskvöldið
12. mars. Miðapantanir eru í síma
460 4477. Veislustjóri verður
Ingvar Jónsson. Tveggja manna
herbergi á Grand Hótel Reykjavík
með morgunverði kostar 24.190 pr.
nótt. Tveggja manna herbergi með
morgunverði á Hótel Cabin kostar
13.100 kr pr. nótt. Herbergjapantanir
eru gerðar í síma 415 0600 eða með
tölvupósti á linda@icelandunlimited.
is
Þar sem mjög mikil ásókn er
í gistingu í höfuðborginni þessi
misserin, er áhugasömum ráðlagt
að hafa hraðar hendur við pantanir!
Landssamband kúabænda hvetur
bændur til að fjölmenna á þessa
viðburði.
Egill með syni sínum, Eldi Egilssyni, á rannsóknarstofunni.
Sigurður Helgason.
Ljósmæður á Selfossi sjá um legháls-
krabbameinsleit á Suðurlandi
Eftir 1. febrúar býðst konum
á Suðurlandi að panta tíma
í leghálskrabbameinsleit hjá
ljósmóður á sinni heilsugæslustöð
á flestum heilsugæslustöðvum
Heilbrigðisstofnunar Suðurlands.
Að undanförnu hefur
Krabbameinsfélag Íslands staðið fyrir
átaki til þess að hvetja konur að mæta
í leghálskrabbameinsleit. Þátttakan
á Íslandi hefur farið minnkandi
undanfarin ár og er nú víða undir
50%. Sérstaklega hefur þátttakan
dregist saman á
landsbyggðinni,
en á árum áður
mættu konur
yfirleitt mun betur
úti á landi sem nú
hefur snúist við.
„Sú breyting hefur
orðið á leitinni að
nú framkvæma
l j ó s m æ ð u r
einnig leghálssýnatökuna, og er
það nú þegar byrjað á Leitarstöð
Krabbameinsfélagsins í Reykjavík
og á heilsugæslustöðvum víðast hvar
um landið. Þessi háttur er hafður á í
mörgum nágrannalöndum okkar og
þar er þátttakan mun meiri en hér á
landi. Leghálskrabbameinsleit skilar
góðum árangri svo framarlega sem
konur mæta. Dánartíðni af völdum
leghálskrabbameins hefur lækkað um
90% síðan skipulögð leit hófst,“ segir
Sigrún Kristjánsdóttir, yfirljósmóðir
hjá Heilbrigðisstofnun Suðurlands.
/MHH
Sigrún
Kristjánsdóttir.