Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.08.2015, Síða 10

Landið og miðin
SIGURÐUR BOGI SÆVARSSON
sbs@mbl.is
*Það er almannleg reynsla að langflestum heilbrigðum mönn-um nægja endurminningar um mömmu eða ömmu til aðrenna grundvelli undir lífsviðhorf og breytniviðmið síðar á ævinni.
Jón Sigurðsson fv. ráðherra á Pressan.is
Það var mikill vandi að geraHúsið að byggðasafni hér-aðsins. Þetta er í raun að-
alsafngripur Árnessýslu og meðal
merkustu menningarverðmæta sem
við varðveitum á landsvísu,“ segir
Lýður Pálsson, safnstjóri Byggða-
safns Árnesinga á Eyrarbakka. Í
sumar eru 250 ár liðin síðan Húsið
á Eyrarbakka var byggt. Byggða-
safnið sem hefur verið með starf-
semi sína og sýningar í safninu frá
1995 ætlar að minnast þeirra tíma-
móta með samkomu á morgun, 9.
ágúst, og hefst hún klukkan 14. Á
samkomunni verða flutt erindi og
tónlist tengd Húsinu.
Lotning fyrir mikilli sögu
Húsið var byggt af Almenna versl-
unarfélaginu í Kaupmannahöfn ár-
ið 1765 sem árið áður hafði fengið
einkarétt á verslun á landinu. Á
vegum félagsins var danskur
reynslumikill kaupmaður, Jens
Lassen, ráðinn
forstöðumaður á
Eyrarbakka. Jafn-
framt var gefin út
heimild til að
setja niður á
verslunarstaðina
íbúðarhús fyrir
kaupmennina í
þeirri viðleitni yf-
irvalda í Danmörku að efla versl-
unarlíf og bæta hag Íslendinga.
Fimm hús voru flutt tilsniðin til
landsins og voru flest sett upp á
Vestfjörðum. Þau eru tvö eftir í
dag, Húsið og Faktorshúsið í
Neðstakaupstað á Ísafirði.
„Ég man vel þegar ég kom í
Húsið með stjórn Byggðasafns Ár-
nesinga haustið 1993 þegar Auð-
björg Guðmundsdóttir bjó þar enn.
Mín fyrstu viðbrögð voru lotning
fyrir þessari miklu sögu sem hús-
inu fylgir, sögu um fólk sem þar
bjó og hafði mikil áhrif á sam-
félagið. Það eru ekki allir safn-
menn svo heppnir að geta boðið
upp á sýningu í 18. aldar húsi og í
því liggur styrkleikinn. Umhverfis
Húsið er svo þétt byggð timbur-
húsa sem byggð voru á tímabilinu
1880 til 1930 og markar þorpinu
Eyrarbakka sunnlenska sérstöðu,“
segir Lýður sem telur flutning
safnsins frá Selfossi á Eyrarbakka
hafa verið góða ráðstöfun. Aðsókn
hafi aukist mikið þá strax. Nú
heimsæki um 5.000 gestir safnið
árlega og þar eru útlendingar í
meirihluta yfir sumartímann.
Í dönskum stíl
Ekki er vitað hverjir byggðu Hús-
ið. Talið er víst að það hafi verið
danskir smiðir, en Þorgrímur Þor-
láksson múrari á Bessastöðum
hlóð reykháf, eldstæði og bak-
araofn. Húsið er svonefnt bol-
hús,12,7x9 metrar að grunnfleti,
með rennisúð á þaki. Að skipulagi
EYRARBAKKI
Litu með
lotningu á
Húsið
HÚSIÐ Á EYRARBAKKA Á SÉR MERKA SÖGU. UM
HELGINA ER HALDIÐ UPP Á 250 ÁRA AFMÆLI HÚSS-
INS, SEM NÚ HÝSIR SAFN OG ER UM MARGT EIN-
KENNISMYND ÞORPSINS VIÐ STRÖNDINA.
Húsið setur sterkan svip á Eyrarbakka, en byggingastíllinn í bænum minnir marga og það réttilega, á menningararfleið.
Í glæsilegri stássstofu Hússins á Eyrarbakka, eins og hún lítur út í dag.
Lýður
Pálsson
UM ALLT LAND
HÚNAÞINGVESTRA
Rúmlega 100 milljónum króna
verður varið á næstunni
ferðamannastöð
umsjón Minj
er úr 850 m
að stofna til ve
Meðal staða þar
Vesturhópi í Hú
hleðslur og minjar.ÐAVÍK
Krafa er sett
fram í bókun
rsa tjó
að staðið verði við áætlun
Dýrafjarðarganga og á fjár
verði peningar til að hefja byggingu
á Dynjandisheiði. Sveitarst minnir
einnig á nauðsyn þess að i
Seyðisfjörð í Djúpi, sem s
ÞINGVELLIR
Á síðustu vikum hefur
uppsetningu á vegví
Þingvöllu
að v
ha
ÞINGEYJARSVEIT
Breytingar verða í skólamálum
Þingeyjarsveit í haust, en búið e
að loka starfsstöð Þingeyjarskó
að Litlu Laugum. Nú verða tv-
grunnskólar í sveitarfélaginu,
Þingeyjarskóli á Hafralæk
ósavatnsskarði. JóhanLj
i 1. ágúst sl.skólastjór
REYKJANESBÆR
Hugmynd um nýjan innan
Hvassahrauni er óskiljanle
bókun bæjarráðs Reykjan
10 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9.8. 2015